سختی های راه مهاجرت به اروپا و خاطرات تلخی از زبان کسانیکه قدم در این راه گذاشته اند

احمد (نام مستعار) جوانی است که 11 سال را با رسانه‌های داخلی و خارجی به عنوان خبرنگار کار کرده و زمانی هم یک آموزشگاه زبان انگلیسی در کابل داشته است.

مشکلات اقتصادی، امنیتی و سیاسی کشور احمد را به مسیری ‌کشاند که شماری از رونده‌های آن هرگز برنگشته‌اند و از سرنوشت آنان نیز خبری در دست نیست. احمد می‌گوید، پس از تلاش‌های فراوان مقداری پول تهیه کرده و پس از گرفتن ویزای ایران، راهی آن کشور شد. اما مقصد نهایی این جوان یکی از کشور‌های اروپایی بود.

احمد با روایت از روزهای سیاهی که در مسیر مهاجرت نامنظم سپری کرده به سلام‌وطندار می‌گوید، قاچاقبران مشکلات و خطرهای این مسیر را آسان جلوه می‌دهند. به گفتۀ احمد، پیش از رفتن به ایران قاچاقبر برای آنان گفته بود که در صورتی که با گذرنامه و ویزا به ایران سفر کنند، پس از آن با راحتی وارد خاک ترکیه و از آن‌جا راهی کشورهای اروپا خواهند شد. اما به گفتۀ او، قدم‌قدم مهاجرت نامنظم با خطر مرگ همراه است.

احمد در ادامۀ گفت‌وگو با مرور خاطرات ناخوشش می‌گوید، درست به یاد دارد که او و دیگر همراهانش ناگزیر بودند روی سنگ‌های برنده و سیم‌های خاردار با پاهای برهنه مسیر درازی را بپی‌مایند.

زمانی که احمد اتفاقات مسافرت‌اش را از چشم می‌گذارند، پی‌ می‌برد که زنده ماندن‌اش معجزه‌یی بیش نبوده است. قاچاقبران برای احمد و همراهانش تصویر مهربان‌تری از سربازان ترک مجسم کرده بودند. اما می‌گوید، او هیچ‌گاهی تصور نمی‌کرد که سربازان ترک در مرز ایران و ترکیه او را تا انتهای مرگ، لت‌وکوب کنند.

احمد می‌گوید، پس از این که زخمی و نیم‌جان نزد قاچاقبر برگشت، قاچاقبر به علت این که دیگر مسافران با دیدن وضعیت از ادامۀ سفر پا نکشند، او را در اتاق انفرادی انداخت.

سید شیرحسین هنریار، هماهنگ‌کنندۀ مرکز معلومات مهاجرت به سلام‌وطندار می‌گوید، مهاجرت‌های نامنظم هیچ‌گاهی آسان نبوده و قاچاقبران برای منفعت شخصی‌شان آن را به مردم ساده جلوه می‌دهند.

انتخاب مهاجرت نامنظم تنها به ضرب‌وشتم پولیس مرزی خلاصه نمی‌شود، بلکه شمار زیادی از مهاجران با قبول دشواری‌های مرگ‌بار پس از رسیدن به کشور مقصد یا با اکراه و یا هم از روی اراده دو باره به کشور برگردانده می‌شوند.

حدیث پردیس، معاون ارتباطات سازمان بین‌المللی مهاجرت (آی‌او‌ام) می‌گوید، در مقایسه با سال‌های گذشته برگشت افغان‌ها از کشورهای اروپایی و ترکیه افزایش یافته است. به گفتۀ آقای پردیس، بیشتر برگشت‌کننده‌گان از وضعیت بد مهاجران در اردوگاه‌ها روایت می‌کنند که سبب شده است آنان دو باره به کشور برگردند.

بر بنیاد گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت از آغاز سال روان میلادی تا کنون حدود ۲۰۰ هزار مهاجر افغان از ایران، پاکستان و کشورهای اروپایی به کشور برگشته‌اند.