کرونا و پیامدهای ناگوار! واکسن های کرونا (قسمت چهارم)

واکسن های کرونا به صورت زیر است:

۱- فایزر–بیوان‌تک (به انگلیسی: Pfizer–BioNTech COVID-19 vaccine)

با نام رمز BNT162b2 که بیشتر به‌عنوان واکسن کووید-۱۹ فایزر شناخته می‌شود، یک واکسن جهت پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ است که توسط شرکت بیوان‌تک توسعه داده شده و توسط فایزر تولید و توزیع شده‌است.

این واکسن به‌صورت دو دوز با فاصله سه هفته و به شکل تزریق عضلانی تجویز می‌شود.

اکنون، توانایی این واکسن در جلوگیری از عفونت شدید در کودکان، زنان باردار یا افراد مبتلا به نقص دستگاه ایمنی و همچنین مدت اثر آن مشخص نیست.

این واکسن، دربردارنده ماده مؤثر توزینامران است. شرکت فایزر پیش‌بینی کرده‌است که تا پایان سال ۲۰۲۱، ۱٫۳ میلیارد دوز این واکسن را تولید کند.

۲- واکسن کووید-۱۹ مدرنا (به انگلیسی: Moderna COVID-19 vaccine) با شناسهٔ mRNA-1273، یک واکسن کووید ۱۹ است که توسط موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی ایالات متحده (NIAID)، سازمان تحقیقات و توسعه پیشرفته زیست پزشکی (BARDA) و کمپانی مدرنا ساخته شده‌است. این واکسن با دو دوز نیم میلی لیتری به صورت تزریق عضلانی با فاصلهٔ چهار هفته ای تجویز می‌شود.

در ۱۸ دسامبر سال ۲۰۲۰، توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای استفاده از این واکسن مجوز استفاده اضطراری صادر شد.

مجوز استفاده از این واکسن در ۲۳ دسامبر ۲۰۲۰ در کانادا، در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ در اتحادیه اروپا و در ۸ ژانویه ۲۰۲۱ نیز در انگلستان صادر شد.

واکسن مدرنا در یخچال و فریزرهای متداول پزشکی نگهداری می‌شود.

با وجود اثربخشی مشابه واکسن مدرنا با واکسن کووید-۱۹ فایزر، نگهداری و ذخیره‌سازی واکسن مدرنا آسان‌تر است. این واکسن در یخچال‌های معمولی با دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی گراد تا ۳۰ روز و در سرمای منفی ۲۰ درجه تا ۴ ماه قابل نگهداری است. در حالی که واکسن فایزر باید در سرمای -۶۰ تا -۸۰ درجه نگهداری شود که نیاز به امکانات و تجهیزات ویژه دارد. برخی کشورهای کم درآمد برای ذخیره‌سازی واکسن فایزر دچار مشکل بوده و فقط از طریق روش زنجیره سرد قادر به نگهداری و ذخیره یا حمل و نقل آن هستند.

۳- واکسن «اسپوتنیک وی» روسی یکی از واکسن‌های کرونا و ساخت کشور روسیه بود. این واکسن باید در دمای منفی ۲۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود و فاصله بین دو نوبت تزریق آن، ۲۸ روز است.

سن مجاز برای تزریق واکسن کرونا «اسپوتنیک وی» بالای ۱۸ سال بوده و تزریق آن برای مادر باردار، مادر شیرده، افراد زیر ۱۸ سال، افراد دارای بیماری حاد با تب یا بدون تب و همچنین افرادی که سابقه واکنش‌های حساسیتی شدید داشتند، ممنوع است.

این واکسن به صورت عضلانی تزریق شده و مقدار دوز واکسن برای تزریق به هر نفر، ۰.۵ است.

مدت زمان نگهداری واکسن «اسپوتنیک وی» روسی در کلد باکس (cold box)حداکثر دو ساعت است. این واکسن شامل دو دوز بوده که نوبت اول آن آبی رنگ و نوبت دوم قرمز رنگ است. هر ویال این واکسن، تک دوز بوده و ویال واکسن قبل از تزریق باید به ملایمت تکان داده شود.

۴- واکسن بهارات هندی یکی دیگر از واکسن‌های وارداتی کرونا به کشور ما بوده که ساخت هند است.

