خلیلزاد در اولین مصاحبه پس از استعفایش: رهبر القاعده در افغانستان حضور دارد

زلمی خلیلزاد فرستاده ویژه پیشین آمریکا برای افغانستان در اولین مصاحبه خود با شبکه سی بی اس آمریکا از پیمان صلح با طالبان که خود از جانب آمریکا رهبری اش را بر عهده داشت قویا دفاع کرد و اما از سیاست فعلی دولت بایدن در قبال افغانستان انتقاد نیز کرد.

او گفت: «یکی از دلایلی که دولت را ترک کردم این بود که گفتمان ما (در رابطه با افغانستان) براساس واقعیت های افغانستان و رخدادهای جاری نبود.»

زلمی خلیلزاد گرچه مستقیما از جو بایدن رئیس جمهور آمریکا انتقاد نکرد، اما تصریح کرد که خروج سربازان آمریکایی که در پیمان دوحه در مورد آن توافق شده بود «مبتنی بر شرایط» بود نه «مبتنی بر تقویم».

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا همواره گفته است که دولت او پیمانی را از دولت قبلی آمریکا به ارث گرفته که او را مجبور می کرد یا سربازان را خارج سازد و یا سربازان بیشتری برای بدست آوردن اهرم فشار علیه طالبان اعزام کند.

او می گوید پیمان صلحی که دولت قبلی آمریکا امضا کرد مشخص کرده بود که سربازان آمریکایی باید طی مدت 14 ماه از تاریخ امضای پیمان از افغانستان خارج می شدند. (بایدن البته این مدت را به 18 ماه تغییر داد)

لازم به ذکر است که بسیاری ها از زلمی خلیلزاد انتقاد کرده اند که در جریان مذاکرات با طالبان امتیازات زیادی را برای این گروه به شمول این که او خود جانب داری از طالبان می کرده و ضمانت های لازم حقوق بشری را در نظر نگرفته، قائل شده است؛ و در واقع پیمان صلح آمریکا با طالبان چیزی جز سرپوش گذاشتن برای شکست جنگ آمریکا در افغانستان نبوده است.   

خلیلزاد اما در واکنش به این انتقادها گفت: «اجازه نمی دهم مردم مرا گمراه سازند. من کارهایم را انجام می دهم. در جریان مذاکرات با طالبان این خلیلزاد به تنهایی نبود که تصمیم می گرفت؛ نظامیان و استخبارات و دیگران هم در کنار من بودند.»

او افزود که مقامات مافوق در دولت آمریکا تصمیم گرفته بودند که از افغانستان خارج گردند زیرا آمریکا برنده جنگ نبود.

خلیلزاد گفت: «رئیس جمهور قبلی از من خواست که با طالبان درباره “نحوه خروج از افغانستان” مذاکره کنم و تعهداتی هم از طالبان برای مسایل مقابله با تروریسم بگیرم.»

او علاوه کرد: «و ما به آن هدف رسیدیم. ما خارج شدیم. جنگ طولانی ما به پایان رسید. مردمانی کمتری نسبت به گذشته هم اکنون در افغانستان می میرند.»

فرستاده ویژه پیشین آمریکا برای افغانستان درخصوص فرار اشرف غنی نیز گفت که اگر او کشور را به یک باره ترک نمی کرد، احتمال اینکه انتقال قدرت از طریق مذاکره صورت می گرفت وجود داشت.

اشرف غنی روز یکشنبه 24 اسد با هلی کوپتر به کشور همسایه ازبکستان رفت و از آنجا به امارات متحده عربی پناهنده شد.   

خلیلزاد گفت شب قبل از فرار اشرف غنی از کابل، او با طالبان توافق کرده بود که طی یک مذاکرات دو هفته ای زمینه ای برای تقسیم قدرت خلق گردد که اما اشرف غنی تصمیم دیگری گرفت و کشور را ترک کرد.

خلیلزاد در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه آیا این یک اشتباه دیپلماتیک از سوی مایک پمپئو وزیر خارجه پیشین و آنتونی بلینکن وزیر خارجه فعلی آمریکا بود که اشرف غنی را در طول ماه ها مذاکرات که منتهی به خروج برنامه ریزی شده سربازان از افغانستان شد همراهی نکردند، با احتیاط پاسخ داد: «قضاوت من این است که می توانستیم اشرف غنی را تحت فشار بیشتری قرار دهیم.»

خلیلزاد همچنین درخصوص نحوه خروج سربازان آمریکایی گفت: «نمی گویم که این یک خروج منظم بود. در عوض زشت و نهایی بود. شکی نیست که حتی می توانست بدتر از این هم باشد.»

