زورآزمایی‌های اخیر هند و پاکستان و پرسش‌هایی در مورد توان نظامی هند!
برای ارتشی که ایالات متحده روی کمک آن به خاطر مهار نفوذ چین [در آسیا] حساب می‌کند، لحظه‌ی نامیمونی بود. هفته‌ی گذشته، یک پیلوت قوای هوایی هندوستان خود را درگیر یک هواپیمای قوای هوایی پاکستان یافت و برای مدت کوتاهی به عنوان اسیر جنگی در زندان دشمن به سر برد.
پیلوت مذکور به سلامت، البته با مقداری خراش و لت‌وکوب، به کشورش بازگشت، اما جنگنده‌ی کهنه‌ی روسی میگ ۲۱ نیروی هوایی هندوستان این چانس را نداشت.
زدوخورد هوایی که پس از نزدیک به پنج دهه میان دو قدرت جنوب آسیا اتفاق افتاد، یک آزمایش واقعی برای ارتش هندوستان بود که ناظران نظامی آن را یک مقدار خجالت‌آور ارزیابی کرده‌اند. اگرچه مشکلات و چالش‌های قوای مسلح هندوستان بر کسی پوشیده نیست، اما سقوط یک طیاره‌ی جنگی آن به دست نیروی هوایی کشوری که ارتش آن نصف ارتش هندوستان است و بودجه‌ی نظامی‌اش یک چهارم بودجه‌ی دفاعی دهلی جدید، خود داستان گویایی است. این نشان می‌دهد که قوای مسلح هندوستان در یک وضعیت هشدارآمیز قرار دارد.
براساس تخمین‌ها حکومت هندوستان، اگر فردا یک جنگ شدید در بگیرد، قادر به تأمین مهمات تنها برای ۱۰ روز است. ۶۸ درصد تجهیزات ارتش آن کهنه است، ولی حکومت به این تجهیزات، «کهنه‌ی باکیفیت» می‌گوید.
گاروف گوگوی، قانون‌گذار و عضو کمیته‌ی دفاعی پارلمان هندوستان می‌گوید: «نیروهای ما با این‌که از کمبود تجهیزات مدرن رنج می‌برند، ولی انتظار می‌رود که عملیات نظامی با معیارهای قرن ۲۱ انجام دهند.»
مقامات امریکایی که وظیفه‌ی تقویت کشور متحدشان را برعهده دارند، با نارضایتی در این مورد حرف می‌زنند. به گفته‌ی آن‌ها، بروکراسی بزرگ هند کار خرید تسلیحات و عملیات مشترک نظامی را به غایت دشوار ساخته است، ارتش هند به طور گسترده‌ای از کمبود بودجه رنج می‌برَد، نیروهای دریایی، زمینی و هوایی آن در رقابت با یکدیگر قرار دارند تا این‌که به طور مشترک کار کنند.
علی‌رغم این مشکلات، ایالات متحده می‌خواهد هندوستان در سال‌های آینده یکی از متحدان آن در رقابت با چین در منطقه باشد که به طور روز‌افزونی بر دامنه‌ی نفوذ خود می‌افزاید. سال گذشته، جیمز متیس، وزیر دفاع، اعلام داشت که پنتاگون «فرماندهی اقیانوسیه» خود را به «هند و اقیانوسیه» تغییر نام می‌دهد که در واقع روی اهمیت هندوستان در تغییرات نظام جهانی تأکید داشت.
متیس که در پایان سال گذشته‌ی میلادی مقام خود را ترک کرد، گفت: «این یکی از مراکز عمده‌ی جنگی ما است. کار دایمی آن نظارت و تعامل با بیش از نیم کره‌ی زمین و مردم متنوع آن، از هالیوود تا بالیوود است.»
ارتش امریکا از یک‌سو به اتحاد خود با هندوستان اولویت داده است و از سوی دیگر روابط نزدیکش با پاکستان در دو دهه‌ی گذشته حالت نزولی به خود گرفته است. مقامات امریکایی با نگرانی می‌گویند که پاکستان به اندازه کافی با تروریزم مبارزه نمی‌کند؛ اتهامی که این کشور آن رد می‌کند.
