اروپا و کابل تصمیم به ساخت ترمینالی جداگانه در فرودگاه کابل برای مهاجران بازگشتی گرفته اند

این توافقنامه از مدت ها پیش توسط اتحادیه اروپا آماده شده بوده و سران آن در نظر داشتند تا این توافقنامه را در کنفرانس بروکسل و یا پیش از آن به افغانستان پیشنهاد کنند.

گفته می شود سران اتحادیه اروپا به افغانستان فشار آورده اند که این توافقنامه را بپذیرد، در غیر این صورت با کاهش چشمگیر کمک های اروپایی ها مواجه خواهد شد.

این توافقنامه روز گذشته (یکشنبه) به امضا رسیده است، و براساس این توافقنامه، افغانستان موظف است هر مهاجر افغانی که درخواست پناهندگی اش قبول نمی شود و یا حاضر نیست به طور داوطلبانه بازگردد را بپذیرد.

این تازه ترین اقدام اتحادیه اروپا برای کم کردن فشار هزاران مهاجری است که از سال گذشته وارد این قاره شده اند. مهاجران افغان پس از سوریه بیشترین تعداد مهاجر را دارد.

در توافقنامه آمده است که حداکثر 50 مهاجر افغان که درخواست پناهندگی شان پذیرفته نشده با هر پرواز چارتر در شش ماهه اول توافقنامه به کابل بازگردانده می شوند. اما در این توافقنامه هیچ محدودیتی برای تعداد پروازهای روزانه ذکر نشده است، این بدین معناست که در یک روز ممکن است دو و یا چند پرواز چارتر به کابل برای بازگردان مهاجران صورت پذیرد.

همچنین براساس این توافقنامه، طرفین موافقت کرده اند که بررسی کنند آیا ساخت ترمینالی جدید در فرودگاه کابل مخصوص مهاجران بازگشتی نیاز است و یا خیر.

این توافقنامه همچنین راه را برای اتحادیه اروپا برای بازگرداندن زنان و کودکان بدون همراه نیز هموار می کند. اما در این خصوص توافقنامه ذکر کرده است که “تدابیری لازم در نظر گرفته می شود تا افراد آسیب پذیر (زنان و کودکان) به اندازه کافی حمایت و مراقبت طی کل پروسه عودت داشته باشند.”

گاردین نوشته است که سید حسین عالمی بلخی وزیر امور مهاجرین حاضر به امضای این توافقنامه نشده است و این وظیفه را به معاون خودش واگذار کرد، تا او این توافقنامه را با اتحادیه اروپا به امضا برساند.

درآمد ناخالص داخلی افغانستان چیزی در حدود 10 فیصد است، و به شدت به کمک های خارجی ها وابسته می باشد. ظاهرا، این توافقنامه کمترین گزینه را در اختیار افغانستان گذاشته است.

لیزا شوستر متخصص امور مهاجرین می گوید این توافقنامه به وضوح نشان دهنده این موضوع است که «چطور کشورهای توسعه یافته می توانند دستور کار خودشان را به کشورهای در حال توسعه تحمیل کنند.»

وی با انتقاد از این توافقنامه گفته است که این توافقنامه هیچ شفافیت نداشته است.

خانم شوستر گفت “هیچ نظارتی بر این توافقنامه نبود. هیچ مذاکره ای صورت نگرفت. و هیچ یک از مفاد این توافقنامه در اختیار هیچ یک از نهادهای بین المللی مهاجرتی و یا سازمان های حقوق بشری قرار نگرفت. اتحادیه اروپا هیچ گزینه ای برای مخالفت با این توافقنامه نگذاشت.”

سال گذشته و پس از اعلام آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان مبنی بر پذیرش مهاجران و همزمان با وخیم ترشدن اوضاع امنیتی افغانستان، هزاران تن از شهروندان افغانستان به طور قاچاق راهی کشورهای اروپایی شدند.

به گفته خانم شوستر، تمامی مهاجران افغانی که وارد اروپا شده اند، لزوما از افغانستان نیامده اند و بیشتر این مهاجران افغان از کشورهای پاکستان و ایران وارد کشورهای اروپایی شده اند. بسیاری از این مهاجران در ایران و یا در پاکستان متولد شده اند. اگر این مهاجران به افغانستان عودت داده شوند، آنها هیچ آشنایی و توانایی برای ادغام خودشان در جامعه افغانستان ندارند.

وی می گوید این مهاجران افغان که پیش از این نیز نتوانسته بودند در افغانستان زندگی کنند، پس از بازگشت اجباری به افغانستان به احتمال زیاد طعمه سربازگیری شورشیان طالبان و یا دیگر فرماندهان زومند ملیشه خواهند شد. این بدین معناست که بی ثباتی ها ممکن است در افغانستان بیش از پیش شود.

خانم شوستر تاکید می کند “این توافقنامه به دولت های اروپایی این اجازه را داده است تا با نادیده گرفتن همه گفتگوها و بحث های 15 سال اخیر مستقیما به سراغ گزینه بازگشت اجباری بروند. در حالیکه این گزینه به هیچ عنوان در حال حاضر ایمن نیست.”