19 برنامه از 31 برنامه تعیین شده عملی شده‌است
در گزارش فعالیت‌های وزارت تحصیلات عالی در سال 97 که روز گذشته در چارچوب برنامه «حساب‌دهی حکومت به ملت» ارائه شد آمده‌است تنها کار عملی یک فعالیت از مجموع فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده تاکنون آغاز نشده‌است.
نجیب‌الله خواجه‌عمری، وزیر تحصیلات عالی هنگام ارائه‌ی این گزارش گفت وزارت تحصیلات عالی از مجموع ۳۱ فعالیت پلان‌شده برای سال مالی ۱۳۹۷، ۱۹ فعالیت آن را به گونه‌ی کامل عملی کرده است و ۱۱ فعالیت دیگر آن نیز در حال اجرا می‌باشد.
این فعالیت‌ها شامل برنامه‌های بازنگری و انکشاف نصاب تحصیلی، ارتقای ظرفیت تحصیلی استادان دانشگاه‌ها، کارمندان دولت و محصیلان در خارج و داخل کشور، ارایه‌‌ی تسهیلات به استادان و دانش‌جویان، بازنگری و اصلاح قوانین و انکشاف زیربناها می‌شود. همچنان از دیگر فعالیت‌های پلان‌شده این وزارت در سال گذشته، توسعه‌ی انکشاف نهادهای تحصیلی، تطبیق پالیسی‌های جندر، انکشاف زیربناهای الکترونیک، افزایش دسترسی به تحصیلات عالی و انکشاف برنامه‌های ارتقای کیفیت بوده است.
آقای خواجه‌عمری همچنان می‌افزاید وزارت تحصیلات عالی در تطبیق این برنامه‌ها، ۹۲ درصد بودجه‌ی انکشافی‌اش را به مصرف رسانده است.
بازنگری نصاب تحصیلی
نبود نصاب تحصیلی کشور در مطابقت با نیازمندی‌های بازار کار و معیارهای بین‌المللی همواره مورد انتقاد بوده است. محمداشرف غنی، رییس‌جمهوری کشور حدود دو سال پیش (۲۶ اسد ۱۳۹۶) از وزارت تحصیلات عالی خواست که نصاب تحصیلی در دانشگاه‌های کشور را تغییر دهد. این وزارت پس از آن تا کنون، به منظور تغییر این نصاب و بهبودی آن، دو اجماع را با اشتراک نمایندگانی از دانشگاه‌های دولتی و خصوصی در سطح کشور برگزار کرده است. اولی در ۲۸ عقرب سال ۱۳۹۶ برگزار شد و دومی هم زیر عنوان «برنامه‌ی ملی بازنگری و انکشاف نصاب‌های تحصیلی» در ۱۶ عقرب سال ۱۳۹۷.
در برنامه‌ی ملی بازنگری و انکشاف نصاب‌های تحصیلی فیصله شده بود که رشته‌های تکنالوژی طبی، معادن، محیط زیست، قابلگی، پرستاری، صحت عامه، اداره‌ی عامه و مدیریت آموزشی در دانشگاه‌های کشور افزوده و به آن‌ها در نسبت به سایر رشته‌ها اولویت داده شود. همچنان در این برنامه ۱۶۵ رشته‌ی تحصیلی قابل بازنگری تشخیص شده بود.
اکنون وزارت تحصیلات عالی کشور می‌گوید که به تعداد ۲۰ رشته‌ی این مجموعه مورد بازنگری قرار گرفته و در مطابقت با معیارهای بین‌المللی عیار شده است. به گفته‌ی آقای خواجه‌عمری، کار بازنگری و عیارسازی بیشتر از ۱۰ رشته‌ی دیگر نیز هم‌اکنون در جریان است.
