تلفات غیرنظامیان در افغانستان چشم پوشی شده است

سال گذشته، هواپیماهای جنگی امریکا تعداد بی‌سابقه‌ای بمب بر اهداف طالبان در افغانستان پرتاب کردند. این اقدام، بخشی از تلاشی بود که در اواخر سال ۲۰۱۸ آغاز شده بود و سعی داشت طالبان را به تفاهم‌نامه‌ای سوق دهد که ۲۰ سال درگیری را پایان می‌بخشد.

در همین دوره، ادعاهای تلفات نظامی مورد بررسی پنتاگون، دو برابر شد، اما تعداد تحقیقات عمیق درباره این ادعاها، به نصف رسید. صدها اتهام مرگ و میر غیرنظامیان افغان و جراحات ناشی از  حملات هوایی، تنها یک تخمین اولیه را به خود اختصاص داد.

تحقیقات درباره ادعاهای مرگ یا جراحت، کلید تضمین این است که غیرنظامیان در درگیری، در آینده مورد حفاظت قرار خواهند گرفت. اما همزمان با کشندگی فزاینده جنگ در افغانستان، کاهش تحقیقات ارتش امریکا باعث شد گزارش ناکاملی از اقدامات اشتباهی که بنا بر گفته مقامات افغان و مقامات پیشین امریکا موجب آسیب به غیرنظامیان شده بود، ایجاد شود. عدم وجود اطلاعات همچنین باعث می‌شود خانواده‌های افغان منبعی برای درخواست خسارت بابت فقدان‌شان نداشته باشند.

“لری لوئیس”، یک مقام پیشین وزارت خارجه امریکا و متخصص تلفات غیرنظامیان که آخرین بار سال ۲۰۱۷ در افغانستان کار کرده است، در این باره گفت: یک چیز روشن است؛ امریکا از گذشته خود چیزی یاد نگرفته است.

وی گفت اطلاعات ناشی از تحقیقات، پیش‌تر در کمپین افغانستان کلیدی برای کاهش تلفات غیرنظامیان بود و حالا در نتیجه فقدان این داده‌ها، مطمئناً مرگ و میر در افغانستان بیشتر شده است.

فرماندهی ارتش امریکا در کابل، که با عنوان “پشتیبانی قاطع” شناخته می‌شود، از مصاحبه با موضوع تلفات غیرنظامیان خودداری کرده و در عوض از طریق ایمیل به برخی سؤالات واشنگتن پست، پاسخ داده است.

زمانی که از یک سخنگوی ارتش امریکا درباره کاهش تحقیقات پرسیده شد، وی در شرایط مستقل و مطابق با قوائد نظامی اظهار کرد: این ادعا که “پشتیبانی قاطع” تحقیقات کمتری انجام داده، صحیح نیست؛ بلکه پشتیبانی قاطع هرگونه ادعای مربوط به تلفات غیرنظامیان را که از طرق گزارش‌ مستقیم، گزارش میدانی یا گزارش در شبکه‌های اجتماعی از آن آگاه شده، مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دهد.

زمانی که ادعای تلفات غیرنظامیان در نتیجه اقدام ارتش امریکا مطرح شد، پشتیبانی قاطع گفت در عرض ۷۲ ساعت یک بررسی اولیه انجام می‌دهد که تعیین کند این ادعا “معتبر” است یا خیر. ارتش امریکا در صورتی که اطلاعات بررسی شده در بازه ۷۲ ساعته نشان دهد که آسیب غیرنظامیان بر اثر حملات هوایی بیشتر از آنکه نامحتمل باشد محتمل است، ادعای مطروحه را معتبر ارزیابی می‌کند. در صورتی که بعدتر شواهد دیگری نیز به دست پشتیبانی قاطع برسد، برخی ادعاها می‌توانند مورد بازبینی قرار گیرند.

در سال ۲۰۱۹ از ۵۶۳ ادعا، تنها ۷۴ مورد معتبر دانسته شدند. معتبرترین ادعاها تحت ارزیابی به نام “سی‌سی‌ای‌آر” یا تحقیقات عمقی قرار می‌گیرند.

پشتیبانی قاطع، تعداد سی‌سی‌ای‌آر های انجام شده در سال ۲۰۱۹ را اعلام نکرده، اما می‌گوید “در اکثر موارد” یک سی‌سی‌ای‌آر انجام شده است. بر اساس داده‌های ارتش امریکا که در اختیار سازمان ملل قرار گرفته، فرماندهی ارتش امریکا در کابل در سال ۲۰۱۹ تنها ۱۴ تحقیق عمقی انجام داده که به نسبت ۲۳ تحقیق عمقی در سال ۲۰۱۸، میزان کمتری است.

یک بررسی اولیه، تفاوت بسیاری با تحقیقات کامل دارد. هدف بررسی اولیه، تعیین این است که چه چیزی اتفاق افتاده، نه اینکه اطلاعاتی را جمع‌آوری کند که آسیب‌های آتی را کم کند، چنان که تحقیقات کامل این‌طور هستند.

کاهش تعداد تحقیقات، زمانی اتفاق افتاد که تیمی که وظیفه ارزیابی اتهامات را بر عهده داشت نیز دچار کاهش نیرو شد.

