۵۰ زندانی ارشد رهاشده‌ی طالبان در نبرد با نیروهای امنیتی کشته شده ‌اند

شماری از اعضای ارشد و کلیدی طالبان که پس از رهایی از زندان‌های حکومت افغانستان، به میدان‌های جنگ برگشته ‌اند، توسط نیروهای امنیتی-دفاعی کشته شده‌ اند. در این پژوهش، کشته‌شدن ۵۰ تن این زندانیان رهاشده، مستند شده است.
به اساس پژوهش صبح کابل، بیش‌تر اعضای طالبان که در نبرد با نیروهای امنیتی کشته‌شده‌ اند، کسانی ‌اند که از زندان‌های پل‌چرخی و بگرام رها شده ‌اند و پس از رهایی در ولایت‌های مختلف؛ از جمله در جنوب و جنوب‌شرق افغانستان، فعالیت‌های تروریستی‌‌ شان را در برابر نیروهای امنیتی ادامه داده‌ اند.
این پژوهش نشان می‌دهد که پس از رهایی، ۳۷ درصد از جنگ‌جویان طالب در جنوب افغانستان، ۱۹ درصد آن‌ها در شرق افغانستان، ۱۵ درصد آن‌ها در غرب، ۱۳ درصد در جنوب‌شرق، ۱۰ درصد در شمال و ۶ درصد آن‌ها در مناطق مرکزی به ‌شمول کابل، جابه‌جا شده ‌اند.
یافته‌های صبح کابل نشان می‌دهد که ۴۶ درصد از اعضای کشته‌شده‌ی طالبان، وظایف کلیدی و مهم را به پیش می‌بردند، ۳۶ درصد آنان اعضای ارشد این گروه بوده ‌اند و ۱۸ درصد دیگر، در سطح جنگ‌جو و مسوولان ترانسپورت و سایر تسهیل‌کنندگان جنگی بوده ‌اند.

در میان این اعضای کشته‌شده‎‌ی طالبان، مسوول قطعه‌ی لایزری طالبان، مفتی، مسوول عمومی عملیات چریکی، مسوول ترانسپورت، مسوول تمویل مالی عملیات چریکی، مسوول آموزش افراد انتحاری، مسوولان نظامی، فرماند‌هان قطعه‌ی سرخ طالبان، اعضای ارشد کمیسیون جلب‌وجذب طالبان، اعضای شورای کویته و معاون والیان خودخوانده‌ی طالبان، دیده می‌شوند.
آزادی پنج‌هزار و ۵۰۰ زندانی طالب از زندان‌های حکومت افغانستان به ‌شمول ۴۰۰ زندانی خطرناک این گروه، یکی از مواد توافق‌نامه‌ی شتاب‌زده‌ی ایالات متحده‌ی امریکا با گروه طالبان بود که در ۲۹ فبروری سال روان میلادی در قطر امضا شد.
به اساس این توافق‌نامه، از هر زندانی رهاشده‌ی طالبان تعهدنامه‌ی کتبی گرفته شده است که هیچ یک از آن‌ها پس از رهایی،‌ نباید به میدان‌های جنگ برگردد.
پیش از این نیز، قول اردوی شاهین در ۲۶ جولای سال روان میلادی با نشر تصاویری از دو زندانی رهاشده‌ی طالبان، از برگشتن آن‌ها به میدان‌های جنگ خبر داده بود: «به تاریخ ۱۲/۳/۱۳۹۹ از زندان رها شدند و دست ‌شان را روی قرآن گذاشتند که از این پس، دست از جنایت می‌کشند؛ ولی روز گذشته از منطقه‌ی شیشه‌خانه‌ی ولسوالی فیض‌آباد جوزجان، در حالی که سر راه قطار اکمالاتی اردوی ملی کمین کرده بودند، دست‌گیر شدند.»
طالبان: تعهد به امریکا یک تاکتیک بود
کمیسیون رهایی زندانیان طالبان، در ۲۷ ماه می سال روان میلادی، دستورالعملی را صادر کرد که به اساس آن، جنگ‌جویان آزاد‌شده‌ی این گروه از زندان‌های حکومت، باید به خانه برگردند، استراحت کنند، بهبود یابند و در صورت نیاز، برای درمان پزشکی مراجعه کنند.
این کمیسیون طالبان اعلام کرده بود که به هر زندانی رهاشده، کمک‌های نقدی به ‌شمول ۳۰ هزار کلدار پاکستانی- به ادعای طالبان این مبلغ از سوی قطر پرداخت شده است- و ۴۰ هزار افغانی از منابع درونی طالبان، داده شده است.