در طول یک دهه‌ی گذشته، فروش تسلیحات امریکا به هندوستان از قریب صفر به ۱۵ میلیارد دالر افزایش یافته است. پاکستان نیز متکی بر تسلیحات قدرت‌مند امریکایی است.
مقامات هندی می‌گویند که پاکستان برای ساقط کردن میگ-۲۱ آن کشور در هفته گذشته از جنگنده‌های اف-۱۶ استفاده کرده است. اسلام‌آباد این ادعا را رد کرد، ولی سفارت امریکا در اسلام‌آباد به روز یک‌شنبه گفت که ایالات متحده ادعای هندوستان را ارزیابی می‌کند. استفاده‌ی جنگی از جت‌های اف-۱۶ علیه کشور همسایه، احتمالاً نقض توافق‌نامه‌ی فروش این جنگنده‌ها به پاکستان است.
در بیانیه آمده است: «ما در جریان این گزارش‌ها و به دنبال اطلاعات بیش‌تریم، ما تمام اتهامات در مورد سوء‌استفاده از تجهیزات دفاعی را جدی می‌گیریم.»
هندوستان با این‌که قوای نظامی‌اش دچار مشکل است، به خاطر وسعت و موقعیت جغرافیایی خود، از جذابیت استراتژیک واضح برای ایالات متحده برخوردار است. هندوستان به زودی در سال ۲۰۲۴ میلادی، تبدیل به یک کشور پرجمعیت جهان شده و چین را پشت سر خواهد گذاشت. این کشور در جنوب و غرب با چین مرز مشترک دارد و کنترول قلمروهای آبی مهمی در اختیارش است که چین برای تجارت دریایی‌اش به آن نیاز دارد. تمام این عوامل به امریکا کمک می‌کند که رقیبش را در تنگنا قرار دهد.
جف اسمیت، محقق امور جنوب آسیا در بنیاد «هرتیج» در واشنگتن و نویسنده‌ی کتاب «صلح سرد: رقابت چین و هند در قرن ۲۱»، می‌گوید: «جمعیت، ظرفیت بالقوه و بلندمدت نظامی و وسعت جغرافیایی هندوستان ارزش آن را دارد که منتظر قدرت‌مند شدنش بود. چین در حال ظهور است و ایالات متحده برای حفظ سلطه‌ی خود مبارزه می‌کند. در این حالت، نیاز به یک دولت متغیر است که کفه‌ی ترازوی قدرت در قرن ۲۱ را به نفع یکی تغییر دهد. این دولت متغیّر هندوستان است. امریکا این را می‌داند و حاضر است که منتظر این کشور بماند.»
در وضعیت فعلی، تأمین مالی قوای نظامی برای هندوستان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها است. هند در سال ۲۰۱۸ میلادی بودجه‌ی نظامی خود را ۴۵ میلیارد دالر اعلام کرد. در مقام مقایسه، بودجه‌ی نظامی چین در آن سال ۱۷۵ میلیارد دالر بود. ماه گذشته، دهلی جدید بازهم بودجه‌ی نظامی خود را ۴۵ میلیارد اعلام داشت.
مسأله تنها این نیست که هندوستان چقدر روی ارتش خود مصرف می‌کند، بلکه نحوه‌ی مصرف آن هم مهم است. قسمت اعظم بودجه‌ی نظامی هند صرف معاش و حقوق بازنشسته‌گی ۱.۲ میلیون عسکر فعال می‌شود. تنها ۱۴ میلیارد دالر آن صرف خرید تجهیزات جدید می‌گردد.
آقای گوگی، نماینده پارلمان، باور دارد: «در این زمان که ارتش‌های مدرن روی توانایی‌های استخباراتی و تکنیکی‌شان به طور گسترده‌ای سرمایه‌گذاری می‌نمایند، ما نیز باید چنین کنیم.»
