با تسلط دوباره طالبان بر افغانستان مشکلات شهروندان کشور افزایش یافته است: افزایش ناگهانی مواد سوختی و انرژی زندگی شهروندان را به لبه تیغی نابودی کشانده است. داستان وقتی تلخ تر می شود که بشنویم زمستانی سرد در راه است.
براساس گزارشات نزدیک به بیست و پنج میلیون نفر در افغانستان در معرض گرسنگی و قحطی شدید قرار دارد.
رسانه «تی آر تی ورلد» طی مطلبی وضعیت شهروندان افغانستان در زمستان پیشرو و توانایی طالبان در رفع نیازهای سوخت و انرژی را بررسی کرده است.
به نوشته این رسانه فقر و گرسنگی در افغانستان روبه افزایش است و حکومت تازه برای برای پرداخت بدهی های برق خود به کشورهای همسایه تمام تلاش خود را به کار بسته است. با این حال تصور می شود افغانستان در تاریکی محض فرو رود.
بی کاری و بی برقی
هوا دارد تاریک می شود و ذبیح الله سی و چهار ساله که یک کارگر ساده ساختمانی ست همان طور که به سوی خانه کاه گلی اش در قندهار در حرکت است به نظر عصبانی می رسد. از چراغ قوه موبایلش برای روشن کردن اتاقی که با چهار عضو خانواده اش در آن زندگی می کند استفاده می کند. باطری خورشیدی کوچک خانه شکسته است و اعضای خانواده مجبور است یک شب سرد بیست و پنجم نوامبر را در زیر نور شمع سپری کند.
ذبیح الله چهار ماه است که بیکار است و پول لازم برای تعمیر باطری را ندارد.
از زمان تسلط دوباره طالبان بر افغانستان در اواسط ماه آگوست گذشته تاکنون تمام پروژه های ساخت و ساز و توسعه یی خوابیده است و صدها هزار کارگر ساده شغل شان را از دست داده اند.
ذبیح الله یک کارگر ساده روز مزد بود و با پایان یافتن فعالیت های ساخت و ساز شغلش را از دست داد.
وی می گوید:«برخی اوقات روزهای متمادی چیزی برای خوردن نداریم و نمی توانم برای فرزند یک ساله ام شیرخشک و دارو بخرم!»
طالبان و نبود درآمد و بدهی زیاد
با نزدیک شدن اقتصاد افغانستان به مرز فروپاشی، خدمات عمومی وابسته به ذخایر انرژی نیز تحت تاثیر واقع شده است. برای فعال نگهداشتن اداره جات، شفاخانه ها و دانشگاه ها طالبان می بایست شبکه برق افغانستان را سرپا نگهدارند.
در حال حاضر شهروندان کابلی در شبانه روز تنها هشت تا ده ساعت برق دارند. هوای سرد به اضافه مشکلات حاد اقتصادی زندگی را برای شهروندان مشکل ساخته است. داستان در دیگر ولایات تلخ تر است و قطعی برق طولانی تر می باشد.
امارت اسلامی راه سختی در پیش دارند. افغانستان میلیون ها دالر بابت استفاده از برق وارداتی به کشورهای همسایه خود بدهکار است. طالبان می بایست حدود صد و ده تا صد و سی میلیون دالر بابت بدهی برق به کشورهای ازبکستان، ترکمنستان و ایران پرداخت نماید.
بدهی های انبوه و دارایی های بلوکه شده
یک مرجع نظارتی ارشد دولت امریکا بر بازسازی افغانستان در گزارش یکم نوامبر سال 2021 خود نوشت طالبان علاوه بر مشکلات شخصی و تکنیکی با کمبود شدید درآمد روبر می باشت.
طالبان می بایست صدو ده تا صد و سی میلیون دالر بابت بدهی مصرف برق به کشورهای ازبکستان، ترکمنستان و ایران پرداخت کند.
افغانستان به شدت به واردات برق از این کشورها وابسته است و تولیدات برق داخلی کفاف نیازمندی های این کشور در بخش انرژی را نمی دهد. براساس اعلام وزارت انرژی و آب افغانستان، این کشور سالانه به دو هزار مگاوات برق نیاز دارد در حالیکه تولید داخلی برق افغانستان تنها به هفت صد مگاوات می رسد.
