با تسلط طالبان بر افغانستان، اکنون ذهن مردم با نگرانی‌های زیادی درگیر است، از نبود حس اعتماد اجتماعی به آینده تا به‌هم‌ریخته‌گی اوضاع، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی.
عزیز آریانفر، نویسنده و پژوهشگر افغانستانی، معتقد است «حل ریشه‌ای بحران» در کشور ممکن نیست، مگر اینکه نیروهای صلحبانی سازمان ملل به کشور فرستاده شوند، یک دولت موقت فراگیر با مشارکت دادگرانه همه طرف‌های درگیر تشکیل بدهند و کمک‌های بین‌المللی را از سر بگیرند. متن نوشته آقای آریانفر را در زیر می‌خوانید:
طرحی که نیاز به اجماع سراسری دارد
برای حل ریشه یی بحران در افعانستان تنها راه درست این است که شورای امنیت سازمان ملل کنفرانسی را با اشتراک کشورهای عضو ناتو، شانگهای و همسایگان دور و نزدیک افعانستان برگزار و آن را یک کشور بیطرف اعلام نمایند. این بیطرفی باید از سوی جامعه جهانی تضمین شود.
باید نیروهای صلحبانی سازمان ملل را به کشور بفرستند، یک دولت موقت فراگیر با مشارکت دادگرانه همه طرف های درگیر تشکیل بدهند و کمک های بین المللی را از سر بگیرند. در غیر آن کشور بار دیگر به سوی جنگ و بحران بسیار خطرناک پیش خواهد رفت.
اکنون ۲۵ میلیون نفر در معرض نادارای، قحطی و گرسنگی اند، کمک های جهانی قطع شده است، حسابات کشور بسته شده است، خزانه کشور تهی است، طالبان توان پرداخت هزینه های جاری کشور را ندارند.
خطر قطع برق از تاجیکستان و ازبیکستان و برهم خوردن صادرات گندم و آرد از قزاقستان بسیار بالا است.
به زودی تورم پولی افزایش خواهد یافت و گرانی و حتا قحطی بیداد خواهد کرد. تراز بهداشت و درمان به گونه چشمگیری پایین خواهد آمد.
طالبان ظرفیت ساختن دولت و تامین صلح را ندارند و اگر تشکیل هم بدهند، از سوی جامعه جهانی و مردم به رسمیت شناخته نخواهد شد.
اگر وضعیت همین گونه ادامه یابد، خطر در گرفتن جنگ داخلی بسیار بالا است.
کشور با خلای مشروعیت و شناسایی و حاکمیت رو به رو است.
برای دوره موقت باید بر اساس توافق سیاسی یک اصول اساسی موقت پذیرفته شود. کرسی های ریاست جمهوری و صدارت ایجاد، کشور به چند زون تقسیم، و قدرت در ولایات به شوراهای ولایتی سپرده شود. امنیت هم بومی شود.
طالبان باید به ولایات خود برگردند
نیروهای صلحبانی سازمان ملل باید هم از ناتو و هم از شانگهای باشد. نیروهای شانگهای در شمال و غرب و نیروهای ناتو در شرق و جنوب کشور مستقر شوند و در دو گستره امنیتی امنیت را برقرار کنند.
جنگ افزارهای افتاده به دست طالبان باید دوباره جمع آوری گردد و نظم در کشور برقرار شود.
در غیر آن، کشور به سوی بحران بسیار خطرناکی پیش خواهد رفت.
