سقوط پول افغانی در مقابل ارزهای خارجی از جمله دالر یکی از مباحث مهم اقتصادی این روزهای افغانستان است: این روند بر قیمت مواد مصرفی شهروندان از جمله مواد غذایی و سوخت تاثیر منفی گذاشته و با شروع فصل سرما بیش از پیش مردم را نگران ساخته است.
در این راستا و بر اساس اظهارات امرالله صالح، معاون اول پیشین دولت غنی، پاکستان به طور مخفیانه برای امارت اسلامی پول افغانی چاپ می کند تا به گمان خود کمکی به حل نقدینگی حکومت طالبان کرده باشد.
محمد عیسی رضایی، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد مسائل اقتصادی، در گفت و گو با خبرگزاری رها در مورد چاپ پول جدید از سوی پاکستان و تاثیرات آن بر اقتصاد در حال ورشکستگی افغانستان می گوید چاپ پول بدون پشتوانه تنها اقتصاد کشور را متورم تر می سازد.
آقای رضایی می گوید:«دارایی های بانک مرکزی یک کشور پشتوانه پول ملی آن کشور محسوب می شود: این دارایی ها اشکال مختلف دارند که مهمترین آنها شامل «ذخایر ارزی بانک مرکزی، طلا، نقره، طلب بانک مرکزی یک کشور از دولت و نیز طلب بانک مرکزی از سیستم بانکی آن کشور می باشد.»
هرچه دارایی ها و منابع بانک مرکزی بیشتر باشد به همان اندازه می تواند پول جدید بیشتر چاپ کرده وارد سیستم پولی کشور نمود. به عبارت دیگر با افزایش این دارایی ها پشتوانه پول ملی هم افزایش می یابد.
استاد رضایی تاکید می کند امارت اسلامی اگر اقدام به چاپ پول جدید کند، چون هچگونه دارایی در بانک مرکزی وجود ندارد کمکی به جلوگیری از فروپاشی اقتصادی نمی کند.
پول هایی که فعلا در اقتصاد افغانستان در چرخش است با همان پشتوانه قبلی بانک مرکزی چاپ شده اند که طلب بانک مرکزی از سیستم بانکی افغانستان شاید یک بخش از آن باشد. این طلب اما دو طرفه است و طلب خالص شاید منفی شود. اکنون خزانه خالی ست و نمی شود هیچ دارایی برای بانک مرکزی متصور شد.
به گفته این کارشناس اقتصادی اکنون کمتر از صد میلیون دالر در خزانه ارزی بانک مرکزی وجود دارد که در مقایسه با 515 میلیارد افغانی نقدینگی موجود در اقتصاد افغانستان بسیار ناچیز است.
اگر طالبان بتوانند برای این نقدینگی که در اقتصاد افغانستان در گردش هست همان پشتوانه قبلی را حفظ کنند یا دارایی های بلوکه شده افغانستان را آزاد سازند، می توانند از سقوط بیشتر پول ملی کشور جلوگیری کنند.
به گفته استاد رضایی چاپ پول افغانی از سوی پاکستان آن هم به صورت مخفیانه کمکی به جلوگیری از سقوط پول ملی افغانستان نمی کند و سبب تورم بیشتر در اقتصاد افغانستان می گردد.
در شرایط کنونی که امکان اضافه کردن دارایی ها در بانک مرکزی وجود ندارد چاپ پول جدید تنها تورم ایجاد می کند و به اقتصاد افغانستان ضربه می زند.
به هر صورت اینکه پاکستان در نشست های مختلف داخلی و بین المللی از جمله نشت تروئیکای توسعه یافته که چند روز پیش در اسلام آباد پایتخت این کشور برگزار شد مدام برای آزاد سازی دارایی های بلوکه شده افغاستان از سوی امریکا و غرب تلاش می کند نشان از خوش خدمتی پاکستان برای امارت اسلامی و پیدا کردن پشتوانه برای چاپ پول های جدید برای حکومت طالبان می باشد.
