پاکستان در اتصال تجاری افغانستان به هند کارشکنی کرده‌است
پاکستان می‌خواهد که افغانستان بدون دریافت امتیاز متقابل، دسترسی تاجران پاکستانی به آسیای میانه را تسهیل کند. اتصال بازرگانی پاکستان به آسیای میانه، به سود اقتصاد افغانستان و منطقه است، اما کابل زمانی به این اقدام مبادرت خواهد ورزید که اسلامآباد برمبنای قرارداد سال ۲۰۱۰ دو کشور، دسترسی بازرگان افغان به بندر واگه و از آن‌جا به قلمرو هند را فراهم سازد. هنوز رنگ امضای وزیران وقت تجارت افغانستان و پاکستان روی قرارداد تجارتی و ترانزیتی دو کشور در سال ۲۰۱۰ خشک نشده بود که اسلامآباد به نقض آن آغاز کرد. پاکستان به معنای واقعی کلمه به بازرگانان افغانستان اجازه نداد که کاروان‌های اموال‌شان از راه بندر واگه به هند برود.
پاکستان بهانه‌های گوناگون تراشید؛ گاه خواستار آن شد که تاجران افغان در بانک‌های پاکستانی حدود یک میلیون روپیه‌ی پاکستانی ضمانت بگذارند و گاه نبود یک قرارداد تجاری میان هند و افغانستان را بهانه قرار داد. ضمانت ماندن حدود یک میلیون روپیه‌ی پاکستانی در بانک‌های آن کشور، برای تاجران افغان ناممکن بود. چرا باید تاجران افغان یک مقدار بسیار بزرگ وجه نقد را در بانک‌های پاکستانی می‌گذاشتند؟ این بهانه‌گیری‌های پاکستان سبب شد که قرارداد ترانزیتی و تجارتی میان دو کشور ناکام شود. جالب این است که قرارداد تجارتی و ترانزیتی افغانستان و پاکستان را که جانشین قرارداد مشابه سال ۱۹۵۶ شده بود، هیلاری کلنتون، وزیر خارجه‌ی وقت امریکا در سال ۲۰۱۰ میانجی‌گری کرده بود. خانم کلنتون در مراسم امضای آن قرارداد هم در اسلامآباد حضور داشت. با آن هم پاکستان حاضر نشد که دسترسی افغانستان به خاک هند را از طریق قلمرو خودش تسهیل کند.
هشت صبح در مطلب در مورد انتظارات تجاری متقابل افغانستان و پاکستان می‌نویسد پاکستان حالا حتا در قسمت پرواز هواپیماهای مسافربری از کابل به دهلی‌نو مشکل ایجاد کرده است. پس از تنش‌های نظامی در کشمیر، پاکستان فضای خود را به روی هواپیماهای مسافربری که مقصدشان هند باشد، بست. این کشور بعداً به روی کشورهای دیگر حریم فضایی خود را باز کرد، ولی هنوز آن طوری که باید، مشکل حریم فضایی پاکستان در برابر هواپیماهای مسافربری افغانستان حل نشده است. بعید نیست که روزی پاکستان به صورت رسمی حریم فضایی خود را به روی هواپیماهای مسافربری افغانستان که مقصدشان هند باشد، ببندد.
اما همین کشور انتظار دارد که کابل وارد قرارداد سه‌جانبه‌ی ترانزیتی میان افغانستان، پاکستان و تاجیکستان شود. پاکستان می‌خواهد که افغانستان از طریق قلمروش زمینه‌ی دسترسی بازرگانان پاکستانی به خاک تاجیکستان و احتمالاً دیگر کشورهای آسیای میانه را فراهم کند. پاکستان خواستار آن است که کشورهای آسیای میانه هم از طریق افغانستان با اسلامآباد تجارت کنند. تمام این خواست‌ها مشروع است، مشروط بر این‌که پاکستان هم امتیاز متقابل بدهد. هیچ ممکن نیست که پاکستان امتیاز متقابل ندهد، ولی افغانستان خدمات‌رسانی کند. افغانستان یک کشور مستقل است؛ این کشور کدام ایالت در چارچوب دولت فدرال پاکستان نیست که هرچه اسلامآباد بگوید، آن را قبول کند. افغانستان هم منافع بازرگانی و اقتصادی دارد و ناگزیر است که آن را دنبال کند. افغانستان می‌خواهد روابط دیپلماتیک، بازرگانی و فرهنگی با هند داشته باشد.
اگر پاکستان دسترسی افغانستان به خاک هند را از طریق قلمروش تسهیل کند، منافع اقتصادی افغانستان تا حدی تأمین می‌شود. آن زمان پاکستان می‌تواند امتیاز دسترسی به آسیای میانه از طریق قلمرو افغانستان را به دست بیاورد. افغانستان نمی‌تواند یک‌جانبه امتیاز بدهد و در بدل آن چیزی دریافت نکند. پاکستان حتماً می‌خواهد که وضعیت قبل از سال ۲۰۰۱ در افغانستان حاکم شود تا کابل از اسلامآباد به عنوان یک دولت وابسته حرف‌شنوی داشته باشد، ولی آن وضعیت دیگر برنمی‌گردد. افغانستان استقلال خودش را در هر‌وضعیتی حفظ خواهد کرد.
مردم افغانستان هم می‌خواهند که دولت‌شان منافع کشور‌شان را دنبال کند و زیر فشار پاکستان به معامله‌ای که در آن سود افغانستان متصور نباشد، تن ندهد. دولت افغانستان هم نمی‌تواند این خواست برحق مردم افغانستان را نادیده بگیرد و وارد معامله‌ای با پاکستان شود که مردم افغانستان از آن سود نمی‌برند. پاکستان باید افغانستان را به عنوان یک کشور مستقل که خودش منافع خود را دنبال می‌کند، بشناسد و نگاه استعماری خود را کنار بگذارد. اگر ارتش پاکستان هم‌چنان نگاه استعماری به افغانستان داشته باشد، نه تنها مشکل دو کشور حل نمی‌شود، بلکه وضعیت کل منطقه پیچیده‌تر خواهد شد. اگر روابط افغانستان و پاکستان برمبنای حسن هم‌جواری و منافع متقابل گسترش یابد، زنده‌گی مردمان هردو کشور بهبود خواهد یافت.
