حملات طالبان در روزهای آتش بس چه معنایی دارد؟
روزهای خشونتبار پیش از عید درافغانستان از مردم قربانیهای زیادی گرفت. پس از امضای توافقنامه امریکا و طالبان در دوحه نهتنها آتشبس برقرار نشد، بلکه در سه ماه گذشته خشونتها افزایش قابل ملاحظه داشته است. حتا چرخه خشونت اتفاقی را رقم زد که در تاریخ چندین ساله جنگ افغانستان بیپیشینه بود. حمله بر شفاخانه داکتران بدون مرز که قربانیان آن همه زنان و کودکان بودند. کودکانی که تازه چشم به جهان گشوده بودند، بهصورت مستقیم هدف گلوله قرار گرفتند. پیش از این تصور میشد این نوع رفتار خشونت آمیز فقط در تاریخ قابل ردیابی است. طالبان دست داشتن در این حمله را رد کردند. اما شکی وجود ندارد که مسئول غیرمستقیم هر نوع خشونت در افغانستان گروه طالبان است. این گروه سالهاست که بیشتر خشونت را فراهم کرده است.
یک هفته است که دوباره آرامش نسبی بر قرار شده است. طالبان در سه روز عید در برقراری یک آتشبس پیش قدم شدند. آتشبس برای یک هفته دیگر بهصورت اعلامنشده هنوز ادامه دارد. دو طرف پذیرفتهاند که بر مواضع یکدیگر حمله نکنند. هرچند طالبان روز جمعه بر یک پاسگاه نیروهای امنیتی در ولایت پکتیا حمله کردند که از نیروهای امنیتی افغانستان 14 تن قربانی گرفتند. اما در مقایسه با گذشته گراف خشونتها به شدت کاهش یافته است.
از روزی که آتشبس برقرارشده، چرخ صلح شتاب بیشتری گرفته است. حکومت افغانستان روند رهایی زندانیان طالب را شدت بخشیده و طالبان نیز درچند نوبت زندانیان مربوط به حکومت افغانستان را از بند رها کردهاند. دوباره هیأت تخنیکی گروه طالبان برای شناسایی زندانیان طالب به کابل آمده است. بهنظر میرسد که اعتماد میان حکومت افغانستان و طالبان در حال بهبود است و روند صلح از یک وضعیت آشفته و سردرگم بیرون شده است. طالبان با اعلام آتشبس سهروزه در روزهای عید و تمدید غیررسمی یک هفتهای آتشبس بار دیگر خوشبینیهایی را نسبت به رسیدن به صلح وتغییر از یک گروه خودسر نظامی که جز خشونت چیزی دیگری را نمیشناخت، بهعنوان یک بازیگر مسئول در روند صلح بیشتر کرده است. طالبان باید درک کنند که آتشبس در افغانستان تبدیل به یک مطالبه عمومی شده است. بنابراین، همه طرفها باید برای بهبود اعتماد در روند صلح و آغاز مذاکرات بینالافغانی تلاش کنند.
نیاز است که همچنان آتشبس ولو بهصورت غیر رسمی ادامه پیدا کند. گروه طالبان نباید دوباره به خشونت روی آورند. همچنان حملات پراکنده جنگجویان بر مواضع نیروهای امنیتی باید متوقف شود. توقف حملات طالبان میتواند این پیام سیاسی را داشته باشد که اینگروه اراده واقعی برای صلح وهمچنان توانایی برقراری آتشبس را دارد. از نگرانیهای اصلی این است که رهبری طالبان برجنگجویان خود کنترل ندارد و میان شاخهی نظامی و سیاسی طالبان اختلاف نظر وجود دارد. وگرنه منطق ندارد که در روزهایی که آتشبس بر قرار است نیروهای امنیتی با حمله جنگجویان طالب کشته شوند.
اطلاعات روز در مطلبی می نویسد شهروندان افغانستان انتظار دارند که برقراری آتشبس همچنان ادامه یابد و دولت افغانستان و طالبان به آتشبس دایمی برسند. برای اولینبار طالبان در برقراری یک آتشبس کوتاهمدت پیشگام شدند برای یک هفته دیگر، بهصورت غیررسمی آتشبس کردهاند. از دید بسیاری این میتواند یک نشانه از تغییر در نگاه طالبان و حسن نیت این گروه در روند صلح تعبیر شود. وقت آن رسیده است که طالبان بازیگر مسئول در روند صلح شوند. طالبان باید نشان دهند که از یک گروه نظامی خودسر به یک نیروی سیاسی دارای برنامه و طرح برای سهیمشدن در قدرت ارتقا کردهاند. اصرار طالبان به ادامه خشونتورزی از دو حال خارج نیست؛ یا این گروه توان برقراری آتشبس را ندارند و همچنان یک گروه شورشی است یا هم کشتن غیرنظامیان و خشونتورزی برای طالبان یک هدف برای رسیدن به خواستههای سیاسی است.