هیئت گفتوگوکنندهی دولت افغانستان، نزدیک به دو ماه است که بدون هیچ نتیجهای در دوحه به سر میبرد. این هیئت، نه تنها نتوانسته راه حلی برای رفع بنبستهای موجود بر سر راه صلح افغانستان، طرح کند که در بسیاری از موارد دچار پنهانکاری و عدم برنامهریزی درست برای در جریان قرارگرفتن مردم و رسانههای کشور شده است.
چند روز پیش، سعادت منصور نادری، فوزیه کوفی، حکیمالله نقیبی و متین بیک از اعضای هیئت مذاکرهکنندهی دولت، به دلایل شخصی به افغانستان بازگشتند. به گفتهی مسوولان در وزارت دولت در امور صلح، افراد بازگشته به افغانستان، به دلایل شخصی دوحه را ترک کرده بودند.
ماجرایی که در دوحه جریان دارد، روشن نیست. این که اعضای هیئت چه میکنند و یا چه برنامهای برای حل بنبستها دارند در هالهای از ابهام قرار دارد.
در اوایل اعزام این هیئت به دوحه، بسیاری امیدوار بودند که اعضای آن، مردمی و از قشر نسبتا با سواد کشور هستند. بنا بر این مردم در سرنوشتی که در دوحه با گفتوگوهای صلح برای شان رقم میخورد، مرتبط و هماهنگ خواهد بود.
با مرور زمان، خلاف این ادعا اثبات شد؛ زیرا نه تنها هیئت رفته به دوحه، کیفیت کاری را از خود نشان نداد که حتا در امر اطلاعرسانی و هماهنگی با مردم افغانستان نیز، کوتاهی کرده است.
خبرنگارانی که در دوحه رفته بودند و خبرنگارانی که پروسه را از دور تعقیب میکنند و باید دسترسی کامل به منابع داشته باشند، هیچ یک از اصل ماجرا آگاهی ندارند. خبرنگاران؛ پلهای ارتباطی مردم با هیئت، بیشتر از همه شکایت دارند و دور از متن گفتوگوها افتاده اند.
در چند هفتهی اخیر، سفرهای مقامهای حکومت و کشورهای تسهیلکنندهی صلح افغانستان، بیشتر از نقش هیئت افغانستان برجسته شد؛ حتی گلبدین حکمتیار، نقش تاثیرگذارتری پیدا کرد. توقع میرفت اعضای هیئت گفتوگوکننده به عنوان نمایندگان مردم افغانستان، طوری نقش شان را اجرا کنند که طالبان، آنان را به عنوان یک کلیت متحد و نمونهای از سراسر افغانستان که شامل همهی اقشار استند، بپذیرند.
برخلاف توقع، گروه طالبان آنان را یک گروه نامنسجم میداند که اگر اعضایی از آن به افغانستان برگردد، آن را بیتاثیر در گفتوگوهای صلح بخوانند. این باور حتی در ذهن خود این اعضا نقش بسته است که بیپروا به چنین موضوعی، دوحه را ترک کرده اند.
روز گذشته، آقای سرور دانش، معاون دوم ریاستجمهوری در دیداری با استفانو پونتهکورو -سفیر غیرنظامی ناتو در افغانستان-، اظهار داشت طالبان، گفتوگوهای صلح را به بنبست کشانده است.
پرسش این است که چرا حکومت افغانستان با وجود این درک، هیئت گفتوگوکننده را به کشور فرا نمیخواند؟
حرفهایی که مقامهای حکومتی به زبان میآورند، نتایجی است که باید از اعضای هیئت افغانستان در دوحه بشنویم؛ اعضایی که چنان از متن به حاشیه رفته اند که حتی اظهارنظری در مورد بنبستهای موجود در دوحه و عوامل آن در اختیار شان نیست.
حال که روشن است، طالبان میخواهد گفتوگوها را در تعلیق قرار بدهد، حکومت نباید مطابق با خواست آنان، اعضای هیئت خود را در دوحه نگه دارد. بهترین راه این است که حکومت به رسم اعتراض، به جز از اعضای گروه تماس، بقیهی اعضای هیئت را به کابل فرا بخواند.
هیئت نیز مسوول است تا برای در جریان قراردادن مردم، کنفراسهای خبری را برگزار کرده و علت بروز مشکل و موانع آمده بر سر راه صلح را، بازگو کند.
حکومت افغانستان به خصوص شخص رییسجمهور از پارلمان افغانستان خواسته بود که بر هیئت فرستاده اش، خرده نگرفته آنان را به حال خود بگذارد، که چنین هم شد و پارلمان در این امر، برخلاف خواست مردم و مطابق به تقاضای ارگ ریاستجمهوری به پیش رفت.
همچنان وعدهی رییسجمهور به نمایندگان، مبنی بر این که تصمیم نهایی در مورد هر توافقی از نظر پارلمان افغانستان و لویهجرگه خواهد گذشت، وعدهی خامی به نظر میرسد.
با درنظرداشت بیتوجهیها نسبت به کار هیئت افغانستان در دوحه، نتیجه این میشود که هیئت گفتوگوکنندهی افغانستان در دوحه، نباید بیشتر از این در حاشیه رفته و به انزوای خود خو کند. این هیئت یا به افغانستان برگردد و یا هم برای درجریانبودن مردم تلاش کند؛ زیرا هیئت گفتوگوکننده در این مورد مسوول است و باید در برابر مردم افغانستان پاسخگو باشد.