رهبری طالبان به عنوان شریک روند صلح، به خاطر حساسیت‌های جامعه‌ی بین‌المللی و آسیب احتمالی به روند صلح، به بازگشت زندانیان رهاشده‌ی شان به جنگ، اعتراف چندانی نکردند. فرماندهان جنگی و محلی طالبان اما -که به تازگی از زندان رها شده ‌اند- تاکید کرده ‌اند که تعهد رهبری طالبان به جامعه‌ی بین‌المللی در این مورد، صرف یک تاکتیک و در اصل یک نیرنگ بوده است.
در گزارش سری دانشگاه کوینز بلفاست که دوهفته پیش توسط روزنامه صبح کابل فاش شد، با ۱۰۸ زندانی رهاشده‌ی طالبان در این گزارش، صحبت شده است. بیش‌تر این اعضای طالبان تاکید کرده‌ اند که آن‌ها خود را مکلف به ادامه‌ی جنگ شان می‌دانند.
یک زندانی رهاشده‌ی طالبان در لغمان، گفته است: «پیام‌ها طالبان که در مورد زندانیان آزاد شده و تشویق آن‌ها به نرفتن به میدان جنگ و نگرفتن سلاح، به صورت آشکار منتشر شده است، به عنوان بخشی از ترفندی است که می‌خواهند با خارجی‌ها بازی کنند و آن‌ها را فریب بدهند. ما زندانیان سابق، باید به جایگاه خود در صفوف جهاد برگردیم. من موظف استم تا زمان ظهور یک حکومت اسلامی، با اشغال‌گری مبارزه کنم.»
از سویی هم از نگاه عقیدتی و مسایل درونی طالبان، رهبری این گروه در همه‌ی سطوح می‌فهمند که اگر بخواهند به طور فعال جلو مشارکت کسی را در جنگ بگیرند، در معرض انتقاد طرف‌داران خود قرار می‌گیرند.
شمار زیادی از زندانیان رهاشده‌ی طالب، در گفت‌وگو‌های شان در پژوهش دانشگاه کووینز بلفاست، به این نکته اشاره کرده‌ اند. آن‌ها، تاکید کرده ‌اند که رهبری طالبان، از گفتن چنین دستوری به زندانیان رهاشده خودداری کرده و هیچ مورد مشخصی از منع رفتن آن‌ها به صفوف جنگ، گزارش نشده است.

نقض توافق‌نامه‌ی صلح
روزنامه‌ی صبح کابل دو هفته پیش به استناد از یک پژوهش سری دانشگاه کوینز بلفاست(Queen’s University Belfast)، فاش کرد که ۶۸ درصد از زندانیان رهاشده‌ی طالبان از زندان‌های حکومت افغانستان، دوباره به جنگ در برابر دولت افغانستان برگشته‌ اند.
به اساس این پژوهش سری که روزنامه‌ی صبح کابل به یک نسخه‌ی آن دست یافته است، از مجموع ۱۰۸ زندانی گفت‌وگو‌شده؛ ۷۴ تن آن‌ها (نزدیک به ۶۸ درصد)، دوباره به میدان‌های جنگ برگشته ‌اند. شماری از این زندانیان رهاشده، حتا به عنوان ولسوال و والی‌های خودخوانده‌ی طالبان در شماری از ولایت‌های افغانستان تعیین شده ‌اند.

