ولایات جنوبی و آتش تند جنگ

آمارها نشان می‌دهد که خشونت‌ها در کشور، به‌ ویژه در حوزه جنوب، افزایش یافته است. در جریان ۱۰۰ روز اول سال ۲۰۲۱ میلادی، بیش‌ از سه هزار و ۵۰۰ تن که غیرنظامیان، نیروهای امنیتی و جنگ‌جویان طالب را شامل می‌شوند، تنها در جنوب کشور کشته شده‌اند. در میان ولایت‌ها، قندهار خونین‌ترین روزها را سپری می‌کند. مبتنی بر آمارها، دو هزار و ۲۱۶ تن از طرف‌های درگیر و غیرنظامیان در جریان ۳۴۵ رویداد کشته شده‌اند. این آمار در سراسر کشور به هفت هزار و ۵۲۲ تن می‌رسد. بدین ترتیب میانگین روزانه کشته‌‌‌گان جنگ افغانستان در سال روان میلادی ۷۵ نفر است. هم‌زمان با این آمار، یافته‌های پروژه هزینه‌های جنگ نشان می‌دهد که بیش از ۲۴۱ هزار نفر در جریان خشونت‌های دو دهه اخیر در کشور کشته شده‌اند. ۷۱ هزار غیرنظامی، ۷۸ هزار نیروی امنیتی، ۸۴ هزار جنگ‌جوی طالب و حدود دو هزار و ۵۰۰ نیروی امریکایی در این آمار شامل‌اند. آمار مجموعی کشته‌‌گان جنگ افغانستان را نهاد دیگری اما تنها در جریان پنج سال اخیر بیش‌تر از ۱۱۰ هزار تن گزارش داده است. افزون بر این، از زمان حضور امریکا در افغانستان تا حال ۲٫۲۶ تریلیون دالر برای پیش‌برد جنگ هزینه شده است. این آمارها در حالی نشر می‌شود که قرار است تا چهار ماه دیگر نیروهای امریکایی از افغانستان خارج شوند. مقام‌های امریکایی هرچند پیش‌تر به ادامه همکاری‌ها تعهد کرده‌اند، اما احتمال داده‌اند که در صورت خروج نیروهای امریکایی پیش از توافق صلح، وضعیت افغانستان بدتر خواهد شد.

آمار پروژه داده‌های رویدادها و نقاط درگیری مسلحانه یا «ACLED» نشان می‌دهد که در جریان ۱۰۰ روز اول سال میلادی، دست‌کم هفت هزار و ۵۲۲ تن در سراسر کشور کشته شده‌اند. کشته‌‌گان نیروهای امنیتی، جنگ‌جویان طالبان و غیرنظامیان را شامل هستند. براساس آمارها، تلفات در نتیجه دو هزار و ۷۹۰ رویداد به طرف‌های درگیر و غیرنظامیان وارد شده است. بدین ترتیب دست‌کم یک هزار و ۸۴۳ درگیری، ۷۴۹ انفجار و ۱۹۴ مورد از خشونت مستقیم علیه غیرنظامیان در جریان اول جنوری ۲۰۲۱ تا دهم اپریل همین سال در ۳۳ ولایت کشور رخ داده است. میانگین روزانه کشته‌‌گان جنگ افغانستان در ۲۰۲۱ نیز به ۷۵ نفر می‌رسد که بیش‌ترین میانگین روزانه تلفات در جهان به شمار می‌آید و حدود ۵۰ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش داشته است. بیش‌ترین رویدادها در قندهار، ننگرهار، هلمند، بلخ، کندز، هرات و کابل ثبت شده است. در میان کشته‌گان نیز ولایت‌های قندهار، هلمند، ننگرها، بلخ، کندز، هرات و فاریاب در صدر فهرست قرار دارند.

حوزه جنوب در آشوب

مبتنی بر آمارهای اکلد، ولایت‌های حوزه جنوب کشور بیش‌ترین میزان درگیری‌ها و تلفات را داشته است. در جریان ۱۰۰ روز اول سال ۲۰۲۱ میلادی، ۷۲۷ رویداد امنیتی در این ولایت‌ها رخ داده است که ۴۸۷ درگیری، ۲۱۳ انفجار و ۲۷ مورد از خشونت مستقیم علیه غیرنظامیان را شامل است. در نتیجه این رویدادها، دست‌کم سه هزار و ۵۲۵ تن، به شمول نیروهای امنیتی، جنگ‌جویان طالب و غیرنظامیان کشته شده‌اند. این آمار در مقایسه با ۱۰۰ روز اول سال گذشته بیش از دو برابر افزایش یافته است. مجموع آمار کشته‌‌گان درگیری‌های قندهار در مجموع سال ۲۰۲۰ میلادی حدود شش هزار و ۵۰۰ نفر گزارش شده بود. این وضعیت نشان می‌دهد که جنگ در ولایت‌های حوزه جنوب در جریان سال روان میلادی شدت گرفته است.

