دختران باید به مکتب بروند

از زمان تسلط دوباره طالبان بر افغانستان تاکنون برخی نگرانی های شهروندان افغانستانی هنوز رفع نشده است: یکی از این نگرانی ها بازگشت دختران به تحصیل و زنان به کار می باشد. طالبان چندی پیش به مکاتب پسرانه اجازه بازگشایی دادند اما سرنوشت بازگشت دختران به تحصیل هنوز مشخص نیست. مقامات امارت اسلامی تاکید کرده اند تحصیل دختران در چارچوب شریعت باید سازماندهی شود.

روزنامه هشت صبح در مطلبی به این موضوع پرداخته است:

نزدیک به دو ماه است که دختران افغانستان از حق رفتن به مکتب محروم شده‌اند. طالبان در ۳۰ سال گذشته به گونه مستقیم و غیرمستقیم جلو تحصیل این قشر مهم جامعه را گرفته‌اند. در حال حاضر، آنان همانند بار قبل در دهه نود میلادی، به بهانه محدودیت‌های امنیتی و لوژستیکی در برابر تحصیل دختران مانع ایجاد کرده‌اند که از هیچ لحاظ و برای هیچ کسی  پذیرفتنی نیست.

با این که طالبان به گونه رسمی مخالفت‌شان را با آموزش دختران اعلام نکرده‌اند، اما در عمل نشان می‌دهند که به لحاظ اعتقادی و سیاسی با تحصیل دختران، به خصوص در مقاطع بالاتر از ثانویه، مشکل دارند. به گونه معمول طالبان سیاست‌های‌شان را با ارجاع به شریعت اسلامی توجیه می‌کنند، اما واقعیت این است که  در هیچ کشور اسلامی مکاتب به روی دختران بسته نیست. حتا در کشورهای خیلی محافظه‌کار خلیج فارس که زنان حقوق کم‌تری در مقایسه با دیگر کشورهای اسلامی چون اندونیزیا و پاکستان دارند، دختران می‌توانند تحصیلات خود را تا سطح دانشگاه ادامه بدهند. همین حالا مسوول پروژه اعزام سفینه فضایی امارات متحده عربی به دور مریخ، زن جوانی به نام ساره الامیری، وزیر علوم پیشرفته، رئیس سازمان فضایی و نایب‌ رئیس ماموریت مریخ امارات متحده عربی است که در کودکی رویای رفتن به فضا را داشت.

بدون شک، امنیت رکن اصلی آموزش سالم و پایدار در هر کشوری است، اما طالبان در شرایط حاضر نمی‌توانند به بهانه امنیت جلو تحصیل دختران را بگیرند. اگر شرایط امنیتی برای رفتن شاگردان پسر به مکتب فراهم است، پس دختران نیز مشکلی برای بازگشت به صنوف خود ندارند. طالبان همواره یکی از دست‌آوردهای خود را تامین امنیت در کشور اعلام می‌کنند، اما چرا وقتی پای تحصیل دختران به میان می آید، وضعیت امنیتی برای تحصیل دختران مساعد نیست؟ آنان حتا اجازه بازگشایی به مدارس کاملا دخترانه را هم نمی‌دهند که معلمان و پرسنل آن زن هستند.

طالبان که حکومت را پس از ۲۰ سال مبارزه مسلحانه به دست آورده‌اند و حالا می‌خواهند رابطه‌شان را با جهان عادی کنند، نمی‌توانند سیاست مبهم و تبعیض‌آمیز را در قبال آموزش دختران در پیش گیرند؛ زیرا، عادی‌سازی روابط و هم‌زیستی با جهان نیازمند پابندی به حداقل اصول شناخته شده بین‌المللی و حقوق اساسی انسانی، مانند حق تحصیل و کار برای زنان و دختران است که کسی نسبت به آن بی‌تفاوت مانده نمی‌تواند.

واقعیت این است که افغانستان و جهان با تحصیل دختران جای امن‌تر، مرفه‌تر و انسانی‌تر خواهد بود. همه گزارش‌های نهادهای معتبری چون یونیسف و بانک جهانی نشان می‌دهد که تحصیلات مکتبی و دانشگاهی نقش عمده را نه‌تنها در بهبود وضعیت زندگی دختران، بلکه جامعه‌شان نیز ایفا می‌کند. تحقیقات معتبر جهانی واضح می‌سازد که تحصیل دختران یکی از ابزارهای مهم فقرزدایی برای دولت‌های فقیری مانند افغانستان است و به آن‌ها کمک می‌کند که دارای نیروی کار مولد، خلاق، سالم و موثر باشند.

تجربه افغانستان نیز در ۲۰ سال گذشته نشان داده است که خانواده‌های پرجمعیت افغان با اتکا با کار و معاش مردان و زنان‌، از حالت فقر بیرون شده می‌تواند. در حالی‌که افغانستان به هیچ وجه چشم‌انداز فقر و کاهش عواید خانواده‌ها را انکار کرده نمی‌تواند، تصمیم طالبان برای جلوگیری از تحصیل و کار زنان و دختران بر رنج و مصایب افغان‌ها می‌افزاید؛ به خصوص فرزندان و وابسته‌گان زنان نان‌آور بیش‌تر از هر کسی بار طاقت‌فرسای فقر و محرومیت را به دوش می‌کشند.

شهرهای گرسنه، شهرهای امن برای افغانستان نیست و افغانستان گرسنه برای جهان جایی امن نیست. هیچ شهروند افغانستان و جهان، از جمله کشورهای اسلامی نمی‌تواند در برابر سیاست‌هایی که افغانستان و جهان را گرسنه‌تر و عقب‌مانده‌تر کند، بی‌تفاوت باقی بماند.

طالبان توقع دارند که دولت‌های‌ جهان به حرف‌های شان گوش داده و در این مقطع دشوار دست یاری را به سوی شان دراز کنند. آنان به این دلیل، حتا برای صحبت با امریکایی‌ها به دوحه رفتند. اگر طالبان خیلی مشتاق نمایش چهره عمل‌گرایانه از خود در نزد دولت‌های جهان، به خصوص غربی‌ها هستند، در عملکرد داخلی خود نیز از سیاست‌های غیرواقع‌بینانه و زیان‌بار پرهیز کنند. بستن مکاتب به روی دختران و ایجاد تاخیر در ادامه تحصیل آنان به هیچ وجه قابل توجیه نیست و بدون شک، تاثیرات ویران‌گر بر توسعه و رفاه افغانستان بر جای می‌گذارد. پیشرفت، سعادت و نیک‌نامی افغانستان منوط به دولت و شهروندان فعال، تحصیل‌کرده و خلاق است که متاسفانه سیاست تبعیض تحصیلی و کاری طالبان چنین فرصتی را از افغانستان برای همیشه می‌گیرد.