او همچنان تأکید می‌کند: «این روند به شکل دوام‌دار ادامه دارد. تعدادی از استادان دانشگاه را ما به کشورهای خارج برای آموزش فرستادیم. در نصاب‌سازی، ما بیشتر از ۷۰ استاد خود را به کشور مالیزیا برای آموزش نصاب روان کرده‌بودیم که در بخش آموزش شاگردمحوری و مبتنی بر نتیجه، آموزش دیدند و دوباره به افغانستان برگشتند. این‌ها وظیفه گرفتند که در دانشگاه‌ها استادان دیگر را آموزش بدهند و همچنان در بخش بازنگری و انکشاف نصاب تحصیلی با کمیته‌ای که در وزارت تحصیلات عالی زیر نام «کمیتهی ملی نصاب تحصیلی» بدین منظور فعالیت دارد، همکاری کنند.»
پیش از این در سال ۱۳۸۸ خورشیدی نیز یک کمیته به نام «کمیتهی ملی تجدید و انکشاف نصاب» در وزارت تحصیلات عالی ایجاد شده بود. هدف از ایجاد این کمیته نیز، تغییر نصاب تحصیلی گفته شده بود. کمیتهی ملی تجدید و انکشاف نصاب وزارت تحصیلات عالی در سال ۱۳۹۲ خورشیدی کریکولمی را که دارای ۵۲ عنوان درسی بود، به دانشگاه‌ها و مؤسسات تحصیلات عالی توزیع کرد، ولی آن نصاب به علت غیرمعیاری و به‌روزنبودن آن، نتوانست تطبیق شود.
ارتقای ظرفیت تحصیلی
در گزارش از کارکرد سالانه‌ی این وزارت در سال ۱۳۹۷ آمده است که یک هزار و ۱۴۱ نفر از استادان دانشگاه‌ها و کارمندان به منظور ارتقای سویه‌های تحصیلی‌شان به برنامه‌های ماستری و دکترا اعزام شده‌اند. بر اساس این گزارش، از این مجموع، ۱۹۰ تن از استادان دانشگاه‌ها به برنامه‌های مقطع ماستری در داخل کشور در دانشگاه‌های کابل، طبی کابل، پولی‌تخنیک کابل، تعلیم و تربیه‌ی استاد ربانی، هرات، بلخ، ننگرهار، قندهار و زراعتی قندهار معرفی شده‌اند. متباقی یک هزار و ۱۴۱ نفر نیز در سطح ماستری و دکترا در خارج از کشور معرفی شده‌اند.
همچنان در گزارش آمده است که ۸۵۰ استاد و کارمند دیگر نیز به برنامه‌های کوتاه‌مدت خارجی به منظور ارتقای ظرفیت علمی و مؤثریت آنان به خارج از کشور اعزام شده‌اند.
در همین حال، نجیب‌الله خواجه‌عمری می‌افزاید که یک هزار و ۵۵۱ نفر را در دو سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در مقاطع مختلف به ۴۱ کشور جهان به بورسیه‌های تحصیلی از سوی وزارت تحصیلات عالی اعزام شده‌اند. او همچنان از ایجاد اولین سیستم آموزشی آنلاین در کشور خبر داده، می‌گوید که با ایجاد این سیستم هم‌اکنون ۴۳ برنامه‌ی ماستری و سه برنامه‌ی دکترا در دانشگاه‌های دولتی و ۳۳ برنامه‌ی ماستری در دانشگاه‌های خصوصی ایجاد شده است و ۷۰۰ نفر نیز در مقاطع ماستری و دکترا در خارج از کشور اعزام شده‌اند.
اعتباردهی نهادهای تحصیلی
وزارت تحصیلات عالی کشور در جریان سال گذشته‌ی خورشیدی، «چارچوب ملی تضمین کیفیت» را به منظور ارتقا و تضمین کیفیت در نهادهای تحصیلی ایجاد کرد. این وزارت می‌گوید که این چارچوب در مطابقت با معیارهای بین‌المللی آماده شده و تا کنون ۴۸ نهاد تحصیلی (۲۴ خصوصی و ۲۴ دولتی) شامل مراحل مختلف اعتباردهی، شده است. از این مجموع، پنج نهاد آن از سوی وزارت تحصیلات عالی اعتبارد داده شده است.
