ماجرا بیشتر از امضای یک توافق نامه استراتژیک است!
روز جمعه گذشته وزارت امور خارجه امریکا اعلام کرد که پس از نشست مجازی برجام در دوم ماه آپریل که درآن نمایندگان ایران، روسیه، چین، فرانسه و آلمان شرکت کردند ایالات متحده ی آمریکا تصمیم گرفته است که در نشست آتی برجام در وین پایتخت اتریش شرکت کند.
ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها قصد ندارند در این مذاکرات با هم مستقیما وارد گفتگو شوند، بلکه آمریکائی‌ها تلاش خواهند کرد به آنچه که آنها فعالیت های ایران برای دسترسی به سلاح های اتمی می نامند بپردازند، لازم به یادآوری است که دولت دونالد ترامپ به طور یک جانبه از این توافقنامه خارج شد.
محمدجواد ظریف در توییتی که پس از برگزاری جلسه مجازی برجام منتشر کرد نوشت: «هدف ما نهایی شدن سریع برداشتن تحریم ها و محدودیت‌های فعالیتهای هسته ای با هدف لغو برنامه ریزی شده همه‌ی تحریم هاست و به دنبال آن ایران نیز به اقدامات اخیرش در اعتراض به عدم رعایت برجام توسط آمریکا و اروپا پایان خواهد بخشیدن برای رسیدن به این هدف نیاز به برگزاری دیدار مستقیمی با آمریکا نمی باشد و این امر ضروری نیست.»
تحریم‌های اقتصادی گسترده علیه ایران اهرم اصلی واشنگتن برای وارد آوردن فشار بر روی این کشور است. اما توافقنامه ای ۴۰۰ میلیارد دلاری بین ایران و چین که در هفته گذشته امضا شد اثرات این تحریم ها را بسیار ضعیف می کند.
کارشناسان چینی به رسانه‌های دولتی این کشور ابراز کردند که جمهوری خلق چین می توانند با استفاده از ارز اختصاصی کشور خود یعنی یوان برای تجارت با ایران و دیگر کشورهای آسیای میانه تحریم‌های آمریکا را دچار اختلال کرده و آن را دور بزند. به این ترتیب ایالات متحده آمریکا در شرایطی نیست که بتواند اقتصاد ایران را فلج کند.
توافقنامه ۲۵ ساله بین ایران و چین به یک واقعیت در منطقه تبدیل شده است و در مقابل این واقعیت دولت بایدن از خود عکس العمل نشان داد، سخنگوی مطبوعاتی وزارت امور خارجه ند پرایس در یک کنفرانس مطبوعاتی در تاریخ اول آوریل گفت: «همانطور که مطلع هستید شاخص رابطه ما با چین بر اساس رقابت است،اما در بسیاری از موارد ما هم سوئی های بسیار محدود و باریکی با هم داریم از جمله اینکه ما با پکن در مورد مسئله هسته‌ای ایران توافق داریم و آنها در گفتگوهای اخیر تاکید کردند، که آنها موافق تلاش برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران هستند، البته، چین عضو بنیانگذار ۱ + ۵ است. چین علاقه‌ای به اینکه کشوری در منطقه دارای سلاح اتمی باشد ندارد و آن را عاملی برای بی ثبات کردن منطقه می داند»
این سیاست اعلام شده تنها یکی از برنامه های احتمالی چین در منطقه خاورمیانه است و شامل تمام سیاست‌های چین نمی شود.
واشنگتن در گذشته جمهوری خلق چین را به تأمین فناوری موشک های بالستیک از جمله فناوری بکار گیری سوخت جامد و فناوری سیستم های هدایت الکترونیکی و همچنین حمایت از برنامه سلاح های هسته ای ایران متهم کرده است.
«بروس ای بچتول» در نشریه نشنال اینترنیست ادعا می‌کند: شایع است که در سال ۲۰۲۰ چین زمینه فروش بوسترهای موشکی Hwasong-12 ICBM کره شمالی را به ایران فراهم آورده است. برخی تحلیلگران حدس می زنند كه دقت بالای موشكهای ایرانی در انهدام آشیانه هواپیما در پایگاههای آمریكا در عین‌الاسد و اربیل عراق نشانگر این است که تکنیک موشکهای ایرانی همان تکنیک موشکهای «دقیق-زن» چینی است.
