افغانستان، هند و ایران؛ قربانی تروریزم مورد حمایت پاکستان!

وقوع یک رویداد تروریستی در اواخر هفته گذشته در ایران سبب بروز بحث‌های زیادی درباره نقش پاکستان در حمایت از تروریسم شد. روز چهارشنبه ۲۴ دلو ۱۳۹۷ یک عامل انتحاری عضو گروه تروریستی جیش العدل در شاهراه خاش-زاهدان ولایت سیستان و بلوچستان ایران به موتر نیروهای سپاه ایران حمله کرد. در نتیجه این حمله تروریستی ۴۲ پاسدار کشته و زخمی شدند.
این حمله انتحاری که چند هفته پس از سفر «عمران خان» نخست‌وزیر پاکستان به عربستان سعودی و در آستانه سفر «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی به اسلام‌آباد روی داد، واکنش‌های شدیدی را در میان مقامات ارشد ایرانی بوجود آورد. «حسن روحانی» اولین مقام ایرانی بود که در واکنش به این حادثه تلویحاً به نقش پاکستان در حمایت از تروریسم اشاره کرد و به این کشور هشدار داد. رئیس‌جمهور ایران فردای این حادثه تروریستی برخی همسایگان ایران را به انجام رسالت و وظایف قانونی خود در چارچوب حسن همجواری فرا خواند و از آنها خواست با عمل به وظیفه و رسالت خود، اجازه ندهند تروریست‌ها با سوء استفاده از خاک این کشورها، علیه همسایگان دست به اقدامات تروریستی بزنند. روحانی که در آستانه سفر به نشست سوچی بود با لحن نسبتاً تندی افزود: «اگر این روند بخواهد ادامه یابد و آنها نتوانند جلوی تروریست‌ها را بگیرند، از لحاظ قانونی و مقررات بین‌المللی روشن است که ما حقوقی داریم و در زمان لازم حقوق خودمان را استیفا می‌کنیم.»
در ادامه اما مقامات نظامی ایران نیز لب به انتقاد از پاکستان گشودند و با لحن تندتری پاکستان را محکوم کردند. جنرال «محمد علی جعفری» فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در سخنانی گفت: انتظار داریم که کشور مسلمان همسایه (پاکستان) به گروه‌های تروریستی اجازه پناه‌گیری ندهد. وی با بیان این انتقاد که چرا ارتش و سازمان امنیت پاکستان به این گروه‌های تروریستی تکفیری پناه می‌دهد و دولت پاکستان سکوت می‌کند، گفت: پاکستان باید در این رابطه پاسخگو باشد. فرمانده سپاه پاسداران افزود: پاکستان محل اختفای این گروه‌های تروریستی، تکفیری را می‌داند ولی سکوت پیشه کرده‌است. جنرال جعفری با لحن به شدت تندی خطاب به پاکستان گفت: دولت پاکستان بداند که از این پس هزینه پناه دادن به این گروه‌ها توسط آی اس آی را باید بپردازد و این هزینه‌ها سنگین خواهد بود.
در روزهای بعد دیگر مقامات ایرانی نیز خواستار رسیدگی به نقش پاکستان در حمایت از تروریسم شدند. در همین رابطه مجمع نمایندگان ولایت اصفهان ایران در شورای ملی این کشور روز شنبه (۲۷ دلو) در بیانیه‌ای اعلام کردند: وزارتخانه‌های داخله و امور خارجه، دولت پاکستان را ملزم نمایند تا حل و فصل نهایی حضور تروریست‌ها در خاک این کشور را در دستورکار قرار دهند. جنرال «سید یحیی صفوی»، دستیار و مشاور عالی آیت الله خامنه ای نیز در همین روز با اشاره به ضرورت پاسخگویی دولت پاکستان و سازمان استخباراتی ISI به دولت، ملت و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، گفت: «این اشرار جنایتکار اهل یکی از طوایف بلوچستان بودند که در کشور همسایه آموزش عملیات انتحاری دیده بودند و کشور همسایه و سازمان اطلاعات ISI بایستی پاسخگوی دولت و ملت ایران و سپاه پاسداران باشد که چگونه آن‌ها از مرز این کشور عبور کردند و چرا این کشور همجوار، مأمن و محل آموزش و اعزام این گروهک‌های تروریست کافر شده‌است.» وی افزود: «در گذشته نیز شاهد بودیم که مرزهای مشترک پاکستان با ایران دچار تهدید و خلاء امنیتی بوده و از این ناحیه تروریست‌ها به عنوان مأمن استفاده می‌کنند. دولت پاکستان باید پاسخگوی این موضوع باشند.» جنرال صفوی با اشاره به اینکه نیروهای مسلح ایران سرکوب عاملان این حملات تروریستی را حق خود می‌دانند گفت: «نیروهای مسلح مقتدر جمهوری اسلامی ایران و نیروی زمینی سپاه، حق خود می‌دانند که برای دفاع و امنیت مرزهای ایران و سرکوب عاملان این تروریست‌های جنایتکار به رسالت انقلابی خود عمل کنند.»

رئیس مجلس شورای اسلامی ایران دیگر مقام ارشد این کشور بود که خواستار پاسخگویی پاکستان برای پناه دادن به تروریست‌ها شد. «علی لاریجانی» در جلسه روز یکشنبه (۲۸ دلو) پارلمان این کشور، با بیان اینکه وزارت امور خارجه ایران و دستگاه امنیتی این کشور باید حادثه تروریستی زاهدان را با جدیت پیگیری و رسیدگی کنند، اظهار داشت: «دولت پاکستان، باید پاسخگوی این اقدام باشد که از سرزمین این کشور، گروه تروریستی حادثه سیستان و بلوچستان، طراحی‌های خود را انجام و به آن عمل کرده‌است.» رئیس مجلس ایران گفت: «در این مقطع پاکستان نمی‌تواند غیرمسئولانه عمل کند و با تمام احترامی که برای دولت همسایه پاکستان قائل هستیم، اینگونه رفتارها سطح همکاری دو کشور را به شدت مخدوش می‌کند.»
