بازی جدید منطقوی بعد از خروج امریکا

اما قبل از ان یک سوال اساسی را باید مطرح کرد. درتصویر بزرگ چه باعث موفقیت فوری طالبان شد؟ جواب که تابحال من دریافت کرده ام اینست که یک معامله یی خیلی بزرگ بین ایران و چین.

روز های اینده نشان خواهد داد که یکی از اساسی ترین تحولات منطقوی که باعث حمایت شدید چینی ها از به قدرت رسیدن طالبان شد این بود که انها توانستند با ایران یک معامله بزرگ خرید انرژی درمقابل سلاح را انجام بدهند.

چه نوع معامله؟

دوماه قبل از شکست دولت افغانستان چینی ها با ایران یک قرار داد امضا کردن و این قرار داد تاجایی که حالا میبینیم سرنوشت حضور امریکایی ها در افغانستان را یک سره ساخت. در این قرار داد ایران نفت مورد نیاز چین را برای ۲۵ سال اینده پیش فروش میکند و در عوض چین تعهد میکند که برای فروش هرنوع سلاح به ایران ممانعتی وجود نخواهد داشت. یعنی ایران میتواند هر نوع سلاحی را که خواسته باشد از چین خریداری کرده میتواند. این معامله اساسی ترین ضروریات دو کشور را درعین زمان حل میکند. ایران اشد ضرورت به سلاح دارد و چین دو برابر بیشتر از ان ضرورت شدید برای تامین انرژی.

با در نظر داشت اینکه نیروی بحری امریکا برای سال های متمادی کنترول ابهای بین المللی را در اختیار خواهد داشت چین به جز کشیدن پایپ لاین از راه زمین گزینه بهتری برای دست رسی به ذخایر انرژی نخواهد داشت. بنا به محض اینکه قرار داد با ایران امضا شد دیگر مساله افغانستان برای چینی ها در اولویت کار قرار گرفت. به اساس گذارش های مختلف چینی ها بعد از امضای این قرار داد برای طالبان وعده کردند که با گرفتن هر متر جفرافیای افغانستان برایش پول نقد میدهند. درست همان معامله یی که یک وقت داکتر نجیب با جنرال دوستم انجام داده بود. سرازیر شدن پول یکی از مهم ترین فاکتور ها برای شکست سرسام اور قریه ها ولسوالی ها و حتی ولایت ها و قول اردو ها بود. همه میدانیم که در افغانستان کاری را که پول میکند هیچ نیروی دیگری انجام داده نمیتواند. ولی یک مساله عمده دیگری که در این معامله خیلی قابل توجه است اینست که ایرانی ها فروش نفت را به چین به یک قیمت خیلی نازل قرار داد کرده اند. به قیمتی که اکثر کشور های دنیا را شگفت زده ساخته است.

میدانید چقدر ارزان؟

یک سوم قیمتی که روس ها نفت را فعلا به چین می فروشند.

بنا پولی که چینی ها در طی ۲۵ سال اینده از این قرار داد پس انداز میکنند برابر است با بیش از ۱۰ برابر از مصارفی که امریکایی ها در طول ۲۰ سال در افغانستان انجام داده اند. اگر یک دهم انرا هم برای ساختار جدید قدرت در افغانستان مصرف کنند هنوز هم خیلی فاضل خواهند بود. نه تنها فاضل که بلکه چندین دست اورد دیگر را در عین زمان بنام خودشان خواهند کرد. شکست امریکا در افغانستان – فروش سلاح برای کشوری که میتواند حضور امریکا در خاور میانه را به چالش بکشد – موفق ساختن بیشتر ابتکار شاهراه های بزرگ یا راه ابریشم – وحتی جلوگیری از محاصره اقتصادی شدن در صورت جنگ با امریکا. به هر صورت تا جایی که حدس زده میشود – خیلی وقت نخواهد گرفت که حکومت جدید طالبان در افغانستان بتوانند وضعیت اقتصادی کشور را سرو سامان بدهند خصوصا اگر مثل حکومت های طرف حمایت امریکا غرق در فساد و تجمل نشوند.

اما در این میان بازنده های منطقوی این معامله هم دست روی دست نخواهند نشست. قبل از همه روس ها تمام ان پولی را که چینی ها و ایرانی ها باید به جیب بزنند از خودش میداند و فکر میکند که از دست داده است. از اینکار چندان خوشش نخواهد امد و دست زیر الاشه به تماشا نخواهد نشست. حد اقل باید منتظر حرکاتی جدی از قبیل تمویل نیرو های ضد ظالبان از طرف روس ها باید بود.

هندی ها به شدت در مارکیت تامین انرژی از چین عقب می افتند و ناچار هستند با روس ها همکاری کنند تا از چنین رویکردی جلوگیری گردد.سهم پاکستان از این معامله هنوز دقیق معلوم نیست اما اگر پایپ لاین را چینی ها از طریق بدخشان به کشور شان ببرند پاکستان هم یکی از بازنده های این معامله به حساب خواهد امد. بنا بی دلیل نیست که سر و کله داعش اهسته اهسته پیدا شود. داعش برای پاکستان یک پالیسی بیمه درمقابل بی بهره ماندن در این بازی جدید و گپ نا شنوی طالیان است. به محض اینکه بدانند انها گوشه زده شده اند و یا طالبان سر حرف شنیدن ندارند با حمایت بیشتر از داعش مانع این پایپ لاین خواهد شد و اکثر بازنده های دیگر هم برایشان کمک خواهند کرد.

بالاخره امریکایی ها به هیچ وجه دست زیر الاشه نخواهند نشست. انها در هر صورت دیر یا زود به سراغ طالبان و چینی ها خواهند امد تا حساب خود را تصفیه کنند. خصوصا وقتی کشور هایی مانند پاکستان هند و روس بخواهند همرایشان همکاری بکنند. علل خصوص وقتی جمهوری خواهان دوباره به قدرت برسند. ماه های اینده در جریان ایجاد حکومت طالبان و حرکات جدید در فغانستان آثار به وقوع پیوستن این بازی جدید را بیشتر و بیشتر متوجه خواهیم شد. برای فعلا بزرگ ترین اثر اش حضور تمام دیپلومات های چینی در داخل سفارت شان است در حالیکه تمام کشور های دیگر دیپلومات هایشان را بیرون کردند.

ادریس رحمانی