امریکا با فرار خود از افغانستان، تنها پیروزی پاکستان را سرعت می بخشد

انتخابات ریاست جمهوری امریکا در حالی با اماواگرهای تقلب انتخاباتی و پیروزی احتمالی و شکست ترامپ همراه شده که ایالات متحده امریکا یک نکته اساسی در مورد افغانستان را این روزها به دست فراموشی سپرده است. «توافق نامه صلح امریکا با طالبان» به همان میزان که به یک مساله کم اهمیت برای سیاستمداران امریکا بدل شده به همان اندازه برای حکومت افغانستان و مردم این کشور به یک موضوع حیاتی و سرنوشت ساز مبدل گشته است.

افغان ها منظر نتیجه توافق نامه صلح امریکا با طالبان و مذاکرات بین الافغانی در دوحه می باشند. اگرچه براساس برخی پیش بینی ها دونالد ترامپ با امضای توافق نامه صلح با طالبان دنبال کسب آراء بیشتر بود و اینک که خود را در لبه تیغ شکست می بیند طبیعی ست که اهمیتی به این توافق نامه ندهد و حکومت افغانستان و مردم این کشور را در یک ابهام کشنده قرار دهد.

برخی پیش بینی ها می گوید چه ترامپ برنده شود و چه شکست بخورد دیگر مثل قبل از انتخابات نگاه جدی به توافق صلح امریکا با طالبان نخواهد داشت و از سویی هم پیروزی بایدن صلح افغانستان را تسریع نخواهد کرد.

بایدن توافق نامه صلح امریکا با طالبان را کنار بگذارد

رسانه «دی دیپلمات» طی مطلبی در سیزده نوامبر در مورد توافق نامه صلح امریکا با طالبان خطاب به دولت احتمالی بایدن می نویسد:«دولت بایدن بهتر است توافق نامه صلح امریکا با طالبان را کنار بگذارد.»

مطلب ادامه می دهد:«توافق نامه صلح امریکا با طالبان از همان ابتدا با پاشنه آشیل های زیادی همراه بود که یکی از آنها نادیده گرفتن نقش پاکستان در افغانستان است و اشتباه حیاتی دیگر ایالات متحده امریکا و حکومت افغانستان در ادامه تلاش برای گنجاندن پاکستان در مذاکرات صلح بود چون این کشور همواره تلاش کرده افغانستان را به یک کشور تابع خود تبدیل نماید. دولت ترامپ از عملکرد پاکستان در سال 2009 درس عبرت نگرفت، زمانیکه اسلام آباد با تمرکز همیشگی روی منافع خود مذاکرات صلحی که دولت اوباما با طالبان آغاز کرده بود را به چالش کشید.»

با صلح و بی صلح پاکستان برنده است!

به اعتقاد نویسنده مطلب دیدگاه پاکستان در مورد افغانستان بسیار ساده است: اگر مذاکرات صلح ناکام بماند، پاکستان برنده می شود چون می تواند از طریق طالبان تاثیر خود در افغانستان را ادامه دهد و اگر مذاکرات صلح موفق شود، طالبان در قدرت سیاسی با دولت نه چندان قوی کابل سهیم می شوند و در این صورت بازهم پاکستان برنده است زیرا نفوذ این کشور در افغانستان گسترش خواهد یافت. افغانستان تحت سلطه پاکستان بدون شک مکانی مناسب و پناهگاه امنی برای جنبش های اسلامی تندرو نظیر القاعده و داعش خواهد بود و از خاک افغانستان تهدیداتی متوجه امریکا و اروپا خواهد شد.

خروج امریکا از افغانستان، ایده آل برای پاکستان

در ادامه مطلب می خوانیم اگر امریکا نیروهایش را به طور کامل از افغانستان خارج کند، نمی تواند اهرم های فشار لازم برای جلوگیری از این اتفاق را در اختیار داشته باشد و همچنین بازگشت خود به افغانستان را دشوار خواهد ساخت چون پاکستان مسیر اکمالاتی خود را باز نخواهد کرد و روسیه هم دیگر گزینه مناسب نخواهد بود.

مطلب ادامه می دهد مالیات دهندگان امریکایی از جنگ طولانی در افغانستان خسته شده اند چون هزینه های مالی هنگفت و سربازان امریکایی زیادی در این جنگ از دست رفته است و دولت جو بایدن باید توافق نامه صلح شکست خورده امریکا با طالبان و مذاکرات بین الافغانی را کنار بگذارد. صلح با طالبان نتیجه مطلوبی برای امریکا در پی نخواهد داشت و اوضاع موجود هم چندان امیدوار کننده نیست. افغانستان تحت سلطه پاکستان یا افغانستان بدون حمایت  امریکا بدون شک بسیار بدتر خواهد بود.

