نخستین درگیری در بالامرغاب در زمستان سال ۱۳۹۳ آغاز شد که طی ۲۴ ساعت با شهادت ۱۰ نیروی امنیتی و ۱۵ جنگ‌جوی طالب و زخمی شدن بالاتر از ۱۰ طالب پایان یافت. منابع می‌رسانند که در آن جنگ، قوماندانان تاکتیکی ارتش پاکستان طالبان را همراهی می‌کردند. از آن پس بالامرغاب، به زخم ناسور بدل گشته است و هر از چندگاهی در این ولسوالی درگیری‌هایی رخ داده است. جالب است اگر تأکید شود که آغازگر جنگ هر بار طالبان تروریست بوده‌اند.
به سلسله‌ی حملات‌شان، نیمه‌ی حوت سال گذشته، گروه طالبان بار دیگر به بالامرغاب حمله کردند. پس از ده روز درگیری شدید با نیروهای امنیتی و دفاعی کشور، نتوانستند به هدف‌شان (تسخیر این ولسوالی و خارج کردن آن از حاکمیت دولت) برسند، بلکه به تعداد ۵۰ طالب تنها در همان ده روز نخست جنگ کشته شدند.
به گزارش هشت صبح، در تاریخ ۱۵ حمل ۱۳۹۸، طالبان یک بار دیگر حملات‌شان را از چندین استقامت در بالامرغاب شدت بخشیدند، تا نزدیکی‌های مرکز ولسوالی رسیدند و قرارگاه قوماندانی امنیه‌ی ولسوالی را نیز محاصره کردند. آن‌ها هم‌چنان پس از نزدیکی به قوماندانی امنیه، ادعا کردند که ولسوالی بالامرغاب را تصرف کرده‌اند. این درست زمانی بود که نیروهای کمکی در قلعه نو، مرکز بادغیس، به رهبری دگرجنرال محمد‌یاسین ضیا، معاون اول وزارت دفاع ملی، مستقر شده بودند.
معمولاً معاون اول وزارت دفاع ملی شخصاً در سطح ولسوالی رهبری جنگ را برعهده نمی‌گیرد، اما وزارت دفاع ملی می‌خواست به طالبان تروریست یک پیام واضح بدهد و آن این‌که بالامرغاب به‌سان وجب‌وجب خاک این کشور برای دولت افغانستان اهمیت حیاتی دارد و دولت هرگز اجازه نخواهد داد که طالبان تروریست به اهداف شوم‌شان در بادغیس نایل آیند. گذشته از آن، خواست مردم بادغیس برای وزارت دفاع ملی از اهمیت بسیار برخوردار است و معاون وزارت دفاع ملی رهبری جنگ در بالامرغاب را به دلایل زیر که در آن‌ها خواست مردم بادغیس و حوزه‌ی غرب کشور بازتاب می‌یابد، برعهده گرفت: مردم محل از اخاذی، ظلم و ستم طالبان به ستوه آمده بودند و حتا برای رسیده‌گی به وضعیت امنیتی بالامرغاب به صورت گسترده تظاهرات کردند و از حکومت مرکزی خواهان اعزام نیروی بیشتر و سرکوب طالبان شدند. طالبان در جریان سه هفته جنگ، خانه‌های مردم و اماکن مقدس، مانند مساجد و مدارس را سنگر و مرکز سوق و اداره‌ی سیار‌شان ساخته بودند و از مردم به عنوان سپر انسانی استفاده‌ی سوء می‌کردند. این خواست‌ها در مصاحبه‌ای که آقای آکازی، وکیل مردم بادغیس در کابل با رسانه‌ها داشت، نیز به خوبی بازتاب یافت.
وزارت دفاع ملی در هم‌آهنگی نزدیک با وزارت امور داخله، ریاست امنیت ملی و نیروهای حمایت قاطع، عملیات ضد تروریستی را در سه مرحله در بادغیس آغاز کردند:
مرحله‌ی شروع عملیات که شامل شکستن محاصره‌ی دشمن و هم‌چنان تخلیه مناطق جنگی از افراد ملکی در بالامرغاب بود، در ظرف ۴۸ ساعت انجام پذیرفت. در جریان ۴۸ ساعت نخست مردم از عمل‌کرد کند نیروهای امنیتی انتقاد می‌کردند. نیروهای امنیتی و دفاعی کشور اما تمرکز‌شان بر شکستن محاصره تعدادی از نیروهای دوست در مقر فرماندهی امنیه بالامرغاب و هم‌چنان کمک مردم ملکی به تخلیه مناطق جنگی بود. تمامی پرسونل محاصره‌شده، بدون این‌که تلفات ببینند، نجات داده شده و به قرارگاه و اطراف کندک اردوی ملی به منظور ایجاد قومانده واحد با سایر نیروهای امنیتی و دفاعی پیوستند.
پس از نجات پرسونل و اطمینان حاصل کردن از این‌که به افراد ملکی آسیبی نمی‌رسد، مرحله‌ی دوم (مرحله‌ی تهاجمی) آغاز گشت که در این مرحله نیروهای امنیتی و دفاعی کشور در تشریک مساعی با حمایت قوای هوایی افغان و قوای ایتلاف، وضعیت دفاعی را به وضعیت تهاجمی تغییر دادند، ابتکار عمل را از دشمن گرفتند و به صورت سریع عملیات کوبنده هوایی و زمینی را علیه تروریستان آغاز کردند. در نتیجه این عملیات، به تعداد ۱۱۱ تن از تروریستان طالب کشته و ۶۵ طالب زخمی شدند و هم‌چنان ده‌ها عراده موتر، موتر‌سایکل و مقدار هنگفتی سلاح و مهمات‌شان از بین برده شد.
