نشست صلح افغانستان به ابتکار کشورهای ترویکا (روسیه، چین، امریکا + پاکستان)، امروز، ۱۸ مارچ در مسکو برگزار می‌شود.
علاوه بر اشتراک نماینده‌گان کشورهای نامبرده، روسیه از بزرگان سیاسی افغانستان و نمایند‌گان تحریک طالبان برای شرکت در این نشست دعوت کرده است. با وجود این‌که کابل یک هیأت رسمی را به نشست مسکو معرفی کرده است؛ اما ارگ ریاست جمهوری از برگزاری نشست مسکو، به ویژه از ترکیب شرکتکنندهگان این نشست راضی به نظر نمی‌رسد.
روسیه با نظرداشت ترکیب اجتماعی، جایگاه احزاب و جریان‌های سیاسی در محاسبات داخلی، به گونه جداگانه رهبران برجسته سیاسی افغانستان را به نشست مسکو دعوت کرده است. در فهرست شرکتکنندهگان نشست، بیش‌تر چهره‌هایی دیده می‌شوند که با ارگ ریاست جمهوری میانه خوبی ندارند. نکته قابل توجه این‌که برخی چهره‌های سیاسی به دلیل نزدیک‌شدن با ریاست جمهوری در روزهای اخیر از شرکت در نشست مسکو باز ماندند. این در حالی است که آنان در نشست‌های پیش‌تر در مسکو نقش اثرگذار و فعال داشتند.
این نشست در شرایطی تدویر می‌گردد که روابط روسیه و امریکا با تنش‌هایی همراه است. دو کشور پس از سال ۲۰۱۴ در مورد اکثر مسایل جهانی تفاوت دیدگاه دارند و با روی کارآمدن دولت جدید در واشنگتن، اختلافات وارد مرحله تازه شده است.
اما نکته حایز اهمیت، هماهنگی روسیه و امریکا درباره صلح افغانستان است. در جریان برنامه‌ریزی نشست مسکو، دیدگاه غالب این بود که امریکا به نشست صلح افغانستان در مسکو روی خوش نشان نخواهد داد؛ اما برخلاف پیش‌بینی‌ها، امریکا نه تنها مخالف نشست نبود، بلکه در زمینه تدویر آن نیز همکاری کرد. پذیرفتن دعوت‌نامه روسیه از سوی داکتر عبدالله برای سیاسیون افغان به معنای «چراغ سبز» امریکا درباره نشست مسکو بود. پس از آن‌که عبدالله عبدالله، رییس شورای مصالحه ملی، از شرکت در نشست مسکو خبر داد، چهره‌های دعوت شده یکی پی دیگر حضور خود را در نشست ۱۸ مارچ تأیید کردند. از این رو، داکتر عبدالله در برگزاری نشست نقش مثبت داشته است و نقش او در مشروعیت نتایج نشست نیز مهم خوانده می‌شود.
چرا امریکا با برگزاری نشست صلح افغانستان در مسکو مخالفت نکرد؟
علی‌رغم اختلاف نظر و آرای روسیه و امریکا در مسائل افغانستان، دو کشور درباره روند صلح و تغییر رهبری در کابل و برپایی حکومت موقت با مشارکت طالبان دیدگاه مشترک دارند. زلمی خلیل‌زاد، فرستاده امریکا برای صلح افغانستان عملاً طرح حکومت انتقالی را با سیاسیون افغان مطرح کرده است و روی بارورسازی و به کرسی نشاندن آن کار می‌کند. اجرایی‌سازی طرح خلیل‌زاد به معنای پایان بخشیدن به حکومت‌داری شش ساله محمد اشرف غنی است. پس از همه‌گانی شدن طرح خلیل‌زاد، وزارت خارجه روسیه نیز اعلام کرد که از حکومت موقت در افغانستان حمایت می‌کند. روسیه پیش‌تر میزبان طالبان در مسکو بود. رهبران طالبان برای نخستین‌بار در مسکو اعلام کردند که پیش‌رفت در روند صلح و امضای موافقت‌نامه مشروط به کناره‌گیری اشرف غنی از قدرت است.
به نظر می‌رسد که تشکیل اداره ائتلافی – انتقالی در کابل و برداشتن موانع اصلی سد راه آن، حداقل در مرحله کنونی خواست مشترک واشنگتن – مسکو باشد.
روابط بین افغانستان و روسیه بعد از روی کار آمدن حکومت وحدت ملی در سال ۲۰۱۴ میلادی به پایین‌ترین سطح در دو دهه اخیر رسیده است. دیپلمات‌های روسی به این باور اند که با کنار رفتن اداره فعلی در کابل، روابط میان افغانستان و روسیه احیا خواهد شد.
از سوی دیگر، امریکا برای برداشتن گام‌های بعدی در روند صلح افغانستان، به حمایت روسیه به عنوان قدرت با نفوذ منطقه و عضو دایمی شورای امنیت سازمان ملل نیاز دارد. روسیه می‌تواند موافقت‌نامه صلح میان کابل و طالبان را ضمانت کند. روسیه در کسب حمایت کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از روند صلح افغانستان نقش اثرگذار خواهد داشت. در سطح داخلی، روسیه از نفوذ چشم‌گیر در میان جریان‌های سیاسی افغان برخوردار است.
این نشست در حالی تدویر می‌شود که کشورهای منطقه از اقدامات تک‌روانه امریکا در روند صلح افغانستان، به ویژه در اداره دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین امریکا ناراض بودند. منطقه فکر می‌کرد که به قدر لازم در جریان مذاکرات قرار ندارد. برخی کشورهای منطقه روند صلح را یک توطیه علیه خود تلقی می‌کردند. اما ظاهراً یکی از نکات کلیدی در بازنگری توافق‌نامه صلح امریکا با طالبان، برجسته‌سازی نقش کشورهای منطقه در این روند بوده است. از همین رو، امریکا مدیریت و رهبری نشست صلح در استانبول را به سازمان ملل متحد سپرد تا در زمینه اعتمادسازی و کسب حمایت کشورهای منطقه، به ویژه روسیه، ایران، هند، چین و آسیای مرکزی کمک کند. عدم مخالفت امریکا با نشست صلح مسکو نیز در همین راستا بوده است. اما بعید است که روابط میان روسیه و امریکا پس از توافق صلح بین کابل و طالبان، پابرجا بماند.
8am