طالبان به تازگی جمع آوری قبوض برق در کابل را آغاز کرده است. به دلیل تسلط دوباره طالبان بر افغانستان و از کار افتادن سیستم بانکی جمع آوری قبوض برق از مصرف کنندگان متوقف شده بود. همین طور مدت زمانی طول کشید تا طالبان رئیس شرکت برشنا را تعیین کنند.
یک مقام افغان که خواست نامش فاش نشود به تی آر تی ورلد گفت پس از چندین دور گفت و گو موفق شدیم بخش دریافت قبوض بانک ها را فعال کنیم در حالیکه بخش های دیگر بانک قادر به ارائه خدمات نیست.
به گفته این مقام افغان شرکت برشنا از اوایل اکتبر تاکنون توانسته یک میلیون وچهارصد هزار دالر معادل صد میلیون افغانی به صورت روزانه از جمع آوری قبوض به دست آورد.
حکمت الله نورزی، سخنگوی شرکت برشنا نیز به تی آر تی ورلد گفت در حال مذاکره با کشورهای همسایه در مورد پرداخت بدهی های مصرف برق افغانستان می باشند. وی تاکید کرد پرداخت بدهی ها در آینده نزدیک شروع می شود.
دولت پیشین افغانستان به شدت به کمک های خارجی وابسته بود و پایداری مالی شرکت برشنا یا باید از طریق ادامه کمک های خارجی تامین شود یا حکومت درآمدهای تازه به دست می آورد.
این در حالی ست که با تسلط دوباره طالبان در اواسط ماه آگوست کمک کننده های بزرگ افغانستان به شمول بانک جهانی و اداره انکشاف بین المللی امریکا کمک هایشان به افغانستان را قطع کردند.
طالبان در حال حاضر تلاش می کنند برخی کشورها را به سرمایه گذاری در بخش تولید انرژی داخلی ترغیب کنند. نورزی، سخنگوی شرکت برشنا، گفت:« در حال مذاکره با چندین کشور می باشیم و یک کشور علاقه خود برای تولید برق داخلی با استفاده از زغال سنگ را نشان داده است.»
در حالیکه قرار بود بدهی های مصرف برق افغانستان به کشورهای همسایه به صورت ماهانه پرداخت شود، اکنون این بدهی ها سه ماه به تعویق افتاده است. به نظر می رسد طالبان در حال حاضر قادر نباشند بدهی های مصرف برق را پرداخت کنند و کشورهای آسیای میانه طلب کار احتمال دارد صادرات برق خود به افغانستان را متوقف کنند.
شرکت برشنا در ماه اکتبر با کشورهای همسایه در مورد مشکلات جمع آوری عواید داخلی صحبت نمود. سه کشور از چهار کشور(به جز تاجیکستان) اطمینان دادند که صادرات برق خود به افغانستان را قطع نخواهند کرد. تاجیکستان هم اکنون برق ولایات کندوز و بغلان افغانستان را تامین می کند اما در فصل زمستان تولید برق این کشور کاهش می یابد.
محسن امین، کارشناس امور سیاسی و انرژی، می گوید به دلیل قطع شدن کمک های خارجی و عواید داخلی پایین شرکت برشنا توانایی پرداخت یک باره بدهی های مصرف برق را ندارد.
مقامات طالبان اما می گویند برای توسعه بخش انرژی برنامه های کوتاه و بلند مدت دارند. سخنگوی شرکت برشنا گفت:«امارت اسلامی افغانستان و رهبری برشنا در حال مذاکره با چندین کشور برای سرمایه گذاری در بخش تولید برق بادی و برق فسیلی می باشد. همین طور ساخت بندهای آبی برای تولید انرژی نیز روی دست است.»
با این همه زمستان پیشرو برای شهروندان افغان سخت و دشوار نشان می دهد و مشخص نیست مردم افغانستان برای مبارزه با سرمای طاقت فرسای این فصل چه برنامه ای خواهند داشت. شهروندان فقیری چون ذبیح الله که مدت هاست با بیکاری دست و پنجه نرم می کند بی برقی نیز در کنار گرسنگی و قحطی و بیماری زندگی را مرگ بارتر ساخته است. ذبیح الله نگران دو فرزند خود می باشد.
وی می گوید:« اگر فرزندانم در زمستان مریض شوند، نخواهم توانست داروی آنها را تهیه کنم.»
مترجم: حفیظ الله رجبی
