قرن 21 و مردمان فانوس به دست!

به گزارش رها،«سید میرزاحسین احسانی» فعال فرهنگی و رسانه ای در یادداشتی اختصاصی به موضوع منابع فراوان تولید برق و خاموشی شهرهای افغانستان بویژه کابل پرداخته است.

در این یادداشت آمده است: برق یکی از مهم‌ترین انرژی‌های پاک است که برای اقتصاد ورشکسته افغانستان اهمیت بسزایی دارد و از زیربنایی‌ترین و ضروری‌ترین نیاز مردم افغانستان به شمار می‌رود.

افغانستان در خاموشی به سر می‌برد

برق در قرن 21 چیز پیش پا افتاده‌ای است زیرا همه کشورها از نعمت آن بهره می‌برند و متأسفانه افغانستان تنها کشور آسیایی است که با وجود منابع سرشار و فراوان تولید برق در خاموشی به سر می‌برد و حتی مردم پایتخت یعنی شهروندان کابل از کمبود برق رنج می‌برند.

بیشتر ولایت‌های افغانستان یا برق ندارند و در قرن 21 از فانوس استفاده می‌کنند و یا با کمبود شدید برق مواجه هستند. این درحالی است که افغانستان منابع فراوان برای تولید برق دارد. در این نوشتار به چند نکته اشاره می‌کنم:

در طول 14 سال گذشته وازرت انرژی و آب کشور به جای تلاش برای تولید برق، تمام تلاشش به واردات برق از کشورهای همسایه معطوف بوده است و از کشورهای همسایه یعنی: ایران، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان برق وارد کرده است که بعضا با مشکلاتی نیز مواجه شده است.

در حالی که می‌توانست با استفاده از کمک‌های جامعه جهانی به بازسازی و توسعه نیروگاه‌های تولید برق و تأسیس نیروگاه‌های جدید بپردازد و از منابع فراوان کشور برای تولید برق استفاده کند و نیاز مبرم مردم را تأمین کند.

منابع تولید برق

منابع تولید برق فروان در کشور افغانستان وجود دارد که بدون استفاده هدر می‌رود و تلاش قابل توجهی برای استفاده از آنها برای تولید برق صورت نگرفته است که در ذیل به آنها اشاره می‌کنیم.

الف: آب. افغانستان به دلیل کوهستانی بودن رودخانه‌های پر آب زیادی دارد که می‌توان با احداث سد بر روی این رود خانه‌ها چند هدف را همزمان پیش برد.

تولید برق برای تأمین انرژی مورد نیاز مردم، تهیه آب آشامیدنی شهروندان، فراهم کردن آب مورد نیاز کشاورزان و زیر کشت بردن دشت‌های خشک و حاصل خیز و تولید محصولات کشاورزی برای بوِیژه گندم و برنج که سالانه ملیاردها افغانی صرف واردات گندم و برنج از پاکستان می‌شود.

ب: باد. در برخی از ولایت‌های افغانستان مانند غور و هرات باد فراوان می‌وزد که می‌توان با نصب توربین‌های بادی، برق مورد نیاز چند ولایت را تأمین کرد.

ج: آفتاب. افغانستان کشوری است که به دلیل دوری از دریا و ارتفاع زیاد از سطح اقیانوس‌ها بیشتر روزهای سال آفتابی است؛ با استفاده از باتری‌های خورشیدی که نور خورشید را به طور مستقیم به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کنند برق مورد نیاز بسیاری از مناطق بویژه روستاهارا تأمین نمود.

د: زغال سنگ. افغانستان با داشتن معادن بزرگ زغال سنگ می‌تواند با احداث نیروگاه‌های حرارتی بخش عظیمی از برق مصرفی را خویش را تولید و تأمین نمایند.

ه: نفت و گاز طبینعی. خوشبختانه کشور افغانستان از نظر منابع نفت و گاز هم غنی است و میدان‌های نفتی و گازی کشف شده و کشف نشده دارد که متأسفانه بدون استفاده مانده است و با وجود نفت و گاز فراوان مردم برای پخت و پز و گرمای خانه‌ها هنوز از هیزم، چوب و زغال استفاده می‌کنند و کپسول‌های حاوی گاز با قیمت گزاف از ترکمنستان وارد می‌شود.

در حالی‌که می‌توان با استخراج نفت و گاز هم نیازهای مردم را برطرف کرد و هم در جهت تولید برق از آن استفاده نمود. حال سوال این است که وزارت انرژی و آب کشور بجای واردات برق از کشورهای همسایه برای تولید برق در داخل کشور چه اقداماتی را انجام داده است؟!

اهمیت اقتصادی تولید برق

نیروی برق مهمترین انرژی مورد نیاز جوامع بشری است زیرا که گردش چرخ‌های اقتصادی جوامع و حیات کارخانه‌ها بدان وابسته است و نیروی برق به منزله شاهرگ حیاتی اقتصاد جهان به شمار می‌رود.

بدین جهت انتظار می‌رود که دولت مردان افغانستان بخصوص وزارت انرژی و آب با استفاده از منابع موجود برای تولید برق در داخل کشور هرچه سریعتر اقدامات لازم را انجام دهند تا هم از برق وارداتی بی‌نیاز شویم و هم چرخ های اقتصاد فلج کشور به گردش در بیاید.

بر اساس گزارشات بیشتر کارخانه‌های که در این چند سال اخیر شروع به فعالیت کرده بودند به دلیل کمبود برق یا تعطیل شده و یا نیمه کاره‌اند و سرمایه‌داران کشور هم به دلیل ناامنی و هم کمبود و گرانی برق دست از سرمایه گذاری و کار کشیده و سرمایه‌های خویش را به خارج افغانستان انتقال می‌دهند.

همچنین بعد از ناامنی، بیکاری دومین عامل مهاجرت جوانان افغانستان به شمار می‌رود و بخش عظیمی از مهاجرت را مهاجران اقتصادی تشکیل می‌دهند. به همین دلیل است که تولید برق در داخل افغانستان هم به رونق اقتصادی جامعه کمک می‌کند و  از سرخوردگی و مهاجرت سیل آسای جوانان جلوگیری می‌کند و هم به امنیت اجتماعی و روانی جامعه کمک کرده و از دزدی، غارت، گروگان گیری و پیوستن جونان به دلیل فقر و بیکاری به گروه‌های وحشت‌آفرین جلو گیری می‌کند.

در نتیجه اهمیت تولید برق تنها در بخش اقتصادی نیست و علاوه بر رونق اقتصادی می‌تواند در جلوگیری از مهاجرت جوانان و امنیت روانی و اجتماعی کشور نقش ایفا کند.