در زمان امارت اسلامی طالبان کشت خشخاش 91 درصد کاهش یافته بود، حمله امریکا به افغانستان مجدد آن را افزایش داد

بیست سال پیش یعنی در سال ۱۳۷۹ قیمت تریاک در برخی از کشورهای همسایه به یک باره افزایشی چند برابری یافت. این موضوع نگرانی درباره گرایش به هرویین، تزریق آن و رابطه میان استفاده از سرنگ مشترک و گسترش اچ‌آی‌وی را در میان فعالان کاهش آسیب‌های اعتیاد بالا برد.

علت این افزایش ناگهانی قیمت تریاک، متوقف شدن کشت کوکنار (خشخاش) در افغانستان تحت حاکمیت طالبان بود.

طالبان که در سال‌های ۲۰۰۰-۲۰۰۱ در اوج قدرت بود و تقریبا بر تمامی افغانستان حکومت می‌کرد، برای جلب نظر جهان و به ویژه دولت‌های غربی به وعده خود برای حرام اعلام کردن کشت خشخاش و از بین بردن مزارع آن عمل کرده بود.

بی بی سی طی مطلبی در مورد کشت خشخاش و طالبان می نویسد البته رهبران طالبان، نیم نگاهی هم به پاداش و کمک‌های مالی غرب داشتند که نیم قرنی است از متوقف کردن کشت و تجارت تریاک و هرویین در افغانستان ناکام مانده‌ و به ویژه در آن زمان بسیار امیدوار بود راهی برای خشکاندن تجارت موادمخدر مرفین‌دار از مبدا اصلی آن – یعنی افغانستان – بیابد.

در پی اقدامات طالبان، دفتر مبارزه با موادمخدر و جرایم مرتبط سازمان ملل متحد (UNODC) در سال ۲۰۰۱ طی گزارشی از کاهش ۹۱ درصدی کشت خشخاش در افغانستان خبر داد.

در دو ولایت هلمند و ننگرهار که از قطب‌های تولید تریاک جهان هستند، کشت خشخاش تقریبا به صفر رسید. در آن سال تنها بدخشان بود که حدود ۶۵۰۰ هکتار مزارع خود را زیر کشت خشخاش برد. این ولایت تا حد زیادی در کنترل طالبان نبود.

این کاهش به آن معنی بود که طالبان توانسته بود ظرف یک سال سطح کشت مزارع خشخاش را از ۸۲ هزار هکتار به حدود ۸ هزار هکتار کاهش دهد. بسیاری از کارشناسان این اقدام را موفق‌ترین عملیات امحای مزارع کشت خشخاش در تاریخ مدرن مبارزه با موادمخدر ارزیابی کردند.

با وجود این، از یکسو شکست مذاکرات غرب با طالبان و انزوای جهانی این گروه و پس از آن هم وقایع یازدهم سپتامبر، و از سوی دیگر سفره خالی کشاورزانی که به امید دریافت کمک از کابل، کشت تنها محصول مقاوم خود در برابر بی‌آبی و آفات را متوقف کرده بودند، باعث شد پس از حمله آمریکا و متحدانش به افغانستان، خیلی زود دوباره تیغ‌ها به جان گرزهای خشخاش بیفتند تا بلکه شیره کوکنار مسکنی شود بر نداری و فلاکت کشاورز افغان که دردش تقریبا همیشه از چشم کابل‌نشینان و متحدان‌شان غافل مانده است.