سقوط شدید ارزش ریال، واحد پولی کشور ایران در برابر ارزهای خارجی، این کشور را به مقصد مهمی برای قاچاق ارزهای خارجی به ویژه دالر تبدیل کرده است. تحریم‌های شدید امریکا بر ایران، شرایط دشوار اقتصادی در این کشور و محدود شدن دسترسی ایران به دادوستد خارجی، سبب شده است که شماری از قاچاق‌بران در هرات برای کسب سود بیشتر به قاچاق دالر به ایران روی بیاورند.
اتحادیۀ صرافان هرات هشدار می‌دهد که ادامۀ این وضعیت برای بازار ارز و اقتصاد افغانستان نگران‌کننده است. بهاءالدین رحیمی، رییس اتحادیۀ صرافان هرات می‌گوید که هم‌اکنون روزانه نزدیک به یک میلیون دالر با استفاده از شیوه‌های مختلف به ایران قاچاق می‌شود. آقای رحیمی می‌افزاید که ادامۀ این روند تقاضای بازار برای دالر را در کشور افزایش خواهد داد و بر نرخ مواد اولیه نیز تأثیر منفی به جا خواهد گذاشت.
صرافان می‌گویند که قاچاق‌بران همه‌روز دالر موجود در بازارهای هرات را با استفاده از موترهای ترانزیتی و مسافربری به کشور ایران انتقال می‌دهند؛ اقدامی که اتحادیۀ صرافان هرات را وادار کرده است تا خواستار نظارت و کنترل بیشتر نهادهای امنیتی بر رفت‌وآمد وسایط نقلیه و مسافران در مرز با ایران داشته باشند.
دالر امریکایی از ارزهای کلیدی در تعیین افزایش و کاهش بهای اجناس در بازار کشور به ویژه بهای ارز افغانی در کشور است. شماری از صرافان هرات نیز نسبت به ادامۀ این روند ابراز نگرانی می‌کنند. گل احمد عزیزی، از صرافان هرات تأکید می‌کند که انتقال دالر به ایران و واردات ریال به هرات، آسیب‌های جدی بر کسب‌وکار اقتصادی هرات به جا خواهد گذاشت؛ روندی که آگاهان اقتصادی نیز ادامۀ آن را برای اقتصاد کشور نگران‌کننده می‌دانند.
طارق عزیز، آگاه مسایل اقتصادی می‌گوید که روند قاچاق ارز به ایران می‌تواند نظام مالی افغانستان را با چالش‌های جدی مواجه بسازد. او خاطرنشان می‌سازد که تأثیرات قاچاق دالر به ایران، سقوط ارزش افغانی در برابر دالر را نیز سرعت خواهد بخشید.
هرچند ادارۀ محلی هرات بحث انتقال دالر به ایران را کاملاً رد نمی‌کند، اما جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات تأکید می‌ورزد که نیروهای امنیتی موظف هستند تا مانع قاچاق دالر به بیرون از کشور شوند. او یادآور می‌شود که از آغاز سال روان خورشیدی تاکنون چندین نفر به اتهام قاچاق ارز به ایران بازداشت شده‌اند؛ ادعایی که ظاهراً با گزارش کارکرد نیروهای امنیتی همخوانی ندارد. عبدالاحد ولی‌زاده، سخنگوی فرماندهی پولیس ولایت هرات می‌گوید که در سال روان خورشیدی هیچ فردی به این اتهام بازداشت نشده است.
هم اکنون یک دالر امریکایی در بازارهای داخلی ایران به حدود ۳۰۰ هزار ریال معادل ۳۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود. ارزش ریال در برابر دالر در هفته‌های پسین سقوط شدیدی را تجربه کرده است. در بازار هرات نیز یک دالر کمی و بیش از ۷۷ افغانی و یک هزار تومان ایران نیز ۲/۶۰ افغانی خرید و فروش می‌شود.
انتظار می‌رود دولت افغانستان هرچه زودتر سازوکار کنترل مرزها و جلوگیری از قاچاق ارز را مورد بازنگری قرار دهد. اقدامی که در صورت تعلل، به گفتۀ آگاهان امور اقتصادی و اتحادیۀ صرافان هرات، اثرات ناگوار و جبران‌ناپذیری را روی اقتصاد مردم و نظام مالی کشور برجای خواهد گذاشت.
نشانه