مرحله‌ی سوم (مرحله‌ی ختم عملیات تهاجمی و شکست تروریستان) به تاریخ ۲۲ حمل ۱۳۹۸ تکمیل شد. در پایان عملیات بالامرغاب، طالبان بالاتر از ۱۵۰ جنگ‌جوی‌شان را از دست دادند که در میان آن‌ها فرماندهان تاکتیکی و استراتژیک، مشاوران خارجی‌شان و تعدادی از بهترین نشان‌زن (اسنایپرچی)های‌شان بودند. ضربه‌ای که در جنگ بالامرغاب از لحاظ روانی، روحی، انسانی، تجهیزاتی و تسلیحاتی به طالبان وارد شد، تا سال‌ها نخواهند توانست آن را تلافی کنند.
از سال ۱۳۹۳ تا کنون این چندمین‌بار است که طالبان به بالامرغاب حمله می‌کنند، اما هر بار از سوی نیروهای امنیتی و دفاعی کشور شکست می‌خورند و زبون می‌شوند. سوال اما این است که طالبان چرا به این ولسوالی حمله می‌کنند و چرا این همه تلفات را از برای تسخیر بالامرغاب متحمل می‌شوند؟
سه فاکتور، طالبان را وا می‌دارد تا به منظور تصرف این ولسوالی باربار و با وجود شکست‌های افتضاح‌آمیز، حمله کنند:
یکم: بالامرغاب با ترکمنستان هم‌مرز است، از این رو از موقعیت جیواستراتژیک و سوق‌الجیشی فوق‌العاده برخوردار می‌باشد. بالامرغاب در درازمدت برای طالبان این امکان را فراهم می‌کند تا تروریستان اوزبیکستانی، پاکستانی، چچینی و سایر تروریستانی را که می‌خواهند آسیای میانه را ناامن سازند، از راه بالامرغاب به آسیای میانه بفرستند. بنابراین، ادعایی که گویا طالبان رابطه‌ی‌شان با گروه‌های تروریستی را قطع می‌کنند، یک ادعای خیالی و کاذب بیش نیست.
دوم: طالبان می‌خواهند بالامرغاب را ناامن نگه دارند تا بتوانند تولیدات حرام و غیرقانونی مواد مخدر را از طریق ترکمنستان به آسیای میانه و کشورهای اروپایی انتقال دهند.
سوم: طالبان می‌خواستند به منظور امتیازگیری در گفت‌وگوهای صلح، بالامرغاب را تصرف کنند. آن‌ها می‌خواستند به کشور ایالات متحده و متحدانش این پیام را بدهند که می‌توانند ولسوالی‌های استراتژیک و راهبردی را نه تنها از لحاظ امنیتی تهدید کنند، بلکه آن‌ها را به تصرف‌شان درآورند.
با آن‌چه گفته شد، بالامرغاب برای طالبان یک جنگ حیثیتی بود و از همین رو، آخرین تلاش‌های‌شان را کردند تا این ولسوالی را تسخیر کنند، اما به‌سان گذشته، یک بار دیگر تلفات سنگین دیدند، زبون شدند و شکست خوردند. اجساد جنگ‌جویان‌شان در میدان‌های نبرد باقی ماند و تعداد کثیری از زخمی‌های‌شان را از میدان‌های جنگ خارج نتوانستند. نیروهای امنیتی و دفاعی کشور با درک شرایط جنگی کشور و با قبول مسوولیت اخلاق جنگی، نه تنها با اسیران طالبان برخورد انسانی داشتند، بلکه زخمی‌های‌شان را توسط هلیکوپترها با زخمی‌های خود یک‌جا به شفاخانه‌های اردوی ملی انتقال و تحت مداوا قرار دادند. نیروهای امنیتی و دفاعی کشور صلیب سرخ و سایر نهادهای خیریه را کمک کردند تا اجساد طالبان را از جاده‌ها، کوچه‌ها و پس‌کوچه‌های بالامرغاب جمعآوری کنند و پس از ادای جنازه‌ی‌شان، آن‌ها را جهت تسلیم‌دهی به خانواده‌های‌شان به کابل انتقال دادند.
در نهایت، نیروهای امنیتی و دفاعی کشور نظر به خواست مردم بادغیس و بدون این‌که تلفات سنگینی را متقبل شوند و به افراد ملکی آسیب برسانند، طالبان را از بالامرغاب راندند و نگذاشتند طالبان اماکن مقدس مانند مساجد و مدارس را قرارگاه دایمی بسازند و خانه‌های مردم را بسوزانند و ویران کنند. نگذاشتند طالبان به اهداف راهبری باداران‌شان (فرستادن تروریست و مواد مخدر از راه بالامرغاب به آسیای میانه) نایل آیند. با زخمی‌های طالبان مانند زخمی‌های خود رفتار کردند و در جمعآوری اجساد جنگ‌جویان طالب، صلیب سرخ و سایر نهادهای خیریه را یاری رساندند.
عبدالرحمان رحمانی، معاون ریاست ارتباطات استراتژیک وزارت دفاع ملی
