سلامت بانوان؛ مراقبت های دوران حاملگی/ بخش هفتم
هدف اصلی مراقبت های دوران حاملگی، تولد یک نوزاد سالم و با حداقل خطر برای سلامت مادر می باشد. طی این دوران، بدن دچار تغییراتی می شود که گاه سرناسازگاری با سلامت مادر دارد.
در ادامه مطلب گذشته که در خصوص مراقبت های لازم در دوران حاملگی توضیحاتی داده شد، در این مطلب نیز به برخی نکات ساده اما کاربردی برای زنان باردار پرداخته خواهد شد. (برای خواندن مطلب قبلی روی لینک پایین مطلب بزنید.)
تهوع و استفراغ در بارداری
تهوع و استفراغ در بارداری به دو دسته «شدید» و «خفیف» تقسیم می شود؛ نوع خفیف آن، تهوع صبحگاهی است که در انگلیسی به آن (Morning Sickness) گفته و نوع شدید آن را Hyper Emesis Gravidarum می گویند.
تهوع بارداری از هفته ششم حاملگی علایم خود را نشان می دهد و معمولا تا هژده هفتگی برطرف می گردد. اما در بعضی از مادران، تا انتهای بارداری همراه شان می باشد.
تهوع صبحگاهی:
در پنج الی شش هفتگی حاملگی آغاز می گردد و در هفته نهم به حداکثر شدت خود می رسد و تا هژده هفتگی علایم برطرف می گردد. علایم بیشتر در زمان صبح و هنگام بلند شدن از خواب اتفاق می افتد و در طول روز از شدت آن کم می شود.
تهوع شدید:
در نوع تهوع شدید، مادر طی روز چندین نوبت دچار حالت تهوع و استفراغ های شدید می گردد و به تدریج دچار کاهش وزن نیز می شود.
چه مادرانی دچار حالت تهوع نوع شدید می شوند؟
1- مادرانی که در بارداری قبلی دچار حالت تهوع می شدند
2- خانم هایی که با مصرف گولی های ضد بارداری دچار تهوع می شوند
3- افرادی که دچار بیماری مسافرت هستند و در اثر حرکت وسایط نقلیه دچار حالت تهوع می شوند
4- خانم هایی که بیماری میگرن (نوعی سردرد) همراه با حالت تهوع دارند
5- خانم هایی که ناراحتی معده و گوارشی دارند
درمان تهوع و استفراغ در دوران حاملگی:
با درمان تهوع و استفراغ در دوران بارداری، مادر احساس بهتری پیدا کرده و می تواند غذا و مایعات کافی مصرف کند تا دچار کاهش وزن نگردد، گرچه لزوما کاهش وزن مادر، به جنین آسیبی نمی زند، اما بهتر است که این کاهش وزن اتفاق نیفتد.
برخی خانم ها ممکن است نیاز به چند نوع درمان داشته باشند، ولی علایم در اکثر مواقع تا اواسط بارداری برطرف می شود و جای نگرانی وجود ندارد.
درمان را با تغییر در رژیم غذایی شروع کنید:
خانم های باردار که دچار حالت تهوع هستند باید قبل از اینکه احساس گرسنگی نمایند غذا میل کنند و از غذا خوردن با معده خالی پرهیز نمایند. به این صورت که مواد غذایی را با دفعات زیاد ولی با مقدار و حجم کم مصرف کنند. برای مثال بجای اینکه در طول روز سه وعده غذایی داشته باشند، می توانند پنج یا شش وعده غذایی داشته باشند که اما در هر وعده مقداری کمی غذا بخورند.
آنها همچنین از مصرف غذاهای پر ادویه، تند و سرخ شده نیز خودداری کنند.
بوییدن لیموی تازه، نعناع و مالته در کاهش علایم تهوع موثر است.
به خاطر داشته باشید که مصرف گولی های مولتی ویتامین و آهن در طول روز علایم را بیشتر می کند؛ بهتر است مصرف آنها را به هنگام قبل از خواب موکول نمایید.
از بوییدن عطرها و مواد کیمیاوی و سیگار خودداری کنید. همچنین بلافاصله پس از صرف غذا، نخوابید و یا دراز هم نکشید.
داروهایی که تهوع و استفراغ را کم می کنند در طی بارداری باید برای جنین بی ضرر باشند، از همین رو برخی دواها مانند تابلت ویتامین B6 که در دواخانه ها بفروش می رسد برای درمان نوع خفیف تهوع تا متوسط مفید است. داروهای ضد تهوع دیگر به نام «دیمن هیدرانات»، «پرومتازین»، «متوکل پرامید» و «اندانسترون» در بهبود علایم به مادر کمک می کند و برای جنین هم ضرری ندارد؛ البته ناگفته نماند که با پزشک زنان مشورت نمایید تا دوز مناسب برای شما تجویز گردد.
در صورتی که علایم شدید باشند و مادر نتواند مواد خوراکی را تحمل کند، توصیه می شود مایعات وریدی زیر نظر پزشک زنان دریافت نماید.
مصرف «زنجبیل» هم به صورت بسیار کم همراه با چایی در درمان تهوع موثر است. همچنین مادران می توانند هنگام برخاستن از خواب، تکه ای بیسکویت و یا نان میل کنند. اکثر خانم ها با تهوع و استفراغ بدون ایجاد عارضه بارداری خود را خوب طی می کنند.
زهرا احمدزاده کارشناس زنان و زایمان
بیشتر بخوانید:
