دسترخوان ملی، پس از پنج ماه تاخیر پهن شد.
وزارت احیا و انکشاف دهات روند توزیع کمک‌های این برنامه را از ننگرهار آغاز کرد. مسوولان این وزارت می‌گویند که روند توزیع بسته‌های مواد غذایی برای ۲۰۰ خانواده آغاز شده و قرار است این کمک‌ها تا سه ماه آینده برای همه خانواده‌های نیازمند در کشور توزیع شود. دلیل تاخیر در عملی کردن این طرح، مشکلات امنیتی، دور بودن برخی از ولایت‌ها و تکمیل نبودن فهرست نیازمندان خوانده شده است. هم‌زمان با آغاز روند اجرایی این طرح، اعضای مجلس نماینده‌گان معتقد اند که تطبیق برنامه دسترخوان ملی نمی‌تواند گره مشکلات مردم را باز کند؛ زیرا به باور آن‌ها، ممکن است افراد استفاده‌جو در این روند دخالت کنند و کمک‌ها به شکل شفاف به خانواده‌های نیازمند نرسد. حکومت اما می‌گوید که برنامه دسترخوان ملی از طریق شوراها تطبیق می‌شود و جامعه مدنی و مردم بر توزیع این کمک‌ها نظارت می‌کنند. قرار است با تطبیق این برنامه، به ارزش ۲۸۰ میلیون دالر مواد غذایی برای حدود پنج میلیون خانواده توزیع شود.
با وجود انتقادها در مورد برنامه «دسترخوان ملی» و مخالفت مجلس نماینده‌گان، حکومت روند توزیع کمک‌ها را روز سه‌شنبه، هژدهم قوس، آغاز کرد. این برنامه در بیست‌ونهم سرطان سال روان گشایش یافت، اما دلایلی از جمله ناامنی، دوری مناطق مورد نظر و تکمیل نبودن فهرست خانواده‌های نیازمند سبب شد که روند تطبیق آن با پنج ماه تاخیر شروع شود. فریدون آژند، سخنگوی وزارت احیا و انکشاف دهات، روز سه‌شنبه، هژدهم قوس، به روزنامه ۸صبح گفت که این روند به دلیل تکمیل نبودن فهرست خانواده‌های نیازمند با تاخیر روبه‌رو شده بود. او ناامنی و دور بودن برخی از ولایات را از دیگر دلایل تاخیر عنوان کرد. آقای آژند اما تصریح کرد که اکنون فهرست نیازمندان تکمیل شده و قرار است برای نزدیک به پنج میلیون خانواده مواد غذایی شامل آرد، برنج، روغن، لوبیا، نخود و صابون توزیع شود.
سخنگوی وزارت احیا و انکشاف دهات گفت که این وزارت اولین مرحله توزیع کمک‌ها را به کمک شهروندان روز سه‌شنبه از ننگرهار آغاز کرد و در آن برای ۲۰۰ خانواده بسته‌های کمکی مواد غذایی توزیع شد. او افزود که برای این شمار از خانواده‌ها، مواد غذایی خریداری شده و قرار است تا پایان روز چهارشنبه توزیع شود. آقای آژند دخالت مستقیم وزارت احیا و انکشاف دهات در روند توزیع کمک‌ها را رد کرد و گفت که این وزارت در قسمت خریداری و نظارت همکار است، زیرا توزیع کمک‌ها توسط شوراهای انکشافی و مردم صورت می‌گیرد. به گفته سخنگوی وزارت احیا و انکشاف دهات، در مرحله اول این برنامه بسته‌های مواد غذایی به ارزش ۸۶ میلیون دالر در ۱۲۳ ولسوالی و نزدیک به ۱۳هزار قریه توزیع می‌شود. به همین ترتیب او گفت که در مرحله دوم، تلاش می‌شود تا برنامه دسترخوان ملی در ۳۴ ولایت، ۲۳۵ ولسوالی و ۲۱ هزار و ۸۴۲ قریه تطبیق شود. در این جریان برای ۲٫۵ میلیون خانواده کمک‌های مواد غذایی توزیع می‌شود و ارزش آن ۱۵۸ میلیون دالر است. بر‌اساس معلومات وزارت احیا و انکشاف دهات، تلاش‌ها ادامه دارد که الی سه ماه آینده همه ولایت‌ها زیر پوشش این برنامه قرار گیرند و کمک‌ها برای تمامی خانواده‌های نیازمند توزیع شود.
