پناهجویان افغان در اروپا؛ نمی دانند چه باید کرد، بمانند یا که برگردند!

این در حالی است که سران کشورهای اروپایی به دنبال راه های بازگرداندن بسیاری از پناهجویان افغان به افغانستان می باشند. تعداد زیادی از مهاجران افغانی که به کشورهای ایران و پاکستان رفته اند نیز در کمپ های جهنمی به سر می برند و شرایط خوبی ندارند. آن دسته از مهاجران و پناهجویانی که قبلا به افغانستان بازگشته اند در شرایط بد از بدتر زندگی می کنند و برخلاف وعده هایی که در مورد دادن زمین به آنها سپرده شده بود یا قوانینی که قرار بود به آنها در پس گرفتن خانه و زمین هایشان کمک کند، بازگشت کنندگان بی آشیانه و بی سرنوشت هستند.

بر اساس اعلام واشنگتن پست، در سال 2015 بیش از 180 هزار افغان در اروپا تقاضای پناهندگی داده بودند. اکنون مباحث زیادی در مورد بازگشت داوطلبانه پناهجویان افغانی به کشورشان مطرح است: این پناهجویان یا اروپا را آن چیزی که تصور می کردند، نیافته اند یا از ماندن در کمپ های جهنمی با شرایط اسفبار به ستوه آمده اند.  هم اکنون درحدود 1000 پناهجوی افغان در جرمنی داوطلب بازگشت به کشورشان می باشد.

تا پیش از بحران سوریه، افغانها که سه دهه جنگ و ناامنی را تجربه کرده بودند دومین گروه از پناهجویان دنیا را تشکیل می دادند.

اشرف حیدری در مقاله ای که در ماه جنوری در مجله “د دیپلمات” چاپ شد می نویسد در طول 36 سال گذشته هر زمانیکه افغانها امید به برقراری صلح و امنیت در افغانستان پیدا می کردند، بدون تردید به کشورشان باز می گشتند.

وی می افزاید اندکی بعد از امید به بازگشت این دسته از مهاجران به  افغانستان، بحران های تازه ای به وقوع پیوست: برای مثال زمانیکه اتحاد جماهیر شوری سابق در سال 1989 از افغانستان خارج شد و دولت کمونیستی در کابل سقوط کرد، بیش از دو میلیون مهاجر افغانستانی از ایران و پاکستان به صورت داوطلبانه آماده بازگشت به افغانستان بودند اما شروع جنگ داخلی نه تنها امید آنها به بازگشت را به یاس مبدل ساخت که سیل جدیدی از مهاجرت و فرار را ایجاد کرد.

در ماه فبروری، وزیر داخله آلمان اعلام کرد یک طیاره حامل پناهجویان افغان که خواهان بازگشت داوطلبانه به کشورشان بودند در کابل به زمین نشسته است.

به نقل از دویچه وله، توماس دی میزیر تاکید کرد این دسته از پناهجویان افغان هیچ انگیزه ای برای ماندن در آلمان نداشته اند.

سفارت آلمان در کابل نیز برای جلوگیری از وارد شدن گروه های جدید پناهجویان افغان به این کشور کمپاین بزرگی را در داخل افغانستان به راه انداخت. در سطح شهرها و به ویژه در کابل بیل بوردهایی نصب شده بود که می گفت “آیا افغانستان را ترک می کنید؟ آیا دقیق اندیشیده اید؟”

کشور آلمان پناهجویان افغان را مهاجران اقتصادی نامیده است: کسانیکه برای داشتن زندگی بهتر به این کشور می آیند نه کسانیکه از بحران و جنگ گریخته اند. این بدین معناست که بسیاری از افغان ها در این کشور پذیرفته نخواهند شد.

در این میان اما مشکل بزرگ مردد بودن پناهجویان به بازگشت به افغانستان می باشد.

“یلنا بیلیسا” در گزارش تازه خود در شبکه تحلیل گران افغان به چرایی مردد بودن پناهجویان داوطلب به بازگشت به افغانستان علی رغم تصویب چندین قانون و اقدام خلاقانه برای کمک به عودت کنندگان توسط دولت افغانستان، پاسخ می دهد؛ در سال 2001 فرمان “بازگشت عزتمندانه مهاجرین افغان” صادر شد و بر اساس بندی از این فرمان، ادعای زمین ها و خانه های از دست رفته برای بازگشت کنندگان یک حق قلمداد شده بود. در عمل اما عودت کنندگان چیز دیگری را مشاهده کردند: بازگشت کنندگان با وجود اینکه اسناد ما یملک خود را نیز در دست داشتند نه تنها نتوانستند زمین، خانه و دارایی های از دست رفته یا غصب شده خود را طلب کنند که امنیت نیز نداشتند.  فرمان 2001 تمام اسناد و مالکیت هایی که مردم در دهه های 1970 و 1980 به دست آورده بودند را لغو می کرد؛ نبود اسناد کافی و ادعاهای جدید مشکلات جدیدی را به وجود آورده بود. مشکل دیگر این بود که بسیاری از عودت کنندگان اصلا زمینی در افغانستان نداشتند که اکنون می بایست پس می گرفتند.

بیلیسا در ادامه گزارش خود می نویسد در فرمان هایی که بعد از فرمان سال 2001 صادر شد قرار بود به بازگشت کنندگان زمین داده شود اما از آنجایی که وزارت مهاجرین وعودت کنندگان در فساد غرق بود، این وعده نیز به طور کامل عملی نشد.

در سال 2014 از دو میلیون مهاجر واجد شرایط تنها 266 هزار برای زمین فرم پر کرده بودند و از این میان تنها به 57 هزار نفر زمین تعلق گرفت.

وی تاکید می کند زمین هایی که از سوی دولت افغانستان به عودت کنندگان داده شده بود در مناطق دور از شهر و بدون دسترسی به خدمات اولیه مانند آب، برق و حتی خدمات صحی بود.

بنابراین باید گفت اکنون کشورهای اروپایی با وضع قوانین سخت تر امید به پذیرفته شدن برای پناهجویان افغان را از بین برده و بازگشت به افغانستان حتی برای دواطلبان به بازگشت نیز اسفبار است.

مهاجرین و داوطلبان افغان واقعا نمی دانند چه باید بکنند، بمانند یا که برگردند!

سید رضا حسینی- کابل

http://thediplomat.com/2016/03/for-refugees-returning-to-afghanistan-is-easier-said-than-done/