حمایت های روحی و روانی و فیزیکی پاکستان از طالبان چه در دور اول امارت اسلامی و چه در بیست سال جنگ این گروه علیه امریکا و حکومت های پیشین افغانستان در حافظه تاریخی شهروندان افغانستان و دیگر کشورهای جهان ثبت شده است.
در دور اول امارت اسلامی در افغانستان، پاکستان از اولین کشورهایی بود که امارت اسلامی را به رسمیت شناخت اما براساس گزارشات، طالبان در این دوره کوتاه، پاکستان را ناامید ساخت و روی خط دیورند همان موضع زمامداران قبلی افغانستان را اتخاذ نمود.
اینک یک بار دیگر طالبان در مورد خط دیورند با پاکستان به جنجال خورده است.
سایت خبری «دی دیپلمات» طی مطلبی در یازده جنوری به اختلافات امارت اسلامی با پاکستان در مورد خط دیورند اشاره کرده می نویسد روابط طالبان با اسلام آباد در حال تیره شدن است.
نویسنده مطلب تاکید می کند مخالفت طالبان با فنس کشی در امتداد خط دیورند از سوی پاکستان تعجب همگان را برانگیخته است. طالبان خط دیورند را به رسمیت نمی شناسد در حالیکه پاکستان آن را مرز رسمی و بین المللی خود قلمداد می کند. خط دیورند به طول دو هزار و شش صد کیلومتر بین افغانستان و پاکستان دلیل مناقشه طالبان و اسلام آباد در حداقل دو هفته گذشته بوده است.
اقدامات ضد پاکستانی طالبان
براساس گزارشات در هفته آخر دسامبر سال گذشته میلادی، فرماندهان طالبان در دست کم دو رویدار فنس کشی پاکستان در خط دیورند را مختل کردند. ویدئوهای منتشر شده در فضای مجازی جنگجویان طالبان را نشان می دهد که در چندین موقعیت فنس و سیم خاردار نصب شده از سوی پاکستان را جمع می کنند و به سربازان پاکستانی در مورد ادامه فنس کشی هشدار می دهند.
این رویداد درست زمانی اتفاق می افتد که پاکستان برای کمک به حل بحران انسانی در افغانستان نشست فوق العاده سازمان همکاری های اسلامی را برگزار نموده است.
افغانستان به فنس کشی خط دیورند معترض است چون سبب جدایی خانواده هایی می شود که در کمربند قبیله ای پشتون زندگی می کنند. پاکستان اما بی توجه به این اعتراضات بخش زیادی از مرز خود با افغانستان را فنس کشی کرده است. افغانستان خط دیورند را مرز رسمی و بین المللی نمی داند و به همین دلیل با فنس کشی پاکستان مخالفت می کند.
این موضع تمام دولت های افغانستان بوده و امارت اسلامی هم بر موضع مشابه تاکید دارد. نکته تعجب برانگیز قضیه این است که جنجال حال حاضر طالبان با پاکستان روی خط دیورند در مقایسه با حکومت های پیشین جدی تر شده است. این در حالی ست که طالبان در شرایط کنونی به حمایت های سیاسی و دیپلماتیک همه جانبه اسلام آباد نیاز دارد.
عنایت الله خوارزمی، سخنگوی وزارت دفاع طالبان، گفته است نیروهای امارت اسلامی مانع فنس کشی غیرقانونی پاکستان در خط دیورند شده اند. عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت امور خارجه طالبان، هم در چهارم جنوری گفته بود مقامات افغانستان و پاکستان می بایست مشکلات مرتبط با خط دیورند را حل کنند.
روز بعد نیز مولوی ثناء الله سنگین، فرمانده نیروهای مرزی امارت اسلامی در زون شرق، افزود:«هیچ زمانی اجازه فنس کشی در امتداد خط دیورند را نمی دهیم و پاکستان قبل از این هرچه انجام داده که انجام داده اما بعد از این اجازه چنین کاری را نمی دهیم.»
براساس گزارشات در هفتم جنوری نیز نیروهای امارت اسلامی هفت سرباز پاکستانی را در منطقه گمال ولایت پکتیکا به اتهام عبور غیر قانونی از مرز افغانستان و پاکستان بازداشت کردند.
قدرت جناح های ضد پاکستان در امارت اسلامی
بسیاری در پاکستان بر این باورند که اقدامات اخیر طالبان نشان می دهد جناج های ضد پاکستان در درون امارت اسلامی نه تنها به حاشیه رانده نشده اند که بر موضوعاتی که برای طالبان و حامیانشان اهمیت خاص دارد، مسلط شده اند و نفوذ یافته اند. فنس کشی خط دیورند سبب رنجش و ناراحتی افغان هایی شده که در مناطق مرزی زندگی می کنند چون آنها مخالف تطبیق قوانین از سوی پاکستان در مورد عبور و مرور مرزی شان می باشند.
فنس کشی دیورند به ضرر طالبان پاکستانی
از سویی هم، حامیان تحریک طالبان پاکستان در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان پنهان شده اند. پاکستان نیز تاکنون موفق نشده در سطح بین الملل موضوع به رسمیت شناخته شدن طالبان و کمک های مالی به این گروه را موفقانه به پیش ببرد. طالبان درحال حاضر با بحران اقتصادی شدید و مشکل عدم مشروعیت روبرو هستند.
