امیدها و نگرانی های زنان در مذاکرات صلح

شماری از فعالان مدنی و فعالان حقوق زن طی نشستی که از سوی دفتر «مشارکت» در بدخشان راه‌اندازی شده است، به بررسی نقش زنان در روند صلح پرداخته و نگرانی‌ها، امیدواری‌ها و انتظارشان را از این روند بیان کردند.

اشتراک کننده‌گان این برنامه با اظهار نگرانی از سرنوشت مبهم دستاوردهای به دست آمده در زمینۀ حقوق زنان در روند گفت‌وگوهای صلح می‌گویند که وضعیت جاری دستاوردهای دو دهۀ پسین را در زمینۀ حقوق زنان با خطر جدی روبه‌رو می‌سازد.

تضمین نبودن حقوق و آزادی‌های زنان در موافقت‌نامۀ صلح امریکا – طالبان، حضور غیرموثر زنان در گفت‌وگوهای صلح، افزایش روزافزون خشونت‌ها، تمکین نکردن طالبان به آزادی‌های مدنی، حقوقی و آزادی‌های زنان، کاهش علاقه‌مندی جامعۀ جهانی به حفاظت از ارزش‌های مدنی و دموکراتیک از عمده‎‌ترین نگرانی‌های زنان اشتراک‌کننده در این نشست به شمار می‌روند.

آصفه کریمی، یکی از برگزارکننده‌گان این نشست می‌گوید که آنان این برنامه را به هدف بسیج زنان در امر برطرف‌سازی خطرها و نگرانی‌های احتمالی برگزار کرده‌اند تا از طریق گردآوری دیدگاه‌های زنان بتوانند راه چاره‌های عقلانی برای برون رفت از وضعیت موجود پیدا کنند. به گفتۀ بانو کریمی، روند جاری گفت‌وگوهای صلح نیازمند حمایت همه جانبۀ مردم افغانستان به ویژه زنان است تا در پرتو این حمایت و بسیج عمومی بتوانند از دستاوردهای دو دهۀ پسین به ویژه حقوق و آزادی‌های زنان حفاظت و پاس‌داری کنند.

نازیه مرسل وجاهت، یکی از فعالان حقوق زن در حاشیۀ این نشست می‌گوید که روند جاری گفت‌وگوهای صلح و بُن‌بست به میان آمده در این روند نشان می‌دهد که گروه طالبان به هیچ یکی از ارزش‌های حقوق بشری پایبند نیستند. به گفتۀ او، در صورت عدم توجه جامعۀ جهانی، حکومت افغانستان و نهادهای مدافع حقوق زنان خطر قربانی شدن دستاوردهای دو دهۀ اخیر به ویژه در زمینۀ حقوق زنان وجود دارد.

این فعال حقوق زن می‌افزاید که گروه طالبان در موافقت‌نامۀ صلح با امریکا هیچ‌گونه تضمینی برای رعایت حقوق زنان ارایه نکرده‌اند و پافشاری این گروه بر سر امارت اسلامی مبتنی بر برداشت این گروه از دین مایۀ نگرانی جدی زنان شده است. این فعال حقوق زن تصریح می‌کند که در صورت ایجاد یک همبسته‌گی میان زنان افغانستان و بسیج عمومی در دفاع از داعیۀ حقوق زنان، راه برای برطرف‌سازی خطرها و تهدیدهای احتمالی علیه حقوق و آزادی‌های اساسی زنان هموار خواهد شد.

با این حال، آلینا غیاثی، رییس امور زنان بدخشان در این نشست می‌گوید که باوجود نگرانی‌های موجود نسبت به تلف شدن حقوق زنان در روند گفت‌وگوهای صلح، امیدواری‌هایی نسبت به این روند نیز وجود دارد. به سخن او، قاطعیت حکومت افغانستان در امر حفاظت از ارزش‌های به دست آمده طی دو دهۀ اخیر و قانون اساسی، اجماع جهانی و ملی در جهت پاس‌داری از ارزش‌های مدنی و دموکراتیک و همچنان حضور زنان در روند گفت‌وگوهای صلح از عمده‌ترین مواردی است که امیدواری‌ها را نسبت به حفظ حقوق و آزادی‌های زنان افزایش داده است.

رییس امور زنان بدخشان می‌افزاید که افزون بر جدیت حکومت در حفظ ارزش‌های مدنی و دموکراتیک، حضور نمایندگان زن در روند گفت‌وگوهای مستقیم دولت افغانستان با گروه طالبان آنان را نسبت به پاس‌داری از حقوق و آزادی‌های اساسی زنان امیدوار ساخته است و انتظار دارند که این زنان بتوانند از همۀ زنان افغانستان به گونۀ درست نمایند‌گی کنند و از حقوق و آزادی‌های اساسی آنان به گونۀ قاطعانه حمایت کنند.

این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شوند که امیدواری‌ها بر این بود که همزمان با آغاز دور دوم گفت‌وگوهای صلح میان هیأت‌های دولت افغانستان و گروه طالبان در قطر پیشرفت‌هایی در این روند به میان خواهد آمد و با توافق روی آتش‌بس این روند سرعت خواهد گرفت، اما آن چنانی که دیده می‌شود کوچۀ این گفت‌وگوها به بُن‌بست رسیده و در نزدیک به یک ماه اخیر هیچ پیشرفتی در این زمینه صورت نگرفته است. بُن‌بست‌های پیهم در روند گفت‌وگوهای صلح سبب شده است که شماری از فعالان حقوق زن نسبت به این وضعیت اظهار نگرانی کنند و برای کلید خوردن آن دادخواهی کنند.