گرچه وضعیت تحصیلی و اشتراک دختران افغان در مکاتب نسبت به دوران حاکمیت طالبان هم اکنون بهتر می باشد، اما دیده بان حقوق بشر هشدار می دهد که این روند فزاینده طی سال های اخیر با توقف روبرو بوده و در برخی ولایات کاهش نیز داشته است.
دیده بان حقوق بشر در گزارش تازه خود بر اساس تحقیقات در چهار ولایت و اطلاعات دولت افغانستان می گوید که در حدود 85 فیصد از 3.5 میلیون کودک افغان که از مکاتب بازمانده اند، دختران می باشند.
گزارش می نویسد: “16 سال از زمانی که آمریکا رژیم طالبان را سرنگون کرد می گذرد، اما همچنان دوسوم دختران افغان از اشتراک در مکتب بازمانده اند.”
نهاد مذکور در همین حال اما هشدار بیشتر می دهد که ممکن وضعیت بسیار بدتر از آن چیزی باشد که هم اکنون گزارش شده است؛ زیرا افغانستان تا زمانی که کودکان سه سال پشت سر هم از مکتب باز نمانده اند، به عنوان «کودکان بازمانده از مکتب» ثبت نمی کند.
گزارش دیده بان حقوق بشر علاوه می کند: “اعلام رقم های بالا از اشتراک دختران افغان در مکاتب تصوری مثبت از اشتراک دختران در مکاتب نشان می دهد، در حالیکه ارقام واقعی کاهش تعداد دختران در مکاتب را نشان می دهد.”
این نهاد می گوید که حتی خوش بینانه ترین آمارها نیز حاکی از حضور تنها کمی بیش از نیمی از دختران افغان در مکاتب است.
اوایل سال جاری شمسی یک تن از مقامات وزارت معارف در گفتگو با دیده بان حقوق بشر گفته بود که 39 فیصد از 9.3 میلیون متعلم افغان، دختران هستند، اما این نهاد خاطر نشان می کند که اطلاعات دولت افغانستان به هیچ عنوان قابل اعتبار نیستند.
این نهاد با توصیف دستاوردهای بدست آمده تاکنون به عنوان «ناقص و شکننده» می افزاید که میلیون ها دختر افغان تاکنون هرگز به مکتب نرفته اند و یا به مدت کوتاهی در مکاتب اشتراک کرده اند.
«لیزل گیرن تولتز» رئیس اداره حقوق زنان دیده بان حقوق بشر می گوید: “دولت افغانستان و کشورهای کمک کننده در سال 2001 وعده های کلان سپردند که تمامی دختران را شامل مکاتب کنند، اما هم اکنون ناامنی، فقر و بیجایی بسیاری از دختران را از مکتب محروم کرده است.”
آمارهای دولت افغانستان نیز نشان می دهد که در برخی ولایات تنها کمتر از 15 فیصد متعلمین را دختران تشکیل می دهند.
از میان مشکلات بسیار که فرا روی دختران برای رفتن به مکاتب می باشد، می توان کمبود مکاتب دخترانه، استادان زن و یا سهولت های ابتدایی مانند تشناب/توالت را نام برد.
اما در راس تمامی این مشکلات، درگیری ها و ناامنی بسیاری از خانواده ها را مجبور ساخته تا خانه هایشان را ترک کنند و دختران بسیاری مجبور به ترک تحصیل شده اند.
در مناطق تحت کنترل طالبان، دختران یا به صورت محدود به مکتب دسترسی دارند و یا هیچ گونه دسترسی ندارند. در مناطق تحت درگیری نیز دخترانی که تلاش می کنند از تحصیل باز نمانند، با تهدیدهای امنیتی بسیاری روبرو هستند.
