دموکراسی، تضمین کننده صلح و ثبات دائمی در افغانستان

پس از کنفرانس بن، افغانستان گام بلندی در تاریخ خود برداشت و دموکراسی را به عنوان راه مشروع رسیدن به قدرت پذیرفت و از این سال به بعد اگرچه دموکراسی جوان افغانستان با چالش‌های زیادی همراه بوده‌است اما باید پذیرفت که بدون دموکراسی جنگ در افغانستان به پایان نمی‌رسد.

پایبندی به اصول دموکراسی ایجاب می‌کند رهبران حکومت و سران احزاب و شخصیت‌های کلان سیاسی کشور با جمع شدن در زیر چتر اجماع ملی خطوط کلی مذاکره صلح با طالبان را روشن سازند و در این راستا امروز قرار است شورای عالی مصالحه دومین جلسه خود را در ارگ ریاست جمهوری برگزار کند. در این جلسه نیروهای سیاسی و جامعه افغانستان مشخص خواهند کرد در مذاکره با طالبان در چه زمینه‌هایی باید انعطاف پذیر باشند و در کدام عرصه‌ها انعطاف نشان ندهند.

اگر همه‌ی نیروهای سیاسی به دموکراسی تن ندهند و قواعد بازی دموکراتیک را نپذیرند و بر اساس آن عمل نکنند، جنگ ادامه می‌یابد. اگر دموکراسی نداشته باشیم، یک گروه یا ایتلافی از چند گروه شاید بخواهند که حکومت تشکیل دهند و تا ابد در قدرت بمانند. اگر چنین چیزی واقع شد، گروه‌های دیگر هم دست به تفنگ می‌برند و جنگ ادامه می‌یابد. این امر در کشورهای همسایه‌ی ما هم پذیرفته شده است. ایران یک حکومت مذهبی دارد که رهبری آن مشروعیتش را از ایدیولوژی تشیع سیاسی می‌گیرد، اما همین حکومت نهادهای انتخابی هم دارد و مشروعیت مذهبی و انتخاباتی هر دو را پذیرفته است. در آن‌جا گروه‌های سیاسی با هم رقابت می‌کنند و این امر به ثبات نسبی در آن کشور کمک کرده است. تردیدی نیست که نهادهای ایرانی‌ای که توسط افراد غیر منتخب اداره می‌شوند، مسوول و پاسخ‌گو نیستند، در خارج از ایران عمل‌کرد‌های خودسرانه و نامشروع دارند و از سوی قدرت‌های بزرگ در فهرست‌های سیاه تروریستی قرار داده می‌شوند. اما این هم یک واقعیت است که برخی از نهادها در ایران انتخابی اند و شهروندان آن کشور در انتخابات‌ها شرکت می‌کنند.

در پاکستان هم همین طوری است. ارتش نهاد قدرت‌مند در پاکستان است و این نهاد بارها دموکراسی را در این کشور تعطیل کرده است. ولی با آن هم انتخابات در این کشور برگزار می‌شود، ‌احزاب سیاسی رقابت می‌کنند و حکومت‌های منتخب روی کار می‌آید و یکی از عواملی که ایالت‌های پاکستان و جمعیت ناهم‌گون آن کشور در صلح به سر می‌برند، ‌همین مشروعیت انتخاباتی و فضای آزاد برای رقابت سیاسی است. روشن است که برخی از گروه‌ها از سوی ارتش و استخبارات آن کشور از جریان اصلی سیاست بیرون کشیده می‌شوند، ولی باز هم احزاب سیاسی این کشور در رقابت‌های سیاسی شرکت می‌کنند و نوعی سیاست رقابتی را به نمایش می‌گذارند. هند که دموکراسی بزرگ دنیا است و عامل عمده‌ی موفقیت آن کشور، ‌همین دموکراسی است. رهبران استقلال هند تنها چیز با ارزشی که برای نسل‌ کنونی آن کشور به میراث گذاشتند، دموکراسی بود. همین دموکراسی است که هند را در مسیر موفقیت قرار داده است.

اگر ما در آینده یک دموکراسی نمایند‌گی نداشته باشیم و مشروعیت سیاسی از ناحیه‌ی دموکراسی و انتخابات نیاید، نه کشوری موفق خواهیم بود و نه از منازعه بیرون خواهیم شد. نسل کنونی سیاست افغانستان در گروه و جریانی که حضور دارد، تنها چیز باارزشی که می‌تواند از خودش به نسل‌های آینده به میراث بگذارد، همین دموکراسی و نهادی به نام انتخابات و مشروعیت انتخاباتی است. اگر دموکراسی نباشد، ‌صلحی در کار نیست و جنگ دایمی می‌شود. راه جلوگیری از جنگ دایمی، تعریف معیارهای مشروعیت سیاسی بر اساس معیارهای دموکراتیک است. باید به این اصل همه‌ی گروه‌ها گردن نهند که حکومتی مشروع است که منبعث از انتخابات و رأی مردم باشد. حکومتی که منبعث از رأی مردم نباشد، نه دوام می‌کند و نه برای کشور ثبات به ارمغان می‌آورد. این امر باید خط سرخ همه‌ی کسانی باشد که به نماینده‌گی از جمهوری مذاکره می‌کنند.