ولایت قندهار در جریان همین مدت شاهد ۳۴۵ رویداد بوده است. از این میان ۲۵۱ درگیری در این ولایت رخ داده است که در مقایسه با ۳۳ ولایت دیگر، بیش‌ترین آمار درگیری در سال ۲۰۲۱ میلادی در کشور شمرده می‌شود. ۲۵۱ درگیری نیز این ولایت را بار دیگر در صدر ولایت‌های آسیب‌پذیر قرار می‌دهد. این در حالی است که تنها در قندهار، دو هزار و ۲۱۶ تن در جریان خشونت‌ها کشته‌ شده‌اند که در واقع حدود ۳۰ درصد مجموع تلفات کشور را تشکیل می‌دهد.

در ولایت جنوبی هلمند نیز خشونت‌ها به شکل چشم‌گیری افزایش داشته است. در این مدت ۲۱۵ رویداد در این ولایت رخ داده است که ۸۹ انفجار را نیز شامل است. در آمار کشته‌‌گان، هلمند با ۷۵۹ کشته در ۱۰۰ روز اول سال پس از قندهار در رده دوم‌ خونین‌ترین ولایت‌های کشور قرار دارد. در ولایت ارزگان نیز ۶۸ رویداد اتفاق افتاده که ۱۵ انفجار ماین کنار جاده‌ای را نیز شامل است. در نتیجه این رویدادها دست‌کم ۲۸۲ تن کشته شده‌اند. هرچند آمار تلفات در این ولایت در مقایسه با سال گذشته اندکی کاهش داشته است، اما خشونت‌‌ها و تهدیدهای برخاسته از آن هم‌چنان پابرجا مانده است.

زابل نیز یکی از ولایت‌ها در حوزه جنوب کشور  است. در جریان سال روان میلادی دست‌کم ۲۶۱ تن در نتیجه ۸۱ رویداد در این ولایت کشته شده‌اند که در مقایسه با سال گذشته افزایش داشته است. با توجه به تقسیمات هشت حوزه‌ای، نیمروز نیز بخشی از حوزه جنوب شمرده شده است. با این حساب در این ولایت ۱۹ رویداد اتفاق افتاده است که در نتیجه آن ۵۸ غیرنظامی کشته شده‌اند. گفتنی است که پیش از این نیز گزارش‌های متعددی از افزایش خشونت‌ها در ولایت‌های جنوب کشور نشر شده بود. در این جریان حمله گروه طالبان بر برخی از نقاط در قندهار و هلمند، نگرانی‌ها از وضعیت امنیتی این حوزه را بیش‌تر ساخت.

پس‌لرزه‌های جنگ  ۲۰ ساله افغانستان؛ ۲۴۱ هزار کشته و ۲٫۲۶ تریلیون دالر هزینه

هم‌زمان با اکلد، یافته‌های پروژه هزینه‌های جنگ (Cost of War) نشان می‌دهد که در نتیجه دو دهه جنگ اخیر در افغانستان، بیش از ۲۴۱ هزار نفر کشته شده‌اند. این آمار تخمینی ۷۱ هزار و ۳۴۴ غیرنظامی، ۷۸ هزار و ۳۱۴ نیروی امنیتی، ۸۴ هزار و ۱۹۱ جنگ‌جوی طالب و دو هزار و ۴۴۲ نیروی امریکایی را شامل است. این پروژه که زیر نظر انستیتوت واتسون در دانشگاه بوستون امریکا فعالیت می‌کند، گفته است که در این جریان ۲٫۲۶ تریلیون دالر امریکایی نیز در جنگ افغانستان مصرف شده است. این در حالی است که براساس آمارهای اکلد، تنها در جریان کم‌تر از پنج سال اخیر دست‌کم ۴۰ هزار و ۱۸۸ رویداد جنگی اتفاق افتاده است که در نتیجه آن ۱۱۳ هزار و ۴۲۵ تن کشته شده‌اند.

این آمارها در حالی نشر می‌شود که قرار است نیروهای بین‌المللی تا یازدهم سپتامبر سال روان میلادی کشور را ترک‌ کنند. هم‌زمان با مشخص شدن زمان خروج این نیروها، مقام‌های امریکایی در مورد وضعیت افغانستان پس از خروج این نیروهای ابراز نگرانی کرده‌اند. کنت مک‌کنزی، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده امریکا موسوم به «سنتکام» روز پنج‌شنبه در کنگره این کشور گفته است که در صورت خروج نیروهای امریکایی و بدون حمایت امریکا، ممکن است ارتش افغانستان دچار فروپاشی شود. او هم‌چنان در مورد توانایی‌های نیروهای امنیتی افغان پس از قطع حمایت هوایی امریکا ابراز نگرانی کرده است. مک‌کنزی تصریح کرده است که احتمال دارد نیروهای امنیتی افغان کنترلی بر عرصه عملیاتی داشته باشند و نیروهای هوایی افغان بدون کمک مالی و فنی امریکا فعالیت کنند.

گفتنی است که در حال حاضر جنگ در بیش‌تر ولایت‌های کشور به شدت ادامه دارد. هم‌زمان با ادامه درگیری‌ها، روند مذاکرات صلح متوقف شده است و حتا طرف‌ها نتوانسته‌اند نشست استانبول را در زمان معین آن برگزار کنند. قرار بود این نشست امروز برگزار شود، اما بنا بر آن‌چه مخالفت گروه طالبان خوانده شد، تا پس از ماه رمضان به ‌تاخیر افتاده است.

هشت صبح