اعضای مجلس نماینده‌گان اما با تطبیق برنامه دسترخوان ملی مخالف‌اند و توزیع مواد در چارچوب آن را «ناموثر» می‌خوانند. رقیه نایل، عضو مجلس نماینده‌گان، به روزنامه ۸صبح گفت که توزیع این کمک‌ها در شرایط کنونی «ناکام» است، زیرا هم‌زمان با آغاز برنامه دسترخوان ملی، در بیش‌تر مناطق فصل زمستان سر رسیده است. او افزود که با توجه به این مورد، ممکن است روند توزیع کمک‌ها تکمیل نشود و مواد غذایی به خانواده‌های نیازمند نرسد. بانو نایل تصریح کرد که در بیش‌تر ولایت‌ها جنگ جریان دارد و با توجه به کنترل طالبان بر برخی از ولسوالی‌ها، حکومت دسترسی لازم به آن مناطق ندارد. او گفت: «این پروژه با این شیوه ناکام است. اگر توسط شوراها هم توزیع شود، سبب حیف‌ومیل کمک‌ها می‌شود.» این عضو مجلس احتمال داد که حکومت مجبور شود برای توزیع کامل این کمک‌ها به گروه طالبان باج دهد. به باور او، در صورت اراده حکومت برای کمک به مردم، باید برنامه‌های عمرانی و توسعه‌ای در ولایت‌ها روی دست گرفته شود، زیرا افزون بر فراهم شدن زمینه اشتغال‌زایی برای شهروندان، مشکلات مردم در راستای کمبود برنامه‌های عمرانی به این شیوه حل می‌شود.
این عضو مجلس هم‌چنان می‌گوید که حکومت برای تمویل برنامه دسترخوان ملی، بودجه پروژه‌های توسعه‌ای را تنقیص کرده است. او گفت به رغم این‌‌که حکومت برای این کمک‌ها ۲۸۰ میلیون دالر بودجه اختصاص داده بود، اما ۳۳۵ میلیون دالر از بودجه پروژه‌ها تنقیص کرده که از این میان، سرنوشت ۵۵ میلیون دالر آن هنوز معلوم نیست. پیش‌تر حکومت در گزارشی به مجلس گفته بود که بودجه پروژه‌های برنامه ملی باغ‌داری و مالداری، ریفورم مصارف و عمل‌کرد مالی، پروژه احیا و انکشاف سیستم آبیاری در افغانستان، واحد پلان‌گذاری و ارتقای ظرفیت شرکت برشنا، توسعه و بهبود سیستم ترانسپورت شهری، پروژه اتصال سرک هندوکش-دوشی-بامیان، پروژه انکشاف شهری افغانستان، وجوه انکشافی برای مشارکت عامه و خصوصی، برنامه اصلاح کیفیت معارف در افغانستان، احداث ذخایر استراتژیک غله‌جات، سرمایه‌گذاری شهری، عصری‌سازی بانک‌های دولتی، سیستم اداری زمین‌های افغانستان، برنامه اشتغال‌زایی، پروژه تغییر و برنامه اولویت ملی توانمندسازی اقتصادی زنان را تنقیص و به برنامه دسترخوان ملی انتقال داده است.
حکومت اما در واکنش به تنقیص بودجه پروژه‌ها گفت که وجوه این پروژه‌ها «غیراختیاری» است. به گفته مسوولان حکومتی، ۱۵۵ میلیون دالر بودجه برنامه دسترخوان ملی سهم اداره انکشاف بین‌المللی و ۱۲۵ میلیون دالر دیگر از صندوق بازسازی افغانستان در نظر گرفته شده است. وزارت مالیه نیز تصریح کرده است که بودجه پروژه‌های تنقیص شده را در سال مالی جدید جبران می‌کند. اکنون اما مجلس در مورد این تعهد وزارت مالیه تردید دارد. میرافغان صافی، رییس کمیسیون مالی و بودجه مجلس نماینده‌گان، به ۸صبح گفت که هنوز چگونه‌گی گنجانیدن بودجه این پروژه‌ها در سند مالی سال ۱۴۰۰روشن نیست. او هرچند گفت که با توزیع این کمک‌ها مخالف نیست، اما تصریح کرد که حکومت بدون توجه به واکنش‌ها و مخالفت‌های مجلس نماینده‌گان، این برنامه را روی دست گرفته است.
گفتنی است که پس از شیوع ویروس کرونا و قرنطین شدن شهرها، شهروندان کشور با مشکلات اقتصادی زیادی مواجه شدند. حکومت برای حل این معضل، طرح توزیع گندم و نان خشک را روی دست گرفت، اما این کمک‌ها برای شهروندان موثر واقع نشد و بیش‌تر مردم از شیوه تطبیق و فساد در آن شکایت داشتند.
روند توزیع کمک‌ها در حالی شروع می‌شود که بارش برف و باران در برخی از نقاط کشور هم اکنون آغاز شده است.