جناح های حامی پاکستان در درون طالبان تنها توانسته اند مذاکرات بین تحریک طالبان پاکستان و دولت پاکستان را تسهیل کنند، مذاکراتی که ماه گذشته میلادی عملا ناکام ماند. از این گذشته طالبان هنوز نه تنها نپذیرفته اند که رهبران تحریک طالبان پاکستان در افغانستان حضور دارند که حملات نظامی پاکستان برای نابودی مخفیگاه های طالبان پاکستان در امتداد خط دیورند را پاسخ داده اند.
فرمانده نیروهای مرزی امارت اسلامی در پنجم جنوری گفته بود چند روز پیش نظامیان پاکستانی راکت هایی را به خاک افغانستان شلیک کرده بود و نیروهای طالبان در پاسخ سی و دو راکت به خاک پاکستان شلیک کردند.
روابط نزدیک طالبان با تحریک طالبان پاکستان
اعتراض و برخورد شدید طالبان با فنس کشی پاکستان در امتداد خط دیورند شاید از مواضع سختگیرانه پاکستان در قبال حضور رهبران تحریک طالبان پاکستان در افغانستان نشأت گرفته باشد و اگر این فرضیه درست باشد روابط طالبان افغانستان و طالبان پاکستان فراتر از تصورات گذشته می باشد.
شیر محمد عباس استانکزی، معاون وزارت امور خارجه امارت اسلامی، در ششم جنوری گفت:«خط دیورند موضوعی ست که به ملت افغانستان تعلق دارد نه امارت اسلامی. این موضوع در صلاحیت حکومت نیست و مسئولیت تصمیم در این مورد در اختیار مردم افغانستان است.»
اصطلاح «کل ملت» که در اظهارات استانکزی به کار برده شد به تمام پشتون هایی که در دو طرف خط دیورند زندگی می کنند، اشاره می کند و نشان می دهد که از نظر افغانستان خط دیورند قابل پذیرش نیست و از سویی هم بر خودمختاری و استقلال تحریک طالبان پاکستان در مناطق قبایلی تاکید می کند. امارت اسلامی از هدف تحریک طالبان پاکستان برای کنترل مناطق قبایلی پاکستان و استقلال این گروه حمایت می کند.
این در حالی ست که بسیاری از کارشناسان اختلافات حال حاضر امارت اسلامی با پاکستان در مورد خط دیورند را از لحاظ زمانی نامناسب می دانند: مشکلات طالبان در حکومت داری تازه شروع شده و اختلاف با پاکستان در این برهه زمانی به نفع امارت اسلامی نیست.
این کارشناسان تاکید می کنند اختلافات طالبان با پاکستان در شرایطی بروز پیدا کرده که این گروه به شدت به پاکستان وابسته است، تصور کنید اگر طالبان از سوی کشورهایی مثل هند، امریکا و اتحادیه اروپا به رسمیت شناخته شوند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
امارت اسلامی سخت در تلاش است روابط خود با کشورهایی مثل هند، ایالات متحده امریکا و کشورهای اروپایی را ترمیم کنند. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی، هفته گذشته از کمک های انسانی هند به افغانستان تشکر نمود و گفت:«امارت اسلامی به خاطر کمک های انسانی و همکاری هند سپاسگزار این کشور می باشد.»
این در حالی ست که پاکستان از زمان تسلط دوباره طالبان بر افغانستان کمک های انسانی زیادی به کابل ارسال کرده اما ذبیح الله مجاهد حتی یک تویت هم در قدردانی از پاکستان ننوشته است. جنگجویان امارت اسلامی حتی بیرق های پاکستان را از لاری های حامل کمک های انسانی به افغانستان برداشتند.
طالبان افغانستان و پاکستان، دو روی یک سکه
اقدامات ضد پاکستان اخیر امارت اسلامی همگان را متعجب ساخته است چون تصورات بر این بوده که طالبان دوست پاکستان است و در مورد موضوعات استراتژیک مرتبط با منافع پاکستان به نظرات اسلام آباد احترام می گذارد.
رفتارهای طالبان اما عکس قضیه را نشان داده است. پاکستان ممکن است با برخی از رهبران طالبان ارتباط خوبی خوبی داشته باشد اما امارت اسلامی در کل به نظر می رسد به نقش پاکستان در افغانستان و ارتباط با این کشور اهمیتی نمی دهند.
در این مرحله مشخص نیست آیا پاکستان تیرگی روابط خود با طالبان را انتخاب می کند یا خیر، طالبانی که با حمایت پاکستان توانست دوباره در افغانستان به قدرت برسد. نظامیان پاکستانی اما از ماهیت دشمنی طالبان با پاکستان آگاه هستند و درست به همین خاطر به فنس کشی خط دیورند اقدام کرده اند.
جنرال قمر باجوا، رئیس ارتش پاکستان، سال گذشته گفته بود طالبان افغانستان و تحریک طالبان پاکستان دو روی یک سکه اند.
براساس اطلاعات موجود، طالبان افغانستان و تحریک طالبان پاکستان روابط قومی نزدیکی دارند و در گذشته در کنار یکدیگر جنگیده اند. با به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان، تحریک طالبان پاکستان نیز روحیه گرفته است.
این احتمال وجود دارد با رفع مشکلات اقتصادی امارت اسلامی، طالبان افغان با هدف حل مساله خط دیورند و نیز اعمال فشار بر پاکستان در مورد چالش های دیگر حمایت های خود از طالبان پاکستان در مناطق قبایلی این کشور را افزایش دهد.
به نظر می رسد تهدیدات امنیتی مرزی و تروریزم پاکستان در افغانستان تحت حاکمیت امارت اسلامی افزایش یابد.
مترجم: حفیظ الله رجبی