فاصله بین دو نوبت تزریق این واکسن نیز ۲۸ روز است. این واکسن به افراد ۱۸ تا ۵۵ سال تزریق می‌شود. در مورد این واکسن نیز، تزریق به مادر باردار، مادر شیرده، افراد دارای بیماری حاد با تب یا بدون تب و همچنین افراد با سابقه واکنش‌های حساسیتی شدید، ممنوع است.

واکسن بهارات هندی نیز به صورت عضلانی تزریق شده و مقدار دوز واکسن برای تزریق به هر نفر، ۰.۵ است.

مدت زمان نگهداری این واکسن در دمای اتاق و داخل کلد باکس کمتر از ۶ ساعت است.

هر دو نوبت این واکسن یک شکل است و تعداد دوز واکسن در هر ویال، ۱۰ دوز است. ویال این واکسن نیز قبل از تزریق باید تکان داده شود.

۵- واکسن چینی یکی دیگر از واکسن‌هایی که به کشورهای دیگر چون ایران وارد می شود.

فاصله بین دو نوبت تزریق این واکسن هم ۲۸ روز بوده و تزریق آن برای افراد ۱۸ تا ۶۰ سال مجاز است.

تزریق این واکسن نیز برای مادر باردار، مادر شیرده، افراد زیر ۱۸ سال، افراد دارای بیماری حاد با تب یا بدون تب و همچنین افراد با سابقه واکنش‌های حساسیتی شدید ممنوع است.

واکسن چینی هم به صورت عضلانی تزریق شده و مقدار دوز واکسن برای تزریق به هر نفر، ۰.۵ دوز است. بعد از باز شدن ویال این واکسن، بلافاصله باید تزریق شود و دو نوبت آن نیز به یک شکل است. در هر ویال واکسن، یک دوز واکسن وجود دارد و ویال آن قبل از تزریق باید ۲ تا ۳ مرتبه تکان داده شود.

۶- واکسن آسترازنکا ساخت کشور کره جنوبی می باشد. فاصله بین دو نوبت تزریق واکسن آسترازنکا، ۴ تا ۱۲ هفته است. این واکسن به افراد بالای ۱۸ سال تزریق می‌شود و تزریق آن برای افراد کمتر از ۱۸ سال و افراد دارای بیماری حاد با تب یا بدون تب و همچنین افراد با سابقه واکنش‌های حساسیتی شدید ممنوع است.

واکسن آسترازنکا نیز به صورت عضلانی تزریق شده و مقدار دوز واکسن برای هر تزریق، ۰.۵ است. مدت زمان نگهداری این واکسن در دمای اتاق داخل کلد باکس پس از باز شدن ویال، حداکثر ۶ ساعت است.

دو نوبت واکسن آسترازنکا یک شکل بوده و تعداد دوز واکسن در هر ویال، ۱۰ دوز است. ویال این واکسن قبل از تزریق باید به ملایمت تکان داده شود.

در مورد واکسن آسترازنکا برای خانم‌های باردار اعلام شده که این افراد اگر در ریسک بالای ابتلا به ویروس کرونا هستند، مانند کارکنان بهداشتی و درمانی و همچنین خانم‌های بارداری که عوارض ابتلا به بیماری را دارند، مانند افراد دارای بیماری زمینه‌ای، واکسن دریافت کنند. قبل از واکسیناسیون نیازی به تست بررسی بارداری نیست و همچنین تاخیر در بارداری به دلیل واکسیناسیون با این واکسن توسط سازمان جهانی بهداشت توصیه نشده است.

همچنین در مورد این واکسن و تزریق آن به خانم‌های شیرده توصیه شده که آن دسته از زنانی که به فرزند خود شیر می‌دهند، اگر در ریسک بالای ابتلا به ویروس کرونا هستند، مانند کارکنان بهداشتی و درمانی و خانم‌های شیرده که در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند، مانند افراد دارای بیماری زمینه‌ای، واکسینه شده و نیازی به قطع شیردهی پس از واکسیناسیون نیست.

( پس از اعلام رسمی پاندمی، سازمان بهداشت جهانی سازوکاری موسوم به کواکس (covax) را راه انداخت که هدف آن توزیع واکسن بیماری کووید ۱۹ در کشورهایی است که در این برنامه ثبت نام کردند. کشورها با پیش‌پرداخت بخشی از هزینه‌های تولید واکسن وارد فهرست خریداران شدند.)

داکتر سید علی موسوی چکاوک