آیا طالبان به چیزی کمتر از امارت اسلامی راضی می شوند؟

در حالی که یازده روز می‌شود، هیأت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان و طالبان به میزبانی قطر گردهم آمده اند تا به دراز‌ترین جنگ در کشور -که چهل سال است از شهروندان افغانستان قربانی می‌گیرد-، پایان دهند؛ اما هر روز که از گشایش گفت‌وگوهای صلح افغانستان می‌گذرد، حرف‌های تازه‌ای به میان می‌آید که شهروندان افغانستان را نسبت به این روند بی‌باور می‌کند.
روز دوشنبه (۳۱ سنبله)، امرالله صالح، معاون نخست ریاست‌جمهوری، در نشستی به مناسبت «روز جهانی صلح» در ارگ‌ ریاست‌جمهوری، محتوا و خواست‌های طالبان برای آمدن یک دولت اسلامی را پوچ و بی‌مفهوم خواند و گفت هیأت این گروه، در برابر هیأت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان هیچ پاسخی نخواهند داشت و آب خواهند شد.
معاون نخست ریاست‌جمهوری، بار دیگر افکار طالبان را، افکار پاکستانی خواند و گفت: «گروه طالبان، قصد داشت تا فرهنگ مولانا سمیع‌الحق و مولانا فضل‌الرحمان -ملاهای پاکستانی- را در افغانستان پیاده کند؛ اما موفق نشد.»
به گفته‌ی امرالله صالح، طالبان برای این که جنگ شان در افغانستان را توجیه کنند، می‌گویند که «دولت اسلامی» به میان آمد، در حالی که در دوران حاکمیت این گروه، جنایت‌های زیادی بر مردم روا داشته شده و به هزاران دختر، تجاوز جنسی شده و ده‌ها هزار دختر به نکاح اجباری جنگ‌جویان این گروه در آمده است.
در سوی دیگر، طالبان هم‌چنان به حمله‌های شان بر نیروهای امنیتی و غیرنظامیان نیز ادامه می‌دهند. در تازه‌ترین گزارش وزارت امور داخله، آمده است که در ۶ ماه گذشته، در حملات تروریستی گروه طالبان، نزدیک به ۳۵۰۰ غیرنظامی، در سراسر افغانستان کشته و زخمی شده اند.
طارق آرین، سخن‌گوی این وزارت، روز سه‌شنبه (۱میزان)، در یک نشست خبری، گفت که تروریستان طالب، در شش ماه گذشته، نزدیک به ۷ هزار حمله‌ی تروریستی را بر نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان و شهروندان ملکی انجام داده اند که جاسازی ۱۱۴۰ ماین کنارجاده‌ای را نیز در بر دارد.
این درحالی است که طالبان، ادعا می‌کنند، بیش‌تر تلفات غیرنظامیان در نتیجه‌ی حمله‌های هوایی نیروهای ارتش است. از سویی‌هم این گروه در تازه‌ترین بیانیه‌ی شان در واکنش به حرف‌های امرالله صالح، معاون نخست ریاست‌جمهوری گفته است که این حرف‌ها برنامه‌ریزی شده و بر ضد روند کنونی صلح است.
این درحالی است که وزارت دفاع افغانستان، می‌گوید که نیروهای امنیتی به دلیل حسن نیت به صلح، در حال «دفاع فعال» قرار دارند.
بحث دیگری که این روزها در افغانستان بیش‌تر تنش‌‌برانگیز شده، خواست‌های اخیر طالبان است. این گروه اخیرا گفته است، بحث‌های شرعی گفت‌وگوهای صلح افغانستان باید با استناد به فقه‌ حنفی به پیش برده شود.
و اما، سرور دانش، معاون دوم ریاست‌جمهوری، گفته است که طالبان با مذهبی‌سازی گفت‌وگوهای صلح، افزون بر این که آغاز گفت‌وگوها را به تأخیر می‌اندازند، به اتحاد میان مردم افغانستان نیز، آسیب‌ می‌زنند.
آقای دانش، گفته است: «امام اعظم، همیشه می‌گفت، همه افرادی که اهل قبله ‌اند، مسلمان اند و هیچ مشکلی با سایر مذاهب نداشت. حالا هم اگر کسی بیاید و بگوید که با اهل تشیع، مانند سایر اقلیت‌های دینی برخورد می‌کنیم، به این معنا است که شیعیان از چارچوب شریعت خارج اند و این کار، توهین به بخش بزرگی از مردم افغانستان است.»
طالبان اما، در واکنش به حرف‌های سرور دانش و امرالله صالح، معاونان ریاست‌جمهوری را به نداشتن آگاهی از نظام اسلامی این گروه، متهم کرده و آن‌ها را «دشمنان صلح و استحکام نظام اسلامی در کشور» خوانده است.
در حال حاضر بحث اساسی این است که هرچه زودتر گفت‌وگوها میان دو هیأت آغاز شود تا این گونه، گره ‌کور صلح باز شود و مردم افغانستان به آرامش و ثبات برسند؛ اما مسأله این‌جا است، حرف‌ها و تنش‌های لفظی‌ای که دو طرف (مقام‌های دولت افغانستان و طالبان) در برابر هم‌، رد و بدل می‌کنند، چه اندازه می‌تواند به روند کنونی صلح که در قطر جریان دارد، آسیب بزند.
علی‌سجاد مولایی، آگاه امور سیاسی، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که ممکن است، حرف‌هایی که دو طرف به هم می‌زنند، روند گفت‌وگوهای صلح افغانستان را در قطر، به بن‌بست بکشاند و از آغاز گفت‌وگوها میان دو طرف پیش‌گیری کند.