با این حال عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی افغانستان نیز روز سه‌شنبه‌ی هفته‌ی گذشته که در یک کنفرانس آنلاین با شورای روابط بیرونی ایالات متحده‌ی امریکا صحبت می‌کرد، تاکید کرد که شماری از زندانیان طالبان که به عنوان بخشی از پیش‌شرط شروع گفت‌وگوها از بند رها شده ‌اند، دوباره سلاح برداشته و به میدان جنگ بازگشته ‌اند.
آزادی این زندانیان که صدها تن شان چهره‌های خطرناک عنوان شده اند، شامل توافق‌نامه‌ی طالبان با امریکا و یکی از پیش‌شرط‌های این گروه برای حاضر شدن به گفت‌وگوهای صلح افغانستان بود.
آقای عبدالله این گونه‌ی حرکت طالبان را نقض توافق‌نامه‌ی صلح عنوان کرده است: «من می‌دانم که برخی [طالبان آزاد شده] به میدان نبرد بازگشته اند که این نقض توافق‌نامه‌ای است که آن‌ها انجام داده اند. تاکید می‌کنم که چنین اتفاقی افتاده، و مناطقی وجود دارد که این افراد، دوباره به شورش‌گری آغاز کرده‌اند.»
پیش از این اسدالله خالد، سرپرست وزارت دفاع ملی افغانستان نیز تاکید کرده بود که آن‌ها، اسنادی در ‌دست دارند که نشان می‌دهد، جنگ‌جویان رهاشده‌ی طالب، دوباره به میدان‌های جنگ برگشته ‌اند.
آقای خالد که ماه گذشته‌ی خورشیدی در برنامه‌ی معرفی یاسین ضیا به‌عنوان رییس ستاد ارتش افغانستان صحبت می‌کرد، تاکید کرد: «با وجود توافق صلح میان امریکا و طالبان، دشمنان حملات شان کاهش نیافته و نسبت به سال گذشته، افزایش یافته ‌است. در کنار آن، بیش‌تر زندانیان رهاشده‌ی طالبان به صفوف جنگ برگشته اند.»
با این حال کمیسیون حقوق بشر افغانستان، با نگرانی از شیوه‌ی آزادسازی هزاران زندانی گروه طالبان تاکید کرده بود که شیوه‌ی ضمانت و تعهدگیری از این گروه، شکننده است.
شهرزاد اکبر، رییس این کمیسیون گفته بود: « هزاران زندانی طالب، هنگام آزادی، روی یک سند انگشت و امضا می‌گذارند تا بار دیگر به میدان جنگ بر نگردند؛ اما دیده می‌شود که این تضمین برای کمیسیون حقوق بشر افغانستان بسنده نیست. ضمانت‌های گرفته شده از این زندانیان بسیار ضعیف است.»
رهایی این زندانیان طالب، به ‌عنوان بخشی از پیش‌شرط شروع گفت‌وگوهای مستقیم طالبان با حکومت افغانستان بود. با این حال هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دو طرف، دو هفته است که به منظور آغاز گفت‌وگوهای مستقیم در قطر حضور دارند. در این مدت دو طرف تنها موفق شده‌ اند که بر روی «اصول رفتاری» به توافق‌هایی دست یابند. هم‌زمان با این گفت‌وگوها، خشونت‌ها نیز در افغانستان افزایش یافته است.
با این حال اما، زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی امریکا در امور صلح افغانستان، به تازگی اطمینان داده است که طالبان توافق کرده که آتش‌بس دایمی و همه‌جانبه، شامل دستور کار گفت‌وگوهای صلح افغانستان شود. او تاکید کرده است که افزایش خشونت، سبب کاهش اعتماد میان دو طرف و از میان‌رفتن اعتماد مردم به روند صلح می‌شود.
آقای خلیل‌زاد در گفت‌وگویی‌ با انستیتیوت صلح امریکا گفته است: « طالبان معتقد به حل مسالمت‌آمیز جنگ افغانستان است و این گروه تاکید کرده که بدیلی برای گفت‌وگو وجود ندارد.»

صبح کابل