هندوستان برخلاف چین که حکومت مستبد آن براساس خواست خود سیاست‌های نظامی را تعیین می‌کند، از نظام دموکراتیک با تمام جنجال‌ها و درگیری‌های نهفته در آن، برخوردار است. کاهش نیروها برای هزینه کردن پول جهت خرید تجهیزات جدید کار ساده‌ای نیست. ارتش هند از دیرباز منبع اشتغال در کشوری بوده است که با مشکل مشاغل ناچیز دست به گریبان است. این موضوع یک مسأله‌ی بزرگ در انتخابات پیش رو خواهد بود.
نرندرا مودی، نخست وزیر، انتخابات سال ۲۰۱۴ میلادی را با وعده‌ی اصلاحات اقتصادی و ایجاد یک میلیون شغل در هرماه برد. آقای مودی با نزدیک شدن انتخابات، موضوع اصلاحات اقتصادی را به یک‌سو گذاشته است و به سیاست‌های پوپولیستی غیرمعمول روی آورده است.
امیت کوشیش، مشاور مالی سابق وزارت دفاع هند، می‌گوید: «هدف محوری این حکومت، توسعه‌ی اقتصادی است که مقدمه‌ای بر قوت نظامی آن نیز می‌باشد. این کاری است که چین کرد. چینی‌ها اول روی توسعه‌ی اقتصاد خود کار کردند و سپس موقعیت نظامی فعلی را به دست آوردند. تفاوت در این است که چین ۲۰ تا ۳۰ سال پیش‌تر از ما اصلاحات و بازکردن اقتصادش را آغاز کرد.»
مقامات حکومتی در دهلی جدید می‌گویند که آن‌ها درگیر بهترسازی زنده‌گی شهروندان و تأمین نیاز‌های اساسی‌شان، به عنوان مثال کاهش سطح بالای بی‌سوادی و ارتقای بهداشت عمومی‌‌اند و در این وضعیت دشوار است که منابع بیش‌تری صرف مسایل نظامی در شرایطی گردد که چین روز تا روز در حوزه‌ی نفوذ هند در خشکی و دریا می‌خزد.
چین به طور چشم‌گیری از رقیب خود پیشی گرفته و یک طبقه‌ی متوسط فراخ و مالیه‌دهنده ایجاد کرده است. رونق اقتصادی چین به این کشور اجازه‌ی سرمایه‌گذاری در بخش نظامی برای خرید تجهیزات برتر نظامی و تولید آن در داخل را داده است.
در عصر حاضر که جنگ‌ها با تسلیحات و تکنولوژی‌های پیش‌رفته صورت می‌گیرد تا با استفاده از ارتش‌های متعارف مهاجم گذشته، هندوستان در این عرصه عقب مانده است. با این‌که از لحاظ مصارف نظامی در رده‌ی پنجم قرار دارد، اما امسال تنها یک چهارم بودجه‌ی نظامی‌اش را صرف خرید وسایل جدید نظامی کرده است.
هرچند خرید تجهیزات نظامی در بسیاری از کشورها روند کندی دارد، اما هندوستان با توجه به بوروکراسی دست‌و‌پاگیر خود به‌مراتب در تدارکات نظامی از دیگر کشورهای جهان عقب است. هم‌چنان، در این روند پای فساد نیز دخیل است. فعلاً آقای مودی زیر انتقادات شدید احزاب مخالف به خاطر قرارداد ناشفاف خرید ۳۶ جنگنده‌ی رافایل از فرانسه به ارزش ۸.۹ میلیارد دالر قرار دارد. مخالفان سیاسی او تلاش دارند که این قرارداد را نتیجه‌ی فساد اداری عنوان کنند تا قبل از برگزاری انتخابات وی را بی‌اعتبار سازند.
با خرید جت‌های مذکور هندوستان می‌تواند ناوگان هوایی کهنه‌ی میگ-۲۱ و جنگنده‌های دیگر را تعویض کند. آقای مودی با استفاده از فرصت، تیغ انتقادات را به سمت مخالفانش برگردانده گفت که اگر جت‌های رافایل را در اختیار می‌داشت، در درگیری هوایی با پاکستان موفقیت بیش‌تری می‌توانست به دست بیاورد. به بیان وی، «کشور کمبود هواپیماهای رافایل را احساس کرد.»
نویسنده: ماریا ابی‌حبیب – منبع: نیویارک تایمز – برگردان: حمید ارجمند
