پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان و احیای امارت اسلامی، این گروه با یک مشکل مشابه که قبلا تجربه کرده بودند، مواجه شد. طالبان مانند دوره اول حکومت بر افغانستان با چالش مشروعیت و رسمیت روبرو شد.
جامعه بین الملل به رسمیت شناختن طالبان را به عمل به تعهدات از سوی این گروه مشروط نمود: طالبان در توافق نامه صلحی که در زمان ریاست جمهوری ترامپ با امریکا امضا کرد متعهد شد به حقوق زنان، حقوق بشر و اقلیت های مذهبی متعهد باشد و در این راستا اصلاحاتی را انجام دهد.
با اعلام کابینه سرپرست از سوی امارت اسلامی تمام رویاهای به وجود آمده برای تشکیل یک حکومت همه شمول از سوی طالبان به یأس مبدل شد. به باور بسیاری از کارشناسان کابینه اعلام شده از سوی طالبان یک طرفه است و در آن سهمی به دیگر اقوام افغانستان در حکومت داده نشده است.
مقامات طالبان اما در دفاع از این کابینه کشورهای دیگر را به تزریق مهره های خود در امارت اسلامی متهم می کنند. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی تازه منصوب شده امارت اسلامی طالبان، به تازگی گفته است حکومت طالبان همه شمول است و این گروه نمی تواند به بهانه حکومت همه شمول چهره های وابسته به دیگر کشورها را در کابینه تزریق کند.
درچنین شرایطی باید گفت که دو قطب در برخورد با امارت اسلامی طالبان شکل گرفته است: یک طرف کشورهای همسایه و منطقه به شمول روسیه، ایران، پاکستان و چین هست و در طرف دیگر جامعه جهانی به شمول غرب و امریکا قرار دارد.
کشورهای همسایه افغانستان به نظر می رسد در یک هماهنگی و لطف پشت پرده امارت اسلامی را در دل پذیرفته اند و دیری نخواهد گذشت که به رسمیت شناختن امارت اسلامی را به طور علنی اعلام کنند.
نشست روسیه، نشست تهران، نشست اسلام آباد و مذاکرات مقامات چینی با طالبان در دوحه قطر همه و همه در همین راستا قابل توجیه است: پاکستان اولین نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان را برگزار کرد، روسیه دور سوم فرمت مسکو را راه اندازی نمود، ایران فردا نشست دوم وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان را برگزار می کند و وزیر امور خارجه چین در دوحه قطر با ملا برادر و وزیر امور خارجه امارت اسلامی طالبان دیدار نمود.
نتیجه فرمت مسکو اعلام پوتینی مبنی بر خروج سران طالبان از لیست سیاه بود، پاکستان هم در نشست اول همسایگان افغانستان وضعیت افغانستان را بحرانی توصیف کرد و خواهان کمک کشورهای منطقه و جهان به مردم افغانستان شد، در نشست تهران هم به احتمال زیاد ایران وعده های همکاری به طالبان خواهد داد و بالاخره اینکه در دیدار مقامات چینی با هیات طالبان در قطر پکن وعده کمک مالی به امارت اسلامی را داد.
اینکه کشورهایی مثل چین و پاکستان غم و قصه افغانستان را می خورد و از جامعه جهانی می خواهد برای جلوگیری از بحران انسانی، استقرار صلح و امنیت و رفاه مردم افغانستان به افغانستان کمک کند، در حقیقت تلاش برای تقویت امارت اسلامی طالبان است نه غمخواری ملت افغانستان!
امارت اسلامی به حمایت مالی و تایید منطقه ای و بین المللی نیاز دارد تا بتواند خود را تثبیت کند.
در چنین فضایی اگر کشورهای منطقه و همسایگان افغانستان بدون پیش شرط که تشکیل دولت همه شمول از سوی طالبان یکی از آنهاست، امارت اسلامی را به رسمیت بشناسد، افغانستان برای همیشه به یک قهقرا و حکومت تک قومی فرو خواهد رفت. کشوری که در آن اقلیت های مذهبی، فعالین مدنی، اصحاب رسانه ها، زنان، حقوق بشر وضعیت ناهنجاری خواهد داشت. بدتر از همه اینکه فضایی برای اعتراض به عدم رعایت این موازین ملی و بین المللی از سوی مردم وجود نخواهد داشت.
از سویی دیگر از جامعه بین الملل هم از رویه کشورهای همسایه و منطقه افغانستان پیروی کند و بدون فشار بر امارت اسلامی برای انجام اصلاحات در کابینه خود و عمل به تعهدات سپرده شده حکومت طالبان را به رسمیت بشناسد، آنگاه تمام امیدها به افغانستان مرفه، آزاد و آباد و مستقل برای اگر نگوییم همیشه که مدت طولانی نقش بر آب خواهد شد.
به هر صورت باید منتظر بود و دید کدام قطب موفق می شود دیگری را قناعت دهد: کشورهای همسایه جامعه جهانی را به قبول کردن طالبان بدون تاکید بر پیش شرط ها متقاعد می کند یا اینکه جامعه بین الملل رأی حامیان منطقه ای طالبان را خواهد زد!
حفیظ الله رجبی
