آیا جمهوری خلق چین قادر خواهد شد هژمونی ایالات متحده امریکا را به چالش بکشد؟

جمهوری خلق چین با تجلیل از صد سالگی حزب کمونیست، ظهور مقتدرانه خود در نظام بین الملل را به نمایش گذاشت. چین از سال ۱۹۷۸ میلادی به رهبری دینگ شاوپین که زمینه ها را برای اصطلاحات اقتصادی و سیاسی فراهم کرد، به تدریج به یک قدرت بین المللی تبدیل شده است. در طی این مدت، جمعیت وسیع خلق چین از فقر و گرسنگی مزمن رهایی یافته و درآمد سرانه هر شهروند چینی از زیر ۵۰۰ دالر به ۱۰ هزار دالر در سال افزایش یافته است.

چین جدید به رهبری هوجینتاو به طور خاص، رییس جمهور شی جین پینگ رویاهای بزرگی را در حکومتداری جهانی پرورش داده و طرح جاده و کمربند(زمینی و دریایی) بیش از ۵۰ کشور جهان را دربر گرفته است. با طرح این طرح بزرگ و همچنان ایجاد بانک توسعه زیربناها و نقش فعال چین در سازمان شانگهای، این کشور پیوسته تلاش کرده است که سیطره نظام برایتون-ودز را به چالش بکشد و هژمونی ایالات متحده امریکا در پهنه بین الملل تضعیف کند.

به عبارت دیگر، چین عملا با طرح های بزرگ و طولانی مدت مشارکت دولت- سکتور خصوصی و اعطای قروض طولانی مدت آفریقا را تسخیر کرده و در نظر دارد واحد پول چین را منحیث بدیل دالر امریکایی در کشورهای عضو «طرح جاده و کمربند(Belt Road Initiative) ترویج کند.

اگرچه نرخ رشد چین از سال ۲۰۱۰ بدین سو روند نزولی را نشان می دهد اما متخصصان اقتصادی و سیاست جهانی پیش بینی کرده است تا سال ۲۰۴۰ میلادی، دارامد ناخالص ملی(GDP) کشور چین از ایالات متحده بیشتر خواهد شد.

با وجود این دستاوردها چین هنوز کشور در حال توسعه و در ردیف کشورهایی با درآمد متوسط شناخته می شود و ملیون ها جمعیت آن کشور با فقر دست و پنجه نرم می کند و مساله نقض حقوق بشری اویغورها و سایر اقلیت های مذهبی-قومی یک معضل مهم امنیت ملی جمهوری خلق چین است.

اکنون سوال اصلی که مرتب در سطح بین الملل مطرح می شود این است که آیا همزمان با افزایش قدرت اقتصادی چین و توسعه تدریجی نفوذ چین در سازمان های بین المللی، حزب کمونیست چین قادر خواهد شد که هژمونی امنیتی-سیاسی ایالات متحده را در سطح جهان به چالش بکشد؟

این پرسش امروزه یکی از گفتمان های اصلی مجامع آکادمیک و تحقیقات ستراتیژیک جهان به خصوص ایالات متحده را تشکیل می دهد. تاهنوز در باره سیاست مبتنی بر سعادت مشترک(A future based on shared prosperity) که شعار اصلی حزب کمونیست چین است و نیز «طرح جاده و کمربند» آن کشور بیش از ۶۰۰۰ مقاله علمی نشر گردیده و صدها گفتگوهای آکادمیک در سطح انجام شده است، اما هنوز پاسخ قطعی برای آن وجود ندارد.

یاسین صمیم