شواهد و ظواهر نشان می‌دهد که مقامات ایرانی برخلاف قبل، پس از این حمله تروریستی به شکلی جدی، کشور پاکستان را مسئول حمایت و پناه دادن به گروه‌های تروریستی می‌دادند و به شدت خواستار پاسخگویی مقامات این کشور است. در همین رابطه «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز یکشنبه (۲۸ دلو) گفت: «در پی حادثه تروریستی ۲۴ بهمن ماه در جاده خاش – زاهدان خانم رفعت مسعود سفیر پاکستان توسط دستیار وزیر و مدیرکل آسیای غربی به وزارت امور خارجه احضار شد.» وی افزود: «در این ملاقات ضمن اشاره به افزایش اقدامات تروریستی از داخل خاک پاکستان، از جمله حادثه تروریستی اخیر در جاده خاش – زاهدان، اعتراض کشورمان ابلاغ و با صراحت تأکید شد که جمهوری اسلامی ایران از دولت و ارتش پاکستان انتظار دارد با قاطعیت و جدیت لازم علیه پایگاه‌ها، تحرکات و استقرار گروهک‌های تروریستی فعال در مناطق مرزی این کشور با جمهوری اسلامی ایران برخورد کند.» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت که در این دیدار همچنین تأکید شد که دولت و ارتش پاکستان نباید اجازه دهد گروهک‌های تروریستی بیش از این با اقدامات تروریستی و غیرانسانی خود موجبات تشدید ناامنی و بدبینی و بی‌اعتمادی بین دو کشور را فراهم نماید. به گفته قاسمی در ادامه از دولت پاکستان خواسته شد که اقدامات سریع و لازم جهت شناسایی و دستگیری عوامل جنایت تروریستی جاده خاش – زاهدان را انجام دهد.
مقامات ایرانی که سال‌ها بنا به دلایل مختلف به نقش غیرقابل انکار پاکستان در حمایت از تروریسم و استفاده سیاسی و استراتیژیک این کشور از تروریست‌ها بی‌توجه بودند، این روزها علاوه بر پاسخ خواستن از پاکستان و هشدار دادن به این کشور به رایزنی با دیگر کشورهای زخم خورده از تروریسم پرداخته‌اند. در همین رابطه یک مقام ایرانی به رایزنی مقامات این کشور و مقامات هندی برای مقابله با تروریسم خبر داد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران نیز ضمن اشاره به اینکه این کمیسیون در نشست فوق‌العاده ای به بررسی حمله تروریستی زاهدان پرداخته‌است، گفت: «یکی از نکاتی که در این جلسه مطرح شد بحث استفاده از قلمرو و خاک پاکستان از سوی گروه‌های تروریستی برای انجام اقدام علیه ایران بود، شرایط و مشکلات دولت پاکستان برای کنترل مرز و همجواری با جمهوری اسلامی ایران را درک می‌کنیم، اما انتظار ما اراده سیاسی قوی تر برای عدم استفاده از خاک پاکستان از سوی گروه‌های تروریستی برای ضربه زدن به ایران است.» وی در مورد عملکرد دستگاه دیپلماسی ایران در مورد حادثه تروریستی زاهدان گفت: «کاری که دستگاه دیپلماسی در دو بخش انجام داده‌است این است که اول با اقدامات دستگاه دیپلماسی شاهد محکومیت این حادثه از سوی سازمان ملل متحد، دبیرکل این سازمان، اتحادیه اروپا و کشورهای منطقه بودیم، کار دیگر دستگاه دیپلماسی که در دستور کار قرار دارد احضار سفیر پاکستان بود، سفیر ایران در اسلام‌آباد هم با مسوولان نیروهای مسلح پاکستان دیدار و گفت وگو کرد، رایزنی‌های اطلاعاتی و امنیتی به‌طور جدی در دستور کار قرار دارد.» وی افزود: «همچنین رایزنی با طرف هندی برای مقابله با تروریسم در سطح منطقه در دستور کار است که امیدواریم مجموعه اقدامات پیام روشنی به طرف پاکستانی و گروه‌های تروریستی بدهد.»
گرچه دقیقاً مشخص نیست که منظور مقامات ایرانی از «رایزنی با طرف هندی برای مقابله با تروریسم در سطح منطقه» چیست، اما نفس این عمل تأثیر زیادی برای سرکوب تروریسم در منطقه دارد. امید است مقامات ایرانی در روزها و هفته‌های آینده نیز به جدیت مسئله حمایت پاکستان از تروریسم را پیگیری کرده و در همین زمینه با دیگر کشورهای قربانی تروریسم در منطقه رایزنی کنند. به نظر می‌رسد پس از هند این افغانستان است که مقامات ایرانی می‌بایست برای مقابله با تروریسم در منطقه با آن به رایزنی بپردازد. زیرا که افغانستان در چند دهه گذشته بزرگترین قربانی تروریسم مورد حمایت پاکستان بوده‌است. اگر رایزنی‌های مقامات ایرانی با کشورهایی همچون هند و افغانستان ادامه یابد و متمرکز بر تشکیل جبهه واحدی علیه تروریسم شود می‌توان امیدوار بود که منطقه به زودی به آرامش و صلح خواهد رسید و دیگر هیچ بیگناهی قربانی تروریسم نخواهد شد.