با سقوط دولت پیشین و تسلط دوباره طالبان بر افغانستان از آگوست سال 2021 میلادی، کمک های بین المللی چندین میلیارد دالری به افغانستان قطع، دارایی های بانک مرکزی افغانستان توسط امریکا و غرب مسدود و افغانستان دچار بحران اقتصادی و انسانی شدیدی شد. به باور بسیاری از کارشناسانی امر بروز بحران اقتصادی و انسانی سبب ایجاد ناامنی غذایی در افغانستان شده است.«طبقه بندی یکپارچه فاز امنیت غذایی» پیش بینی نموده است از نوامبر 2021 تا مارچ 2022 بیش از یک نفر از هر دو شهروند افغان با سطوح اضطراری ناامنی غذایی مطلق روبرو می شود. بنابراین نیاز فوری به ایجاد ثبات در امنیت غذایی و وضعیت تغذیه در این فصل زمستان-بهار احساس می شود.
ناامنی غذایی بر یازده میلیون افغان تاثیر گذاشته است و تا جون 2022 جمعیت افغانستان در پرتگاه فقر جهانی قرار می گیرد.
اگرچه تحولات اخیر و ناآرامی های سیاسی و طالبان مسئول این ناامنی غذایی و بحران انسانی دانسته می شود اما دلایل اصلی این پدیده ناخوشایند دولت محور نیست: گزارش «ارزیابی امنیت غذایی فصلی 2020» برآورد نمود تقریبا چهل درصد فامیل ها مصرف کافی غذایی ندارند و سی و دو درصد فامیل ها در سبد غذایی شان فاقد تنوع غذایی می باشند و تنها از چهار گروه غذایی یا کمتر استفاده می کنند.
ناآرامی های سیاسی وضعیت ناامنی غذایی که از قبل به وجود آمده بود را تسریع نمود اما دلایل اصلی ناامنی غذایی اقلیم محور است تا سیاسی محور.
کشاورزی بزرگترین فراهم کننده معیست در افغانستان است و تاثیر روشنی بر اقتصاد این کشور دارد. حدود هشتاد درصد معیشت مردم از کشاورزی و گله داری ت تامین می شود و هفتاد درصد جمعیت افغانستان در قریه جات زندگی می کنند. ناامنی غذایی که امروز شاهد آن هستیم به طور عمده از کاهش میزان بارندگی نشأت گرفته است: دوره های تکرار شونده «لا نینا»(الگوهای پیچیده آب و هوایی) که طی آن بادهای قومی آب های گرم بیشتری به سوی قاره آسیا ارسال می کند خود در کاهش میزبان بارندگی ها در کشورهای آسیایی از جمله افغانستان نقش داشته است. لانینا سبب خشکسالی در کشورهای آسیای جنوبی و بارش سنگین و سیل در شمال غرب اقیانوس آرام شده است و تاثیر منفی بر تولیدات کشاورزی و گله داری گذاشته است.
سازمان جهانی غذا پیش بینی کرده است پنج خشکسالی گذشته ناشی از لا نینا تولید گندم را از شانزده تا بست و هفت درصد کاهش داده است.
حدود سی درصد نشخوارکنندگان تحت تاثیر لالینا قرار خواهند گرفت و تولیدات دامپروری نیز با کاهش روبرو خواهد شد. تحت تاثیر یکی از شدیدترین خشکسالی ها در سی سال اخیر دو و نیم میلیون تن کاهش در تولید گندم پیش خواهد آمد. از سویی هم اگر کمک های کافی صورت نگیرد، افغانستان دچار گرسنگی و قحطی گسترده خواهد شد. براساس شاخص گرسنگی جهانی سال 2021 افغانستان از بین یک صدوشانزده کشور در رتبه یک صدوسوم قرار گرفت و این خود زنگ خطر ناامنی غذایی را برای افغانستان به صدا درآورد و سطح گرسنگی در افغانستان 28.3 اعلام شد.
هر ساله حدود دو صد و پنجاه هزار نفر در افغانستان تحت تاثیر بلایای طبیعی و محیطی به شمول سیل، خشکسالی، برف کوچ، زلزله و رانش زمین قرار می گیرند.
علاوه بر این پس از کوید-19 حدود پانزده میلیون افغان با ناامنی شغلی روبرو شدند. بیکاری و بی جاشدگی ناشی از بحران ها و خشونت ناامنی غذایی در افغانستان را تشدید نمود. در سال 2020 میلادی نزدیک به چهار صد و چهار هزار بیجا شده داخلی تازه به ثبت رسید. بنابراین می توان گفت که این فاکتورها سبب ایجاد ناامنی غذایی در افغانستان نشد بلکه آن را تشدید کرد.
تمام دلایل ناامنی غذایی در افغانستان به هم مرتبط هستند و پیامدهای منفی آن ممکن است در چندین عرصه مشاهده شود. اکوسیستم های اجتماعی، محیطی و اقتصادی به روش های پیچیده ای به هم گره خورده اند. ناامنی غذایی هم تحت تاثیر این ارتباطات درونی افزایش یافته است و نگرانی هایی را در مورد آینده ایجاد کرده است.
برای مقابله با عواقب ناگوار ناامنی غذایی و ایجاد ثبات پایدار در این عرصه اقدامات جدی عملی می بایست روی دست گرفته شود.
مسائل پیچیده مبارزه با ناامنی غذایی و سوءتغذیه به همکاری بین بخشی قوی تر و همسویی سیاست ها و همچنین بودجه جهانی برای محافظت از آسیب دیدگاه شرایط اقلیمی نیاز دارد.
منبع: دیلی تایمز
نویسنده: روسله یاسینزی عثمانی
