نوروز یکی از جشن های کهن افغانستان است و مردم در استقبال از بهار و سال نو و رهایی از سرمای و سیاهی زمستان این رویداد را با برپایی مراسمات مختلف گرامی می دارند، بهار که سرآغاز شادابی و طراوت و رویش دوباره طبیعت و نقطه تحول و دگرگونی در روح و روان آدمی ست در فرهنگ مردم افغانستان ارزش ملی و سنتی دارد.
مردم افغانستان از روزها قبل از فرار رسیدن بهار و نوروز خود را برای جشن سال نو آماده می کنند و در نقاط مختلف کشور جشن های متعددی با نام های مختلف برگزار می شود. «جشن گل سرخ در مزار شریف، جشن گل نارنج در ننگرهار، جشن گل بادام در دایکندی، جشن شکوفه انگور در هرات، گل زرد در کاپیسا، گل انار در قندهار، گل ارغوان در پروان و گل کچالو در بامیان» نمونه هایی از جشن های نوروز در سراسر افغانستان است.
باشکوه ترین و بارزترین جشن های نوروزی اما جشن گل سرخ در ولایت بلخ و شهر مزار شریف قدمگاه حضرت علی(ع) می باشد که طی آن هزاران نفر از سراسر افغانستان گردهم می آیند؛ در جشن گل سرخ که در اولین روز سال نو در مزار شریف برگزار می شود یک بیرق خاص بر گنبد روضه سخی نصب می گردد و در کنار آن مراسم جهنده بالا برگزار می شود.
در این مراسم اعضای فامیل در کنار یکدیگر بهار را آغاز می کنند؛ خانواده ها برای این روز غذهای خاصی پخت می کنند و اغلب غذا را بیرون از خانه در کنار یکدیگر صرف می نمایند. از مهمترین این غذاها می توان به سالاد هفت میوه شامل هفت نوع میوه می شود و سمنک نوعی غذای شیرین که از جوانه گندم تهیه می گردد اشاره کرد.
نوروز در ماه مارچ سال 2010 میلادی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل به طور رسمی به عنوان یک جشنواره در تقویم جهانی ثبت شد.
نکته قابل ملاحظه اما دیدگاه های متفاوت علمای اسلام در مورد نوروز و جشن های نوروزی می باشد.
کابل تایمز طی مطلبی در مورد نوروز و شریعت اسلامی می نویسد عده یی از علمای اسلامی معتقدند نوروز و جشن نوروزی به عنوان یک عید که ریشه در اسلام ندارد، حرام است؛ همین علما اما معتقدند اگر جشن های نوروزی در چارچوب شریعت اسلامی برگزار گردد مانعی ندارد. به اعتقاد این دسته از علما خوشحالی و جشن مردم در نوروز می بایست اسلامی باشد.
عده یی دیگر از علمای اسلامی اما نوروز و جشن های نوروزی را به هر شکل ممکن که برگزار شود حرام می دانند.
دسته یی دیگر از علما در عین حال می گویند براساس جنتری شمسی ماه حمل شروع سال تازه می باشد و تقویم شمسی از نظر اسلام مانعی ندارد. حتی در روایات اسلامی آمده است که حضرت محمد(ص) هنگام مشاهده ماه نو برای برکت و فرخندگی آن دعا می کردند. این دسته از علما با استناد به برخی روایات در متون اسلامی دعای خیر در سال تازه را در تناقض با اسلامی نمی بینند.
به هر صورت آنچه در نوروز پیشرو حائز اهمیت است نوع برخورد یا تعامل رسم و رسومات سنتی و ملی افغان ها با شریعت اسلامی ست و در این میان نظر علمای اسلامی می تواند نقش کلیدی بازی کند. اینکه کدام یک از سه نظر مطرح شده توسط علما قرار است از سوی امارت اسلامی طالبان که اینک یک بار دیگر بر افغانستان مسلط شده اند مرجع تصمیم گیری در مورد نوروز قرار گیرد را باید نشست و دید.
طالبان اگر به روال دور اول امارت اسلامی خود اعلام کنند که نوروز خلاف شریعت اسلامی ست،آنگاه تکلیف رسم و رسومات فرهنگی و سنتی از جمله نوروز در افغانستان چه خواهد شد؟
از سویی هم بیشتر مولوی هایی که اکنون در قالب امارت اسلامی بر افغانستان حاکم شده اند در مدارس دینی حقانیه پاکستان درس خوانده اند و این علما اغلب دیدگاه هایی تندروانه نسبت به جشن های نوروزی دارند.
نویسنده: روسله یاسینزی عثمانی
