جنگ افغانستان هم شگفتیهای فراوانی داشته و دارد، اما در میان همه شگفتیها و فرازونشیبهای آن، ظهور یک میلیونر جوان کانادایی، برای بسیاری از افغانها بیشتر تعجببرانگیز است.
عمر خضر Omar Khadr جوان کانادایی عربتبار، حالا چهرهی شناخته شده در کانادا است. او زمانی در افغانستان در کنار طالبان و شبکهی القاعده فعالیت داشت و به دست داشتن در اعمال تروریستی مجرم شناخته شده بود، اما حالا با استفاده از میلیونها دالر، اینجا در کانادا زندهگی مرفهای به خود ساخته و سرگرم فعالیتهای تجارتی است.
عمر خضر در سال ۲۰۰۲ میلادی زمانی که دوازده سال داشت، در ولایت غزنی افغانستان بازداشت شد. بازداشت عمر خضر هم کار سادهای نبود، او و شماری دیگر از طالبان و شبکه القاعده حدود پنج ساعت با نیروهای امریکایی در منطقه جنگیده بودند. در همین نبرد بود که عمر خضر بم دستیای را بر گروهی از سربازان امریکایی پرتاب کرد. انفجار بم پرتاب شده، منجر به کشته شدن کرستوفر سپیر Christopher Speer، افسر اردوی امریکا شد.
به نقل از هشت صبح، نیروهای امریکایی عمر خضر را به بازداشتگاه گوانتانامو انتقال دادند. وی هفت سال در آنجا زندانی بود. او در یک محکمه به فعالیتهای تروریستی اعتراف کرده بود. عمر خضر بعداً به کانادا انتقال یافت، اما با استفاده از قوانین مدنی این کشور مبارزه تازهای را آغاز کرد. او به وسیله وکیلش حکومت را به نحوی قانع ساخت تا بر مبنای حقوق بشری از دسترفتهاش، غرامت بپردازد.
حکومت کانادا نیز به دلیل این که نتوانسته بود از حقوق عمر خضر در هنگام بازداشتش در گوانتانامو دفاع کند، دو سال قبل یعنی در سال ۲۰۱۷ میلادی مبلغ ده و نیم میلیون دالر کانادایی را به وی به عنوان غرامت پرداخت.
این تصمیم حکومت فدرال کانادا با انتقادهای تندی در داخل و بیرون از کانادا روبهرو گردید.
سهمگیری عمر خضر در فعالیتهای تروریستی در داخل افغانستان و دادن غرامت مالی برای وی، واکنشهایی را در میان افغانها نیز بر انگیخت. افغانها که بیشتر از همه از فعالیتهای تروریستی شبکهی القاعده و افراد وابسته به آن متاثر شدهاند، انتظار دارند تا دنیا مبارزه جدیتر در برابر خشونت و تندروی داشته باشد و از دادن مشوقات اجتناب کند.
محمدیونس مهرین، یکی از نویسندهها و ژورنالیستهای سرشناس افغانستان که در کابل زندهگی میکند، با اشاره به فعالیتهای عمر خضر و غرامتی که به وی پرداخته شده است چنین میگوید: «دقیقاً اینها از ضعف سیاسی و حماقت سردمداران ما استفاده کرده و خود را صاحب میلیونها دالر ساختند.»
عمر خضر به تازهگی در مصاحبهای با بخش فرانسوی «رادیو کانادا» اظهار داشته است که بخشی از پولهایش را در فعالیتهای تجارتی به کار انداخته است.
به نوشته روزنامه «اوتاوا ستیزن»، وی حدود سه میلیون دالر از پولی را که دولت برایش پرداخت کرده بود، در یک شاپنگسنتر در شهر ادمنتون سرمایهگذاری کرده است.
پدر عمرخضر از عربستان و مادرش از مصر است. عقیده بر آن است که وی تحت تاثیر اندیشههای افراطی پدرش، با شبکهی القاعده یکجا شده بود.
عمر خضر در این مصاحبهاش گفته است که از رویدادهای افغانستان چیزی را به یاد ندارد.
وی در پاسخ به پرسشی که از رویداد درگیری با نیروهای امریکایی در افغانستان چی چیزی را به خاطر دارد گفت: «وقتی به هوش آمدم، برایم گفتند که در نتیجه همان بمی که پرتاب کرده بودم، یک افسر امریکایی کشته شده است.»
شعیب جلیلزاد یکی از کاربران شبکههای اجتماعی در صفحه فیسبوک خود در واکنش به اظهارات تازه عمر خضر که گفته است از جنگ افغانستان و رویدادهایی که وی در آن دخیل بوده است، چیزی به یاد ندارد، چنین نوشته است: «شاید از مفلسی القاعده شده بود، اما حالا که پول یافت و هوشیار شد، حتا گذشته سیاه خود را به خاطر ندارد.»
نیروهای امریکایی در خزان سال ۲۰۰۱ میلادی اداره طالبان را که از شبکه القاعده در افغانستان حمایت میکرد، از قدرت بر انداختند. با آن که عمر خضر رویدادهای جنگ و تفنگ را فراموش کرده است اما افراد وابسته به شبکه القاعده، طالبان و گروه داعش تا هنوز هم به جنگ در برابر قوای بینالمللی و نیروهای افغان ادامه میدهند. پیشبینی برگشت صلح دشوار است، اما ظهور میلیونرهای جنگ افغانستان را میتوان پیش بین بود.
برشنا نظری – کاناد