طالبان تصمیمی به ختم جنگ ندارند!
طالبان هر نوع آتشبس در ماه رمضان را رد کردهاند. این گروه گفتهاند که جنگ در رمضان برای جنگجویان آنان فضیلت بیشتر به بار میآورد. به نظر میرسد که طالبان توصیههای مذهبی عالمان دینی افغانستان، عربستان و کشورهای دیگر را قبول ندارند. آنان یک خوانش خیلی تند از دین دارند که افکار مستبدانه و جنگطلبانهیشان را توجیه میکند. وضع به گونهای است که دکتر خلیلزاد مذاکرهکنندهی ارشد ایالات متحده با طالبان درخواست آتشبس میکند، اما طالبان از خاموشی تفنگها امتناع میکنند و خواستار دوام جنگاند. به نظر میرسد که طالبان میخواهند یک جدول زمانی خروج را به جانب امریکا در قطر تحمیل کنند و به جنگ با دولت افغانستان ادامه بدهند. اگر چنین نمیبود، حتماً این گروه یک پیام آشتیجویانه میفرستاد.
پیش از این عدهای ابراز خوشبینی کرده بودند که طالبان هم نمیخواهند که جنگ دوام کند بلکه به دنبال حل سیاسی هستند. اما از آنجایی که پیامهای طالبان آشتیجویانه نیست، بسیار بعید است که این گروه برنامهای برای پایان جنگ و حل سیاسی داشته باشد. تاریخ ظهور، گسترش و به قدرت رسیدن گروه طالبان هم بیانگر آن است که رهبران این گروه تا حال طرحی برای صلحسازی نداشتهاند. این گروه از همان آغاز ظهورش به راهحل نظامی تأکید میکند. پیامهای تهاجمی اخیر طالبان به ادامهی پالیسی سنتی این گروه مبنی بر دوام جنگ است. طالبان صرف در یک مرحله گویا از جنگ دست کشیدند و آن زمانی بود که تازه حکومت این گروه سقوط کرده بود. روایت عموم این است که در آن زمان طالبان به حامد کرزی که تازه ریاست ادارهی موقت را قبول کرده بودند، گفته بودند که مایل به دوام جنگ نیستند و به خانههایشان برمیگردند. اما پس از شورش مجدد این گروه در سال ۲۰۰۴، رهبران طالبان برنامهای برای صلح ندارند.
تأکید رهبران طالبان مبنی بر مذاکره با امریکا و «حل بعد خارجی مشکل افغانستان» هم به منظور تحمیل یک جدول زمانی خروج به نیروهای ایالات متحده صورت میگیرد. ظاهراً طالبان میخواهند که یک جدول زمانی خروج را به جانب امریکا تحمیل کنند تا توازن نیروها در روی زمین به سود طالبان برهم بخورد و بعد نیروهای این گروه به سمت شهرهای افغانستان مارش کنند و وضعیت سال ۱۹۹۲ تکرار شود. حلقات استخباراتی، نظامی و مذهبی در پاکستان هم منتظر همان روز هستند. برخی در اینجا ادعا میکردند که طالبان هم از گذشته درس گرفتهاند و حل سیاسی را ترجیح میدهند، اما موضعگیری رسمی طالبان هیچ تفاوتی با پالیسی گذشتهی این گروه ندارد.
به نقل از هشت صبح، اگر طالبان همین سیاست را ادامه دهند، روشن است که حل سیاسی جنگ تحقق نمییابد. اگر طالبان حاضر نشوند که در هیچ سطحی با حکومت و نیروهای سیاسی افغانستان روی یک نقشهی راه برای پایان جنگ مذاکره کنند، روشن است که جنگ به پایان نمیرسد. طالبان در نیمهی دوم دههی ۷۰ خورشیدی هم به جنگ ادامه دادند. آنان در آن زمان هم به حل سیاسی رضایت نشان ندادند و تا سرحد به کارگیری سیاست زمین سوخته در شمالی پیش رفتند. طالبان در نیمهی دوم دههی ۷۰ هم از نیروهای مخالفشان برای رهبرشان بیعت میخواستند. این گروه در حال حاضر هم در تلاش است تا به یک نحوی جنگ را ادامه دهد. آنان در حال حاضر امریکا را مانع برنامههای میلیتاریستی خودشان میدانند و میخواهند که با دور شدن ایالات متحده به جنگ ادامه دهند.
سیاست جنگطلبانهی طالبان نشان میدهد که آنان ترس از نابود شدن در فضای سیاسی دارند. آنان حتماً به این نتیجه رسیدهاند که در صورت تن دادن به یک راهحل سیاسی انتخاباتها را نمیبرَند و در بازار رقابت سیاسی چیزی برای عرضه کردن ندارند. آنان حتماً به این نتیجه رسیدهاند که تفاهم با قدرتهای خارجی و دوام جنگ در داخل بقای سازمانی و سیاسیشان را تضمین میکند. اما هر نیرویی که در جهت خلاف آرمانهای مردم قرار بگیرد، نمیتواند بقای خودش را تضمین کند.
رقیه ساعی – کابل