کوچ اجباری در جوزجان؛ زمین های اقوام ترکمن و ازبک به کوچی ها داده می شود

کوچ اجباری اخیر در ولایت شمالی جوزجان توجهات داخلی و خارجی زیادی را به خود جلب کرد. نیروهای امارت اسلامی طالبان در این ولایت به کوچ اجباری دو قوم ترکمن و ازبک و تصاحب زمین های زراعی آنها متهم شده اند.

براساس گزارشات، نیروهای امارت اسلامی این دو قوم را مالکان اصلی این زمین ها نمی دانند. عکس هایی از مردانی که از زمین های زراعی شان رانده می شوند، به طور انبوه در رسانه های اجتماعی منتشر شده و  خشم و نفرت مردم را برانگیخته است.

جوزجان از جمله ولایاتی ست که بیشتر جمعیت آن را قوم ازبک تشکیل می دهد و قوم پشتون برخلاف سایر ولایات در ولایت جوزجان در اقلیت هستند. درصد سواد در میان باشندگان این ولایت بسیار پایین است و ترکمن ها که بیشتر در کار کشاورزی هستند تجارت نیز می کنند.

مارشال عبدالرشید دوستم به عنوان یک رهبر جهادی که قبل از سقوط دولت پیشین نفوذ زیادی در ولایات شمالی و ائتلاف شمال داشت نیز از قوم ازبک است.

به نقل از «دی ویک»، یک از باشندگان محلی جوزجان که خواست نامش برده نشود گفت طالبان زمین ها و مناطق در «قوش تپه» را آزاد و آنها را به کوچی ها که از قوم پشتون هستند تحویل می دهد.

گزارشات محلی نیز نشان می دهد که هزاران هکتار زمین توسط کوچی ها مصادره شده و طالبان، معترضین را زندانی کرده است.

قدرت و کادر اصلی طالبان از جامعه پشتون که اکثرا در جنوب افغانستان متمرکز هستند می باشد. کوچی ها که بیشترشان چوپان و مالدار می باشند مدت طولانی ست به دلیل استفاده از زمین های زراعی با دیگر اقوام در جنجال و آشوب می باشد. اشرف غنی رئیس جمهور پیشین و فراری افغانستان نیز به قوم کوچی تعلق دارد. کوچی ها مورد شک و تردید واقع شده اند و گفته می شود طی بیست سال گذشته برای طالبان کار می کرده اند و سلاح و مهمات و دیگر منابع تمویلی را به دست این گروه می رسانده اند.

گفته می شود طالبان اکنون می خواهند این لطف و وفاداری کوچی ها را جبران کنند و به آنها زمین بدهند. آخرین اپیزود(مرحله) نیز زمینه تاریخی دارد. پس از سال 2001 میلادی، جنگ سالاران که قدرت زیادی یافته بودند برخی از کوچی ها را از سرزمین هایشان بیرون راندند و اقدام اخیر نوعی انتقام به حساب می آید.

امارت اسلامی اما موضوع را جنجال زمین بین اقوام نشان می دهد و به اقدام ناعادلانه خود اشاره ای نمی کند. برخی منابع محلی اما می گویند طالبان تاحدودی پروسه کوچ اجباری را متوقف کرده از صاحبان زمین ها خواسته اند بازگردند و مانند گذشته از زمین های خود استفاده کنند.

مهدی مدبر، یک ژورنالیست آزاد در کابل، گفت:«افغانستان سرزمین اقوام مختلف است اما این تفاوت ها هموازه صلح آمیز نبوده است. این بحران ها همیشه در این کشور بوده است  اما با به قدرت رسیدن طالبان این بحران ها به طرز بی سابقه ای شدت گرفته است. در تازه ترین موارد، کوچی های پشتون با استفاده از فرصت ادعای مالکیت زمین ها و چراگاه هایی را مطرح کرده اند که در اختیار دیگر اقوام ساکن قریه جات و مناطق می باشد.»

این در حالی ست که چند هفته پیش نیز هزاره ها، یکی از اقوام بزرگ دیگر افغانستان، در مناطق مرکزی که در اکثریت هستند با مشکل مشابه روبرو شدند. هزاره ها از دایکندی، برخی مناطق هلمند و ولایت غزنی به اجبار کوچ داده شدند.

بر اساس منابع محلی، طالبان به باشندگان محلی در ولایت دایکندی نامه ارسال کرده اند که خانه هایشان را تخلیه کنند. به باشندگان محلی گفته شده زمین های آنان به پشتون ها تعلق دارد. چند روز بعد سربازان مسلح طالبان به زور باشندگان را اخراج، زمین ها و خانه ها و حیوانات خانگی شان را تصاحب کردند. برخی از بیجا شدگان اجباری در سرپناه های موقت در کوه ها زندگی می کنند و برخی دیگر به کابل آمده اند. سناریوی مشابهی قبل از سال 2001 نیز در جریان بود که طی آن در زمان حاکمیت طالبان هزاره ها از قریه جاتشان بیرون رانده می شدند.

تاجیک ها از دیگر اقوام بزرگ افغانستان نیز به نوعی دیگر مورد آزار و شکنجه قرار گرفته اند: جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود، فرزند احمد شاه مسعود فقید، که هم اکنون با طالبان می جنگد در پنجشیر مستقر است. جنگ میان نیروهای امارت اسلامی و طرفداران جبهه مقاومت ملی در پنجشیر ادامه دارد. بسیاری از باشندگان محلی از ترس شکجه و آزار و کشتارهای هدفمند به اتهام حمایت از جبهه مقاومت از پنجشیر فرار کرده اند. بسیاری از کسانیکه به کابل یا دیگر ولایات گریخته اند در ترس و بیم زندگی می کنند. تاجیک های پنجشیری هم اکنون در نوک پیکان انتقام قرار گرفته اند.

به هر صورت شکاف بین طالبان که عمدتا پشتون هستند و دیگر اقوام در افغانستان آنقدر عمیق است تا به هرگونه تلاش برای صلح در منطقه آسیب بزند.  

مترجم: حفیظ الله رجبی