همچنان آقای خواجه‌عمری می‌گوید که این وزارت ۱۷۵ نهاد تحصیلی دولتی و خصوصی را از ابعاد مختلف مورد بررسی همه‌جانبه قرار داده که از آن جمله روند ارزیابی ۴۵ مؤسسه‌ی تحصیلات عالی خصوصی طبی در مرکز و ولایات کشور تکمیل شده است. به گفته‌ی او، از این مجموع به دانش‌آموختگان ۱۶ نهاد تحصیلی خصوصی ۱۸ هزار و ۸۲۱ قطعه دیپلوم توزیع شده است.
از سویی آقای خواجه‌عمری می‌گوید که به منظور اعتباردهی در نهادهای تحصیلی و تضمین کیفیت در آن‌ها، صلاحیت مالی هشت دانشگاه به خودشان واگذار شده و سیستم مالی آن‌ها نیز بر اساس معیارهای راپوردهی مالی بین‌الملل (انتوسای) عیار شده است: «ظرفیت تدارکاتی آن نیز از اداره‌ی ملی تدارکات به آنان واگذار شده است.»
بازنگری و اصلاح قوانین
وزارت تحصیلات عالی کشور می‌گوید که به منظور ارتقای سطح کارآیی، شفافیت و جلوگیری از فساد در جریان سال گذشته بیش از ۱۰ سند تقنینی مورد تعدیل و بازنگری قرار گرفته است. این اسناد شامل قانون تحصیلات عالی، پلان استراتژیک این وزارت، مقرره‌های معاشات استادان، فوق‌الیسانس، شبانه، بورسیه‌ها، خوابگاهها و مؤسسات تحصیلات عالی خصوصی و لایحه‌های تقرری اعضای کادر علمی و کریدیت می‌باشد.
آقای خواجه‌عمری می‌افزاید که با تعدیل و بازنگری این اسناد تقنیی، مشکل بیش از دو هزار و ۴۰۰ استادی که در رتبه‌ی پوهیالی بودند، حل شده است و رتبه‌ی پوهیالی نیز از جمع رتب استادان دانشگاه برداشته شده است. او تأکید می‌کند: «با بازنگری این اسناد، تعدادی از استادان دانشگاه که نتوانسته بودند در مدت شش سال ترفیع کنند، مشکل آنان حل شد و معاشات استادان دانشگاه‌ها نیز با آن حل و اجرا شد.»
انکشاف زیربناها
نجیب‌الله خواجه‌عمری می‌گوید که وزارت تحصیلات عالی در جریان سال گذشته‌ی خورشیدی، ۲۲ پروژه‌ی ساختمانی را تکمیل کرده است. به گفته‌ی او، این پروژه‌ها شامل پروژه‌های ساخت و بازسازی در ولایت‌های بامیان، بغلان، پروان، پکتیا، تخار، سمنگان، کابل، کنر، ننگرهار، هلمند، هرات، قندهار و کاپیسا می‌شود.
همچنان به گفته‌ی او، ۱۵ دانشگاه دولتی در سال گذشته با فایبر نوری وصل شده است: «با معرفی تکنالوژی جدید در سیستم حکومت‌داری در وزارت، ما پرداخت بدل اعاشه و اسناد تحصیلی محصلان بانکی، برای بررسی اسناد تحصیلی خارج مرز سیستم آنلاین ایجاد و خوابگاهها با سیستم بیومتریک مجهز شده است. همچنان سیستم HRMIS نیز در شماری از دانشگاه‌ها تطبیق و برای سیستم تحصیلات عالی خصوصی دیتابیش الکترونیک ساخته شده و دیتابیش استادان دانشگاه‌های دولتی نیز الکترونیک شده است.»