آقای مولایی نیز به نحوی با حرف‌های اخیر معاونان ریاست‌جمهوری موافق است و می‌گوید که طالبان در زمان حاکمیت شان در افغانستان، جنایت‌های بزرگی علیه مردم مرتکب شده‌اند. آن‌ها، زنان را به بردگی گرفتند.
به گفته‌ی او، ضدیت طالبان با پیروان مذهب اهل تشیع نیز، نگران‌کننده است؛ زیرا بخشی از شهروندان این کشور پیرو فقه جعفری اند و مخالفت با آنان، روند صلح را آسیب می‌زند.

آینده‌ی صلح افغانستان و مدغم‌شدن ده ‌هزار جنگ‌جوی این گروه در ارتش
هر چند افغانستان برای رسیدن به صلح واقعی با طالبان، راه درازی در پیش دارد و تا اکنون نمی‌توان پیش‌بینی کرد که این روند چه زمانی به انجام خواهد رسید؛ اما با این حال، برخی از مسؤولان درجه‌یک حکومت، از آینده‌ی صلحی حرف‌ می‌زنند که طالبان در آن شامل اند.
رییس‌جمهور غنی، روز دوشنبه (۳۱ سنبله)، که در مراسم گرامی‌داشت از روز جهانی صلح، با بیان این که هدف دولت از صلح، پایان‌دادن به جنگ و خشونت‌های میراثی ۴۰ سال گذشته است، آمادگی نشان داد که دولت برای ادغام ۶۰ تا ۱۲۰ هزار جنگ‌جوی طالبان پس از برقراری صلح، برنامه دارد.
رییس‌جمهور غنی در حالی از ادغام ده‌ها هزار جنگ‌جوی طالب در ارتش حرف می‌زند که تروریستان طالب، نزدیک به ۲۰ سال است در برابر نیروهای ارتش افغانستان، دست از ماشه برنداشته و ده‌ها هزار سرباز ارتش را کشته اند. نزدیک به هشت ماه پیش- زمانی که تازه زمزمه‌های گفت‌وگوهای صلح افغانستان بلند شده بود- جان سوپکو، سرمفتش ویژه‌ی ایالات متحده برای بازسازی افغانستان، گفته بود که در صورت توافق صلح با طالبان، ادغام مجدد جنگ‌جویان این گروه در جامعه‌ی افغانی، روند بسیار دشوار و پر هزینه خواهد بود.
بر بنیاد معلوماتی که در آن هنگام، از سوی سیگار نشر شده بود، گروه طالبان نزدیک به ۶۰ هزار نیرو دارد و ۹۰ هزار دیگر نیز، فصل‌وار به این گروه می‌پیوندد.
جان ساپکو، گفته بود:«ادغام مجدد به حمایت مالی دوامدار از سوی ایالات متحده‌ی امریکا نیازمند دارد. حتا امروز، دولت امریکا، هیچ نهاد رهبری‌کننده و یا دفتری برای تنظیم امور مربوط به ادغام مجدد جنگ‌جویان سابق ندارد. این مسأله در افغانستان، منجر به نبود شفاف‌سازی در مورد دورنمای ادغام مجدد و رابطه‌ی آن با صلح شده است.»
هرچند رییس‌جمهور غنی از ادغام جنگ‌جویان طالب در قالب یک برنامه سخن‌زد؛ اما از چگونگی ادغام چیزی نگفته است. از سویی هم، آیا خانواده‌‌های هزاران سربازی که در جنگ با طالبان کشته شده اند، به ادغام جنگ‌جویان طالب راضی اند یا خیر، هنوز روشن نیست.
در این مورد، علی‌سجاد مولایی می‌گوید که با آن‌که برای رسیدن به یک توافق‌ سیاسی با طالبان، دولت افغانستان، باید حاضر به قربانی‌دادن شود و ممکن است بخشی از حاکمیت سیاسی نیز در نتیجه‌ی این توافق از دست برود؛ اما با این حال، حکومت نباید خطوط سرخی که شامل ارزش‌ها، قربانی‌ها، حقوق‌بشر و قانون اساسی می‌شود را در رویارویی با طالبان از دست بدهد.
به گفته‌ی آگاهان، ادغام جنگ‌جویان طالب در کنار نیروهای امنیتی، به دو دلیل نگران‌کننده است؛ نخست این که تا دیروز، این دو جناح در برابر هم می‌جنگیدند. هزاران نیروی امنیتی در جنگ با طالبان کشته شدند و حال اگر جنگ‌جویان این گروه در ارتش مدغم شود، توهین بزرگی به خانواده‌های سربازان کشته‌شده خواهد بود.
بحث دوم این است که بخشی از جنگ‌جویان طالب، موافق توافق‌نامه‌ی صلح با دولت افغانستان و هم‌رزمی با نیروهای ارتش نیست و ممکن است با یک‌جا‌شدن، در برابر آن‌ها دست به ماشه ببرند.
با این همه، تلاش کنونی دولت بر این است که به هر شکل ممکن، رضایت طالبان را برای صلح به دست بیاورد. عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی، روز دوشنبه (۳۱ سنبله)، بار دیگر از طالبان خواست که کاری کنند که امید مردم نسبت به برقراری صلح، خدشه‌دار نشود.
آقای عبدالله گفت: «به طالبان می‌گویم، وقتی که می‌خواهید مسأله حل شود، بروید به سوی آتش‌بس یا کاهش خشونت. حداقل مردم باید احساس کنند که دو طرف تعهد به پایان جنگ دارند. دولت که همیشه آمادگی داشته، طالبان هم باید به این خواست مردم تمکین کند.»
او، اطمینان داد، در صورتی که صلح در افغانستان برقرار شود، جامعه‌ی جهانی نیز کمک‌هایش را بیش‌تر می‌کند و این کار، سبب خواهد شد تا این کشور، از وضعیت بهتری برخوردار شود.