احتمال به قدرت رسیدن طالبان و افزایش تقاضای برقه در کابل و ولایات

با هم‌همه‌ی آمدآمد طالبان، نه‌تنها حضور زنان چادری‌پوش در شهر کابل گرم‌تر شده، بل‌که بهای یک چادری (بُرقه) در بازارهای پایتخت کشور نیز، تا سه برابر در مقایسه با سالِ‌پار افزایش یافته‌است.
شماری از زنان چادری‌پوش در شهر کابل، به‌این باوراند که حالا همه از وحشت و زن‌ستیزی طالبان آگاه‌اند. بنابراین پیش از آن‌که خطر و تهدیدی ازسوی افراد این گروه متقبل شوند، از همین‌حالا باید یک چادری بدل‌پوش هم بخرند.

چادری‌های ساخت وطن مشهور به مزاری و هراتی، پاکستانی، چینایی و… که ارزان‌ترین آن تا ۵۰۰ افغانی و گران‌ترین آن تا ۲۵۰۰ افغانی در بازارهای عمده و پرچون شهر کابل خریدوفروش می‌شود.
شبیراحمد دوکان‌دار پیشینه‌کار مندوی شهر کابل که به‌گفته‌ی خودش از چندین دهه به‌این‌سو با خریدوفروش بُرقه و چادری و حجاب و چپن زنانه سروکار دارد، می‌گوید:« دراین اواخر، عرضه و تقاضای چادری نسبت به حجاب و چپن و این‌ها افزایش یافته‌است. تقریبن ۸۰ درصد فروشات روزمره ما تنها چادری‌است…».
او می‌افزاید که بهترین چادری مُدروز تا پیش از بهار امسال ۸۰۰ افغانی بود، اما اکنون به ۲۵۰۰ افغانی رسیده‌است. به‌گفته وی، دلیل این تغییر و افزایش عرضه و تقاضای چادری در بازار کابل، بلندرفتن بهای دالر، شدت گرفتن خشونت‌ها در کشور و آمدآمد طالبان با دولت است.
بااین‌هم، برخی از زنانی‌که شاغل در بیرون از خانه اند، حتا سوگند می‌خورند که در هیچ‌گونه شرایط سخت و استبداد طالبانی، چادری نخواهند پوشید.
سکینه شیرزاد آموزگار یکی از مکتب‌های خصوصی و باشنده‌ی ناحیه چهارم شهر کابل، می‌گوید:« اگر طالبان هم بیایند، درست با همین لباس و قیافه به کار خود ادامه می‌دهم و این حق من است ».
ازسویی‌هم، زرمینه باشنده‌ی ناحیه یازدهم شهر کابل که به‌گفته‌ی خودش تاهنوز پوشیدن چادری را تجربه نکرده، دیدگاه متفاوت از دیگران دارد. او با نیش‌خندی از پُشت ماسک صورت‌اش، گفت:« همین‌طوری‌که ویروس کرونا مجبورمان کرده ماسک بپوشیم، خیراست ویروس طالب را هم با چادری وقایه می‌کنیم».
اما شریفه‌ی چادری‌پوش که به تازه‌گی از خانه‌ی آبایی‌اش به‌دلیل جنگ و ناامنی در ولایت لوگر بی‌جا شده و به‌کابل آمده، می‌گوید که او در خانواده‌ی چادری‌پوش به‌دنیا آمده، کلان شده و بدون جبر طالب هم، با چادری عادت کرده‌است.
آن‌چه که به‌باور شهلا فرید آگاه مسایل سیاسی و حقوقی و استاد دانشگاه کابل، بدون جبر طالب نه، بل‌که متاثر از نظام طالبانی با شخصیت مظطرب، محروم و محصور در خانه خوانده شده‌است.
خانم فرید می‌افزاید که محصور شدن زن در خانه به‌معنای واقعی «کُشتن معنوی زن» است و این‌همه برخلاف قانون اساسی کشور، میثاق‌های جهانی حقوق بشر و ناپذیرفتنی برای نیمی از جمعیت (زنان) افغانستان است.
لیلا نورانی فعال مدنی و رسانه‌ای هم، با تاکید بر حقوق اساسی و دست‌آوردهای بیست ساله‌ی زنان افغانستان، می‌افزاید که هرگونه عقب‌گرد و محدودیت بر آزادی‌های حقوقی و قانونی زنان در هر نظامی ناممکن است.

هرچند برخی‌ها پیشینه و تاریخ‌چه‌ی چادری (بُرقه) را در افغانستان به‌دوره‌ی استعمار انگلیس و انتقال آن از هند به افغانستان و برخی‌هم به زمان ورود اسلام از عربستان به افغانستان و حتا فرهنگ چندین هزارساله‌ی این کشور نسبت داده‌اند؛ اما به‌باور برخی از عالمان دین، پوشیدی چادری هیچ‌گونه اجبار و الزامیتی در دین اسلام ندارد.
به‌گفته‌ی مولانا بهرالدین جوزجانی عالم دین، اگر یک زن لباس مناسب اسلامی به تن داشته باشد، هیچ‌گونه الزامی برای پوشیدن چادری و یا هر حجاب دیگری وجود ندارد و اجبار آن‌هم برمی‌گردد به نداشتن دانش و بینش یک شخص که از دین و مذهب چیزی‌هم نمی‌داند.
خوش‌بینی‌ها و بدبینی‌ها در پیوند با رَونق چادری و آمدآمد طالبان درحالی ابراز می‌شوند که به‌تازه‌گی، مسوولان کمیسیون مستقل حقوق‌بشر افغانستان از بسته شدن مکتب‌ها و نهادهای آموزشی در ولسوالی‌های زیر حاکمیت طالبان، ترور، شکنجه و تدابیر سخت‌گیرانه‌ی این گروه در برابر مردمان ملکی اظهار نگرانی کرده‌است.
ذبیح‌الله فرهنگ سخن‌گوی این کمیسیون می‌گوید که براساس تازه‌ترین یافته‌های این نهاد، طالبان در هر ولسوالی که تصرف کرده‌اند، محدودیت‌های سنگینی به‌ویژه پوشیدن چادری یا بُرقه بالای زنان وضع کرده‌اند که حتا بدون محرم شرعی، اجازه‌ی بیرون شدن از خانه‌های شان‌را ندارند.
بااین‌حال، وزارت امورزنان افغانستان نیز، باانتقاد از عدم حضور حداقل یک زن در صف گفت‌وگو کننده‌های طالبان در قطر، به‌این باوراست که ذهنیت ۲۰ سال پیش این گروه در برابر زنان، هنوز پابرجاست.
خانم کبرا رضایی سخن‌گوی این وزارت، با نگرانی از وضعیت پیش‌آمده به‌ویژه روآوردن زنان به‌سوی چادری از ترس و بیم تهدید طالبان، می‌گوید که درصورت مدنظر نگرفتن حقوق و آزادی‌های زنان و رفع ممنوعیت و محدودیت‌های جاری در برخی از مناطق زیر حاکمیت طالبان، زنان افغانستان بار دیگر در چهاردیوار خانه‌های شان محصور و از همه حقوق و آزادی‌های مدنی‌شان محروم خواهند شد.

پیک