با این وضعیت چین از گزینه‌های بیشتری برخوردار است که می‌تواند از این گزینه‌ها هم به عنوان یک تسریع کننده برای رسیدن به توافق و صلح استفاده کند و هم با کمک این گزینه‌ها اگر لازم باشد بازی را به نفع خود تغییر دهد و مانع موفقیت های آمریکا در منطقه شود البته نباید این نکته را از نظر دور داشت که چین به عنوان یکی از وارد کننده گان اصلی انرژی از منطقه خاورمیانه قبل از هر چیز به آرامش و ثبات در خاورمیانه نیاز دارد و در این زمینه تلاش می کند.
نقش احتمالی چین در طراحی سلاح هسته ای (که هنوز هم ثابت نشده است که ایران تلاشی برای رسیدن به ساختن آن کرده است یانه – مترجم) و یا در کمک به ساختن موشک های بالستیک ایران در پرده ای از ابهام قرار دارد و در حقیقت سند و مدرکی برای ادعای آمریکا موجود نمی باشد. اما همین نکته از اهمیت بسیار در تغییر توازن در منطقه برخوردار است که چین از چنین اهرم و توانایی هایی برخوردار است که به ایران در این زمینه کمک رسانی کند و از این اهرم‌ها علیه سلطه گری ایالات متحده آمریکا استفاده کند.
,«فرانچسکو سیسیسی» ، سینولوژیست ایتالیایی ، یکی از محققان دانشگاه Tsinghua در پکن ، هفته گذشته در مصاحبه ای گفت که چین می تواند از ایران به عنوان وسیله ای در برابر تلاش های آمریکا برای تقویت جزیره تایوان علیه چین استفاده کند.
پکن در این مذاکرات دست بالا را دارد و از کارتهای بهتری برخوردار است، واشنگتن از این برتری مطلع است اما نمی داند که به پکن کدامین کارت را در این بازی بر زمین خواهد زد به همین علت در مورد توافقنامه استراتژیک ۲۵ ساله بین ایران و چین رفتار واشنگتن بسیار محتاطانه بوده است، وزارت امور خارجه آمریکا در این مورد موضع گیری مشخص و صریحی از خود نشان نداده است و این نکته به خصوص وقتی آشکار شد که خبرنگاران از ند پرایس سخنگوی مطبوعاتی وزارت امور خارجه آمریکا پرسیدند «آیا [معامله چین و ایران] رویکرد شما در مورد اختلاف هسته ای با ایران و به طور کلی منطقه را تغییر می دهد؟»
او در پاسخ گفت، «نه، دقیقا به همان دلیلی که گفتم این طور نیست, آن هم به این خاطر که ما با پکن به طور کلی در مورد مسئله هسته‌ای ایران توافق داریم، چین هم مانند ما هیچ علاقه ای ندارد که ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد و درست به همین علت هم هست که چین جزو کشورهای پنج به اضافه یک می باشد ما با همکاری اعضای پنج به اضافه یک در جستجوی یافتن راه حل هایی برای بازگشت متقابل به برجام خواهیم بود.»
ماجرا بیشتر از امضای یک توافق نامه استراتژیک است.
این یک ارزیابی خوشبینانه از وقایع چهارده روز گذشته است ، خصوصاً پس از آنکه چین هفته پیش از وزیر امور خارجه روسیه ، سرگئی لاوروف ، برای گفتگو در مورد «جایگزینی دلار آمریکا» به عنوان یک ابزار تجاری در آسیای میانه استقبال کرد ، و کنار نهادن دلار به مثابه یک ابزار تجاری از معاملات بین دو کشور مهم جهان چین و روسیه می تواند تحریم‌های اقتصادی آمریکا را زمین گیر کند.