وی همچنین در پاسخ به سوال دیگری در خصوص اینکه چرا آمریکا در پیمان صلح با طالبان، چهارچوبی را برای ملزم کردن طالبان برای مقابله با گروه های تروریستی مانند گروه داعش و القاعده تنظیم نکرده است، گفت: «اتفاقا این عنصر در پیمان صلح در نظر گرفته شده که همچنان محرمانه است.»

او گفت: «چندین توافق در این خصوص داریم که تعریف می کند آنها چگونه باید با تروریسم مقابله کنند که هنوز منتشر نشده است. ما آنها را برای آن توافقات پاسخگو می سازیم.»

اما چهارچوبی که خلیلزاد از آنها صحبت می کند بستگی به این داشت که طالبان بخشی از قدرت در افغانستان شوند و نه این که مانند الان کل قدرت را در اختیار داشته باشند. او امیدوار بود که دولت جدید که طالبان تنها بخشی از آن باشد به آمریکا اجازه دهد یک نیروی مبارزه علیه تروریسم در افغانستان مستقر کند.

در پاسخ به پرسشی که آیا طالبان قادر خواهند بود کشور را اداره کنند، خلیلزاد اذعان کرد طالبان از گروه های مختلفی شکل گرفته است که بعضا فرماندهان افراطی در صفوف آنها حضور دارند، اما طالبان باید راهی برای این موضوع پیدا کنند.

خلیلزاد در نامه استعفایش نوشته بود: «این فصل پایانی برای افغانستان نیست. حتی طالبان نیز خود را دولت موقت اعلام می کنند.»

زلمی خلیلزاد پیش تر به نشریه «فیس د نیشن» نیز گفته بود آمریکا ذخایر نقدی بانک مرکزی افغانستان را مسدود کرده است و اکنون نیز نباید آن را آزاد کند. «اقتصاد آنها سقوط می کند و در این سقوط جنگ داخلی شروع می گردد. بنابراین طالبان باید تصمیم دشواری بگیرند؛ و به نظرم این بحث را بین خود نیز دارند. به اعتقاد من بهترین راه این است که با در دست داشتن لیستی کامل از خواسته هایمان در قبال خواسته های آنها با آنها وارد تعامل شویم. باید نقشه راهی برای دو طرف سنجیده شود و قدم به قدم توافقات اجرایی گردد.»

لازم به ذکر است که برخی از فرماندهان و رهبران طالبان که پس از به قدرت رسیدن آنها در افغانستان پست های کلیدی گرفته اند همچنان از سوی آمریکا و سازمان ملل متحد به عنوان تروریست های بین المللی شناخته می شود؛ مانند سراج الدین حقانی سرپرست وزارت داخله طالبان که پولیس فدرال آمریکا تنها یک روز پس از معرفی او به عنوان وزیر داخله از سوی رهبری طالبان، جایزه منجر به دستگیری اش را از پنج میلیون دالر به 10 میلیون دالر افزایش داد.

خلیلزاد در این باره گفت: «قطع ارتباط حقانی با گروه القاعده باید یکی از پیش شرط های ما در گفتگو با آنها در قبال خواسته های آنان مانند آزاد شدن ذخایر نقدی بانک مرکزی افغانستان باشد.»

او همچنین در پاسخ به پرسشی درباره مکان اقامت «ایمن الظواهری» رهبر گروه تروریستی القاعده گفت: «گزارش هایی که من دارم حاکی از آن است که ایمن  الظواهری در افغانستان و یا مناطق مجاور ان اقامت دارد. اما آن دسته از افراد طالبان که با آنها ارتباط داشته ام از مکان ایمن الظواهری اطلاعی ندارند.»

خلیلزاد افزود: «ما متقاعد شده ایم که طالبان به گروه القاعده اجازه نخواهد داد علیه آمریکا فعالیت و برنامه ریزی کند. اما بسیاری از افراد القاعده با جامعه افغانی از زمان تهاجم شوروی ادغام شده اند.»

وی علاوه کرد: «بعضی از آنها با افغان ها ازدواج کرده اند و فرزند و نواسه دارند. بهرحال، طالبان باید بیشتر از این انجام دهند. باید آنها را تحت فشار قرار دهیم تا فعالیت بیشتری علیه مسئله تروریسم انجام دهند.»

این در حالیست که مقام های ارشد نظامی و استخباراتی آمریکا چندی پیش در جلسه پاسخگویی به اعضای کنگره این کشور گفته بودند که گروه القاعده طی 12 الی 36 ماه دیگر خود را در افغانستان بازسازی می کنند.

اما خلیلزاد گفت: «به نظرم بار سنگینی از روی دوش آمریکا برداشته شد. آمریکایی ها باید خوشحال باشند؛ نه بخاطر اتفاقاتی که در روزهای آخر رخ داد، بخاطر آنها ما هم ناراحت هستیم؛ اما جنگ افغانستان بالاخره برای آمریکا تمام شد.»