نشست مسکو برای صلح افغانستان موانع تازه ایجاد کرد، نشست استانبول هم احتمالا موثر نخواهد بود
در بحبوبهی رسیدن زمان خروج نیروهای امریکایی از افغانستان طبق توافقنامهی دوحه میان امریکا و طالبان، هنوز مسیر گفتوگوهای صلح افغانستان مشخص نیست. قرار بود در نشست مسکو، وضعیت گفتوگوهای صلح افغانستان تا حدی مشخص شود؛ اما نشست مسکو، به جای تسهیل، فراروی گفتوگوهای صلح افغانستان موانع جدیدی را خلق کرد.
طالبان در نشست مسکو گفتند: «ما به عنوان نمایندهی پشتونها با دیگر اقوام روی صلح افغانستان صحبت میکنیم و دولت افغانستان برای هموارشدن مسیر صلح قدرت را رها کند. در ادامهی این نشست، لوی درستیز گذشتهی طالبان با مارشال عبدالرشید دوستم بنای دعوا را گذاشت.»
از زمان سقوط حکومت طالبان تا هنوز، الگوهای ذهنی طالبان دچار دگرگونی نشده است. از برخورد طالبان با مارشال دوستم در نشست مسکو دریافت شد که این گروه به عمد از سوی بعضی قدرتهای جهانی، سیاسی نمایش داده می شود؛ با این که هنوز در همان بدویت ذهنی به سر میبرد.
از خواستههای طالبان در نشست مسکو مشخص شد، اصل دموکراسی برای طالبان مفهومی ندارد و حلال مشکلات افغانستان را همان امارتخواهی میدانند. با گذشت سالهای متمادی و تغییر شاخصههای اجتماعی افغانستان، تفاوت خاصی در خطوط سرخ طالبان نیامده است و این گروه همچنان آینده را با عینک گذشته میبیند.
البته در نشست مسکو کشورهای شرکتکننده به صورت واضح بیان داشتند که جمهوریت راه حل صلح افغانستان است و اگر طالبان خیال صلح را به سر میپرورانند، در پذیرش جمهوریت منعطف باشند؛ اما طالبان دست رد به این خواست نشست ترویکای مسکو زدند.
با آن که در نشست مسکو نتیجهی مطلوبی در جنگ و صلح افغانستان به دست نیامد؛ اما آگاهان سیاسی بر این باور استند که نشست ترکیه با نظارت مللمتحد، گفتوگوهای صلح افغانستان را به نتیجه خواهد رساند و دولت افغانستان نیز از آمادگی خود برای شرکت در این نشست خبر داد.
حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان، دیروز شنبه در کنفرانس خبری –نشست مشترک امنیتی-، اعلام کرد که دولت برای نشست ترکیه آمادگی خود را میگیرد. این مقام سیاسی کشور، گفت: «بحث در بارهی آجندا، اشتراککنندگان و زمان برگزاری نشست استانبول ادامه دارد.»
روزنامه صبح کابل در مطلبی پیرامون صلح افغانستان می نویسد: در مورد گفتوگوهای صلح افغانستان آن چه قابل درنگ است، تقابل دو طرف گفتوگوهای صلح است. نه طالبان و نه دولت افغانستان تمایلی به نشستها و گفتوگوها نشان نداده اند. هر دو طرف، جنگ را حربهی اصلی برای سرکوب همدیگر میخوانند. تصور میرود که طالبان و دولت افغانستان به اجبار و فشارهای بینالمللی در این نشستها شرکت میکنند؛ در غیر آن، هیچ یک از طرفها تمایل به گفتوگو ندارند و از قراین معلوم میشود که نشست ترکیه هیچ تغییری به طرز دید دو طرف درگیر در افغانستان نخواهد آورد؛ مگر این که فشارهای بینالمللی، دو طرف گفتوگو را مجبور به از خودگذری کند.
در سایت جهاد، طالبان همواره شکست نیروهای امنیتی را بزرگنمایی میکنند و دولت افغانستان نیز حملات هوایی و زمینی را به پناهگاههای طالبان شدت بخشیده است؛ نکتهای که آشکار میکند دولت و طالبان چندان تمایلی به صلح ندارند و گفتوگوی صلح افغانستان، روندی است تحمیلی از سوی کشورهای حامی دولت افغانستان و طالبان.
در ادامهی نشست مشترک امنیتی افغانستان، حمدالله محب، مشاور شورای امنیت افغانستان، تأکید کرد که گروه طالبان هیچ تغییری نکرده و تلاش دارد تا با استفاده از زور، حکومت را به دست آورد. او گفت: «طالب تعهد به صلح ندارند و قصد دارند با وحشت ما را تسلیم بادارش بسازند.»
از ادبیات گفتاری آقای محب، معلوم میشود که ناقوس جنگ در افغانستان شدت میگیرد و حملات نیروهای ارتش در برابر طالبان افزایش خواهد یافت. طالبان نیز پیوسته در گفتوگوهای صلح، آتشبس را نپذیرفته و از آمادگیهای جنگ بهاری خبر داده اند.
وقتی تمام قراین و نشانهها را در کنار هم بگذاریم، تنها یک نتیجه به دست میآید: گفتوگوهای صلح افغانستان و نشستهای پیهم برای حل منازعات، چیزی جز ضیاع وقت نیست و آیندهی افغانستان قبل از قبل در کشورهای دیگر ترسیم شده است. آنچه به نام گفتوگو و نشست در کشورهای دیگر جریان دارد، اجرای رسمیات و به سخره گرفتن مردم است.