روزنامه رسمی انگلیسی زبان چینی گلوبال تایمز در گزارشی به سفر سرگی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در تاریخ ۲۲ مارس اشاره می کند:
سرگی لاوروف قبل از سفر در مصاحبه‌ای با رسانه‌های چینی بر این نکته تأکید کرد که ما می‌بایست به استقلال علوم و فناوری اهمیت بسیار بالایی قایل شویم و به سمت خودمختاری سیستم مالی حرکت کنیم، ما باید تلاش کنیم که معاملات اقتصادی مان بر اساس واحد‌های پول محلی و یا ارزهای بین‌المللی غیر از دلار صورت بگیرد، و به تدریج از سیستم پرداخت های بین المللی تحت کنترل غرب دور شویم تا خطرات ناشی از تحریم های ایالات متحده یا غرب علیه روسیه و چین کاهش یابد.
«پیشنهاد روسیه با استقبال مثبت چین روبرو شد ، زیرا هر دو طرف خطر عظیم اتکای بیش از حد به دلار آمریکا و سیستم پرداخت تحت کنترل غرب را در بحران مالی ۲۰۰۸ را تجربه کرده‌اند.»، یانگ جین کارشناس روابط چین و روسیه در آکادمی علوم اجتماعی پکن معتقد است که: «تسهیلات کمی گسترده‌ای که اخیراً توسط ایالات متحده آمریکا برای تحریک اقتصاد داخلی خود انجام داده است به این نگرانی ها افزوده.»
یانگ در ادامه می نویسد: «تشویق به تسویه حساب ارزی با واحد های ارزی محلی روند اصلی برای اقتصاد در سراسر جهان است و هنگامی که آمریکا از توافق هسته ای ایران خارج شد ، اعضای اصلی اتحادیه اروپا نیز برای دور زدن SWIFT تحت کنترل ایالات متحده ، یک سیستم پرداخت جدید روی آوردند.»
دونگ دنگ شین ، مدیر انستیتوی دارایی و اوراق بهادار در دانشگاه علم و صنعت ووهان ، روز دوشنبه به گلوبال تایمز گفت: «واشنگتن از سوئیفت سو استفاده کرده است تا به دلخواه خود هر کشوری را تحریم کند و باعث نارضایتی جهانی شود. اگر چین و روسیه بتوانند با هم همکاری کنند تا هژمونی دلار را به چالش بکشند ، قطعاً این موفقیت منجر به این خواهد شد که تعداد بیشتری از کشورهای جهان از این روند حمایت کرده و به آن بپیوندند»
از آنجا که سیستم پرداخت با سیستم تجارت ارتباط مستقیم و ناگسستنی دارند ، دونگ پیشنهاد می‌کند که سیستم پرداخت جدید از یوان به عنوان ارز تسویه حساب مالی استفاده کند.
راشا تودی گزارش میدهد ، تعدادی از بانکهای روسی برای تسهیل تجارت دوجانبه بین دو کشور به سیستم پرداخت بین المللی چین پیوسته اند.
دونگ در ادامه گفت: «در ابتدا ، این سیستم می تواند بصورت آزمایشی در كشورهای آسیای میانه و كشورها و مناطقی که در امتداد مسیرهای كمربند و جاده (جاده ابریشم) قرار دارند اجرا شود.. اگر این سیستم موفق بود و مورد قبول واقع شد، می تواند آنرا برای سایر كشورهای اروپا و آسه‌آن نیز بکار گرفت.»
بر اساس ادعاهای تائید نشده، چین تا نیمه دوم سال ۲۰۲۰ با تحریم های آمریکا علیه ایران همکاری می کرد و واردات نفت از ایران را تقریبا به صفر رسانده (گزارشات رسانه‌های داخلی ایران و آسیائی خلاف این این ادعا تائید می‌کنند. – مترجم).
براساس گزارش های خبری ، چین واردات نفت از ایران را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. چینی‌ها با خرید نفت ایرانی آن را به عنوان محموله های سوختی مالزیائی و یا زیر پرچم دیگر کشورها وارد کرده و به این ترتیب تحریم های آمریکا را دور می‌زند. این درحالی است که سال گذشته واردات نفت رسمی چین از ایران تقریبا به صفر رسیده بود، به نظر میرسد چین از چند ماه پیش به این سو تصمیم گرفت که روابط خود با ایران را تحکیم بخشد.
منبع: آسیا تایمز
ترجمه: مجله هفته
