اسرائیل و هند: ازدواجی که در بهشت صورت گرفت؟

او که در تهران پایتخت ایران سخن می زد، هشدار داد: “محور تازه شکل گرفته میان آمریکا، اسرائیل و هند تهدید بزرگی برای دنیای اسلام است.”

اما اگر آقای ربانی کمی بیشتر صریح سخن می زد، او عربستان سعودی را نیز در این اتحاد شامل می کرد. عربستان سعودی با گفتار و کردارش نشان می دهد در حالی که از ایده تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی طرفداری می کند، در عین حال به آرامی در حال حمایت از اسرائیل نیز است.

اما پس از اینکه این کشور فشارهای خود را بر محمود عباس رئیس جمهور فلسطین مبنی بر قبول انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به اورشلیم آورد، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به وضوح به ما نشان داد که حس همذات پنداری او در کجا و برای چه کسی خوابیده است.

هند کشوری است که سال ها با اسرائیل روابط تجاری و مناسبات دیپلوماتیک دارد. هزاران توریست اسرائیلی سالانه برای تفریح وارد هند می گردند.

همچنین، اسرائیل در حال حاضر سومین بزگترین تامین کننده سلاح هند پس از آمریکا و روسیه است. این در حالیست که دولت های پیشین هند با در نظر داشت احساسات طرفدار فلسطینی در این کشور همواره سعی داشت که این مناسبات را محدود نگاه کند.

اما با توجه به استقبال گرم از نتانیاهو و کمتر دیده شدن تظاهرات ضد اسرائیلی در این کشور، به نظر می رسد که افکار عمومی هند تغییر عمده ای کرده است.

البته ناگفته نماند دو کشور یکپارچگی متقارنی در منافع نسبت به هم دارند. اسرائیل تولید کننده و صادرکننده بزرگی در عرصه سیستم های نظامی پیشرفته است. صادرات سال گذشته این کشور به مرز 6.5 میلیارد دالر رسید.

نتانیاهو در سفر اخیرش به هند موفق شد تا قرارداد فروش موشک های ضد تانک به ارزش تقریبی 500 میلیون دالر را با هند احیا کند. این قرارداد تا پیش از سفر نتانیاهو به این کشور در حالت تعلیق قرار داشت، زیرا هند به فکر توسعه و ساخت موشکی بومی خود بود. همچنین تجربه و دانش اسرائیل در توسعه صنعت زراعت در مناطق خشک بسیار با شرایط هند سازگار است. اسرائیل همچنین به هند پیشنهاد داده است تا نیروهای امنیتی این کشور را در عملیات ضد تروریستی آموزش بدهد.

در حالیکه دلایل هند برای پیوستن به محوری که رضا ربانی از آن یاد کرده کاملا آشکار است، به نظر می رسد که عربستان سعودی هم با اظهار لطف به تل آویو در تلاش برای کسب رضایت واشنگتن می باشد.

زمانی که باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین آمریکا موضعی همسان برای خود در قبال ایران گرفته بود، به شدت خشم خانواده سعودی را برانگیخته بود. دونالد ترامپ رئیس جمهوری فعلی آمریکا اما که در تلاش برای خنثی سازی سیاست های اوباما است، موضعی افراطی اتخاذ کرده تا توافقنامه هسته ای که میان شش قدرت جهانی و ایران پس از مشقت های بسیار به امضا رسیده را ملغی اعلام کند. این تلاش ترامپ موسیقی دل نشینی برای گوش های اسرائیل و عربستان سعودی بوده که همواره در تلاشند واشنگتن را علیه تهران بشورانند.

آن دسته از پاکستانی ها هم که در زمان توییت های ضد پاکستانی ترامپ خود را دل داری می دادند که روابط ما با چین و عربستان سعودی محافظ ما هستند، بهتر است که از سرهایشان را از زیر برف بیرون آورند.

سیاست های آشکارانه عربستان سعودی در طرفداری از اسرائیل و آمریکا، این کشور را به هند بیشتر نزدیک می کند. هر پیروزی برای هند در میدان نبرد در واقع یک باخت برای پاکستان است؛ البته و برعکس.

از سوی دیگر گرچه چین به دنبال خنثی سازی هند است و از پاکستان حمایت می کند، اما این بدان معنی نیست که به پاکستان چک سفید می دهد. چین خود را درگیری منازعات پاکستان و هند نمی کند.

یکی از عملکردهای دیپلماسی این است که از اتحاد قدرت های متخاصم جلوگیری بعمل آید و در عین حال برای تقویت امنیت خود وارد یک اتحاد دفاعی گردید. با این توصیف، می توان گفت که پاکستان در این زمینه ناکام بوده است.

یک دلیل برای این ناکامی می تواند این باشد که کشور هند هم اکنون سوای از اینکه نقش کلانی در اقتصاد جهانی ایفا می کند، بلکه تمام دنیا به این کشور به دیده یک قدرت نوظهور می نگرد. در مقابل پاکستان است که به طور فزاینده ای به عنوان یکی از کشورهای صادر کننده تروریست و افراط گرایی در حال شهرت است. برای مثال، آزادی حافظ سعید که گفته می شود معمار اصلی حمله تروریستی به بمبئی هند در سال 2008 است، نشان از نقش دو گانه پاکستان می دهد.

چین هم به دلیل ناتوانی و عدم اراده پاکستان برای تامین امنیت مهندسان و کارگران چینی که در پروژه های اقتصادی این کشور در پاکستان کار می کنند، بسیار ناراحت است. پکن بارها به مقامات پاکستانی توصیه کرده است تا ثبات سیاسی خود را باز یابند، عدم ثباتی که می تواند منجر به لغو پروژه کلان «دهلیز اقتصادی چین و پاکستان» گردد.

به وضوح دیده می شود که دوستی برای تمام فصول پاکستان بخاطر عدم عملکرد سیاسی شریکش در حالت هشدار بسر می برد.

عرفان حسین/پاکستان