عمق استراتژیک پاکستان در افغانستان

در بخش دیگری از مطلب فوق آمده است:«پاکستان از دهه 1960 میلادی تاکنون دیدگاه عمق استراتژیک خود در افغانستان را دنبال کرده است، دیدگاهی که از اصول نظامی جنرال های پاکستانی نشأت گرفته ریشه های آن نه به افغانستان که به هند بر می گردد.  ارتش پاکستان بعد از از دست دادن بال شرقی خود یعنی بنگلادش امروزی مجبور شد استراتژی خود نسبت به هند را تغییر بدهد و در این راستا افغانستان برای پاکستان به منطقه ای تبدیل شد که نیروهای نظامی خود را بتواند خارج کرده دوباره سازماندهی نماید و ضد حملاتی را برنامه ریزی کند. پیاده کردن این استراتژی مستلزم داشتن یک دولت دوست در افغانستان می باشد، دولتی که در صورت جنگ بین پاکستان و هند، خاک خود را در اختیار پاکستان قرار دهد.»

استفاده ابزاری پاکستان از طالبان

مطلب ادامه می دهد با پیروزی جهاد و مجاهدین  علیه اتحاد جماهیر شوروی سابق، ارتش پاکستان توانست از مجاهدین علیه هند در جامو وکشمیر تحت کنترل هند استفاده کند. هدف پاکستان از این اقدام سخت کردن حاکمیت هند در این منطقه، جلوگیری از اعزام نیروهای هندی برای مبارزه با شورشیان بومی و کاهش ظرفیت هند در رقابت دیرینه میان اسلام آباد و دهلی نو بود. این برنامه ها در دهه 1988 تطبیق شد و برای اینکه نقش پاکستان پوشیده بماند شورشیان در افغانستان آموزش دیدند. این برنامه ها می طلبید که یک حکومت دوست یا حکومتی که توان مقابله با پاکستان را نداشته باشد در افغانستان در قدرت باشد.

از سویی افغانستان همواره پشتون های پاکستان را بخشی از پشتون های خود می داند. در زمان ریاست جمهوری محمد ضیاءالحق پاکستان تلاش کرد شهروندان پشتون ساکن در ایالت خیبرپشتونخوا را کنترل نماید و سیاست های اسلامی سازی خود را تطبیق کند. همچنین پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و تشکیل کشورهای مستقل آسیای مرکزی افغانستان به دروازه دسترسی به بازراهای انرژی آسیای مرکزی تبدیل شد. سقوط دولت کمونیست و آغاز جنگ های داخلی در افغانستان این جاه طلبی های سیاسی و اقتصادی را از بین برد. با ظهور طالبان در قندهار اما این گروه به بهترین معالمه طالبان تبدیل شد. پاکستان در حالیکه موضوع خط دیورند همچنان حل نشده باقی مانده بود با استفاده ابزاری از طالبان سیاست عمق استراتژیک خود را روی دست گرفت.

پاکستان و افغانستان پس از یازده سپتامبر 2001

به اعتقاد نویسنده مطلب پس از حادثه یازده سپتامبر، پاکستان تحت فشارهای بین المللی قرار گرفت تا ارتباط خود با طالبان در افغانستان را قطع کرده از دولت افغانستان حمایت کند. طالبان در این شرایط مناطق قبایلی مرزی را به پناهگاه امن هزاران جنگجوی طالب تبدیل کرد. سازمان استخبارات پاکستان (آی اس آی) پشت حملات تروریستی در داخل افغانستان به ویژه حمله به منافع هند در افغانستان قرار گرفت.

از دید پاکستان، دولت افغانستان مادامیکه حمایت های بین المللی کمی داشته باشد، شانس زیادی برای بقا نخواهد یافت و حضور روز افزون هند در افغانستان سبب خواهد شد این کشور ارتباط خود با طالبان را همچنان حفظ نماید.

اگرچه اصول عمق استراتژیک پاکستان در افغانستان براساس مقتضیات زمان تغییر می کند اما آنچه مسلم است طالبان هنوز ابزار پاکستان برای پیاده کردن اهداف این کشور در افغانستان می باشد.

در بخش پایانی مطلب می خوانیم:«پاکستان هنوز افغانستان را زمین بازی و تداوم جنگ خود با هند می پندارد و گنجاندن این کشور در مذاکرات صلح حکومت افغانستان با طالبان با محوریت امریکا یک اشتباه مرگبار است.»

به هر حال در صورت عدم حصول پیروزی یا صلح در افغانستان، حضور نیروهای امریکایی در افغانستان نتایج بهتری برای منافع و امنیت امریکا به دنبال خواهد داشت.