آیا دولت تاجیکستان از جبهه مقاومت پنجشیر حمایت می کند؟

تاجیکستان بیش از 1300 کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد که از آمو دریا و دریای پامیر در غرب شروع شده و تا نقطه ای که اتصال بین افغانستان و چین در منطقه واخان است امتداد می یابد. اما وقایع اخیر نشان می دهد که گویا ارتباط دو کشور چیزی بیش از اتصال جغرافیایی است و دو طرف به طور فزاینده ای در حال نزدیک تر شدن بهم هستند.   

گرچه محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان از کشور فرار کرد و طالبان روی کار آمد و با خروج کامل نیروهای آمریکایی و متحدان به نظر می رسد که تصرف طالبان دیگر تکمیل شده باشد، اما همچنان یک منطقه تسلیم این گروه نشده است.

دره پنجشیر، ولایتی در شمال کابل و در همسایگی غربی کوهای هندوکش که هنوز شرایط طالبان را نپذیرفته و آنها را به چالش کشیده است. نیروهایی که در برابر خواسته های طالبان قد علم کرده اند نه تنها از خیزش های مردمی و یا باقی مانده نیروهای ارتش افغانستان است، بلکه متشکل از شهروندان تاجیکی است که از آن سوی مرز برای پیوستن به مقاومت آمده اند. این بهم پیوستگی میان دو مرز نشان دهنده این موضوع است که در سطح محلی روابط میان مردمان در شمال افغانستان و جنوب تاجیکستان بسیار در هم تنیده است.

اکثریت ساکنان ولایت پنجشیر را قومیت تاجیک های افغانستان تشکیل می دهند که این سبب شده از سوی بخشی از جامعه تاجیک های تاجیکستان مورد حمایت قرار بگیرند.

اخیرا ساکنان منطقه ای در جنوب تاجیکستان به نام «کولوب» در حدود 50 کیلومتری مرز با افغانستان در نامه ای سرگشاده به «امامعلی رحمان» رئیس جمهوری آن کشور از او خواسته اند تا اجازه دهد به «جبهه مقاومت ملی» (عنوانی که جبهه مقاومت پنجشیر انتخاب کرده است) علیه طالبان در ولایت پنجشیر بپیوندند. براساس مطالب منتشر شده در صفحات اجتماعی ساکنان این منطقه، آنها 1800 مرد پیکارجو آماده برای پیوستن به جبهه مقاومت پنجشیر دارند.

برای بعضی از ساکنان این منطقه انگیزه جنگ در کنار نیروهای مقاومت پنجشیر در مقابل طالبان احساس دینی است که به دنبال ادای آن هستند.  

زمانی که تاجیکستان در دهه 90 میلادی درگیر جنگ های داخلی شده بود، افغانستان پذیرای حدود نیم میلیون نفر از پناهجویان تاجکیستان بود و همچنین به نیروهای «اپوزیسیون متحد تاجیک ها»، «ائتلاف دموکرات ها و اسلام گراها و همچنین خیزش های قومی محلی اجازه ورود به افغانستان داد. در واقع، بسیاری از فرماندهان اپوزیسیون متحد تاجیک ها پایگاه های فرماندهی شان را در خاک افغانستان بنا کرده بودند.

این کمک ها که از سوی شمالی های افغانستان به تاجیک ها در آن زمان داده شده بود سبب شده که آن ها هم اکنون احساس همدردی با ساکنان ولایت پنجشیر کنند.

گرچه نامه سرگشاده از اشتیاق آن مردمان برای همرزمی در کنار نیروهای مقاومت پنجشیر سخن می گوید، اما مقامات تاجیکستان دنباله رو این لفاظی ها نیستند. در عوض این مقام ها گفته اند که هم گام با تصمیمات و رفتارهای جامعه جهانی در قبال طالبان قدم بر می دارند و تاکید می کنند که هر گونه عبور شهروندان تاجیکستان به آن سوی مرز برای قرار گرفتن در جبهه ای به نفع یا ضرر کسی و در کل جنگیدن جرم محسوب می شود.

آنها همچنین می گویند که تنها راه قانونی برای حضور شهروندان تاجیکستان در جبهه های جنگ این است که دولت افغانستان به طور رسمی از تاجیکستان درخواست کند.

گرچه ممکن است که دولت تاجیکستان اجازه حضور شهروندان خود را در جبهه مقاومت ملی پنجشیر ندهد، اما این بدان معنا نیست که تاجیکستان حکومت طالبان را به رسمیت شناخته است.

امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان تاکید کرده است کشورش تا زمانی که طالبان دولتی فراگیر متشکل از تمامی اقوام و جناح ها تشکیل ندهد، آن را به رسمیت نخواهد شناخت.

طالبان تاکنون به مقام های تاجیکستان و دیگر کشورهای همسایه افغانستان بارها اطمینان داده است که  از خاک افغانستان به هیچ عنوان علیه کشوری استفاده نخواهد شد و اجازه درگیری های برون مرزی و یا سر ریزی درگیری ها به آن سوی مرزهای افغانستان را نمی دهد.