تا پیش از سال ۲۰۱۹، هیئتی متشکل از ده نفر غیرنظامی امریکایی و مقامات نظامی با گروهی از بازرسان ارتش امریکا با نام تیم کاهش تلفات غیرنظامیان، کار می‌کردند تا ادعاها را مورد ارزیابی قرار دهند. اما بر اساس گزارش سازمان ملل، پشتیبانی قاطع در نیمه اول ۲۰۱۹ این هیئت را با استناد به نگرانی‌ها درباره کارآمدی آن، منحل کرد. همزمان با افزایش سرعت حملات هوایی، انباشتی از ادعاها به وجود آمد و هیئت ارزیابی نیز در تلاشی برای سرعت بخشیدن به فرآیند بازبینی، منسوخ شد.

این اقدام باعث شد تیم کاهش تلفات غیرنظامیان تنها متشکل از چهار نفر، به ارزیابی صدها ادعای مربوط به تلفات بپردازد.

پشتیبانی قاطع از پاسخ درباره چرایی منحل شدن این تیم، سر باز زد؛ زمانی که از پشتیبانی قاطع درباره کاهش تحقیقات عمقی نیز پرسیده شد، این فرماندهی از پاسخ به سؤالات کتبی بیشتر خودداری کرد و در عوض بیانیه‌ای از ژنرال “آستین اسکات میلر”، فرمانده نیروهای امریکا در افغانستان ارائه کرد.

میلر اظهار کرد: “ما از هر ابزاری که در اختیار داریم برای جلوگیری از آسیب به غیرنظامیان استفاده می‌کنیم و بیش از هر ارتش دیگری در تاریخ جنگ و تلاش برای محافظت از غیرنظامیان، وقت و منابع صرف می‌کنیم. اما جلوگیری کامل از تلفات غیرنظامیان، غیرممکن است”. 

وی افزود: هر زمان که شما یک مهمات بیاندازید، احتمال آسیب رسیدن به غیرنظامیان وجود دارد. ما این مسئولیت را با جدیت می‌پذیریم- ما درباره هرگونه ادعای آسیب غیرنظامیان تحقیق انجام می‌دهیم و سعی می‌کنیم در شرایطی که به نظر می‌رسد ما به غیرنظامیان آسیب رسانده‌ایم، جبران کنیم.

پشتیبانی قاطع در بیانیه خود همچنین به تلاش برای افزایش نظارت بر شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های محلی افغان در سال ۲۰۱۹ که ادعاهای بیشتری از آسیب غیرنظامیان را در مقابل تیم کاهش تلفات غیرنظامیان مطرح کرده بود، اشاره کرد.

همزمان با کاهش تحقیقات عمقی، فاصله بین داده‌های ارتش امریکا و سازمان ملل درباره آسیب‌های غیرنظامیان، افزایش پیدا کرده است.

داده‌های مربوط به آسیب غیرنظامیان بر اثر بمب‌های امریکایی برای سال ۲۰۱۹ سازمان ملل، بیش از ۵ برابر داده‌های محاسبه شده توسط پنتاگون است. بر اساس گزارش سالانه پنتاگون که به کنگره تحویل داده شده، ۹۸ غیرنظامی بر اثر حملات هوایی امریکا در سال ۲۰۱۹ کشته شده‌اند. این در حالی است که گزارش سازمان ملل برای همین بازه زمانی، حاکی از آن است که ۵۴۶ غیرنظامی بر اثر حملات هوایی “نیروهای ارتش بین‌المللی” کشته شده‌اند. ایالات متحده تنها نیروی ارتش بین‌المللی است که در افغانستان حملات هوایی انجام می‌دهد.

پشتیبانی قاطع، درباره تلفات غیرنظامیان نسبت به دیگر فرماندهی‌های ارتش، از شفافیت کمتری برخوردار است. به عنوان مثال در عراق و سوریه، فرماندهی که عملیات علیه داعش را تحت نظارت دارد، به طور ماهانه یک به‌روزرسانی از تلفات غیرنظامیان ارائه می‌دهد. در آفریقا نیز فرماندهی یک وب‌سایت عمومی راه‌اندازی کرده که در آن ادعاهای مربوط به تلفات، ثبت می‌شوند. این در حالی است که ارتش امریکا در افغانستان، به طور مرتب اطلاعاتی مربوط به آسیب‌های غیرنظامیان منتشر نمی‌کند.

کشته شدن غیرنظامیان به دست نیروهای امریکایی، فریاد قدرتمندی برای احساسات ضد امریکایی و ضد افغان در طول دو دهه جنگ بوده است. طالبان نیز از چنین حوادثی برای جلب حمایت سود می‌برد و همزمان با افزایش ادعاها طی دو سال گذشته، استفاده از آن‌ها در پروپاگاندای طالبان هم افزایش یافته است.

در توییتی از طالبان، تصویر کودکی که در کفن تشییع جنازه پیچیده شده با توضیح “به شهادت رسیده توسط سرباز وحشی دشمن”، به چشم می‌خورد در حالی که گزارش دیگری نیز با عنوان “جنایات جنگی نیروهای اشغال‌گر خارجی و مزدوران داحلی آن‌ها، با عکسی از جنازه‌های پیچیده شده در پتو همراه شده است.

مکانیزم‌های تضعیف شده پاسخ‌گویی امریکا، فقط باعث گیرایی این پروپاگاندا شده و بنا به گفته مقامات محلی افغان، دولت افغانستان را پیش از مذاکرات رسمی با شبه‌نظامیان که انتظار می‌رود در هفته‌های آتی آغاز شود، تحت فشار قرار می‌دهد.

واشنگتن پست

ایسنا